Bệnh hô hấp cấp là một bệnh rất thường gặp ở trẻ em. Thành Phố Hồ Chí Minh có mật độ dân cư dày đặc, tình trạng ô nhiễm khói bụi trầm trọng nên tỷ lệ trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính rất cao. Một trẻ có thể bị mắc bệnh hô hấp từ 6-8 lần/năm, và số trẻ mắc bệnh hô hấp luôn chiếm hơn nửa số bệnh nhân đến khám tại các bệnh viện nhi. NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP CẤP TÍNH Ở TRẺ EM LÀ GÌ? Theo Chương trình phòng chống nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính trẻ em, nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính là bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trong thời gian dưới 30 ngày, thể hiện qua các triệu chứng như nóng sốt, ho, sổ mũi, thở nhanh, khó thở. Nguyên nhân gây ra bệnh thường do siêu vi nên không cần uống kháng sinh. NHỮNG YẾU TỐ DẪN ĐẾN NHIỄM KHUẪN HÔ HẤP CẤP TÍNH Ở TRẺ EM: Trẻ sinh thiếu tháng. Trẻ suy dinh dưỡng nặng. Trẻ dưới 1 tuổi. Thay đổi thời tiết. Môi trường sống thiếu vệ sinh, thiếu thông thoáng (bụi, khói thuốc, khói bếp, ẩm thấp). Không được chích ngừa đầy đủ. ĐIỀU CẦN LÀM KHI THẤY TRẺ SỐT HO Khi trẻ sốt, mẹ nên lau mát cho trẻ. Cho trẻ uống nhiều nước, chỉ uống thuốc hạ nhiệt khi trẻ sốt trên 38oC. Đối với trẻ có tiền căn co giật thì phải hạ nhiệt sớm hơn. Thuốc hạ nhiệt thường sử dụng với liều như sau: Acemol 10mg cho mỗi kg cân nặng/lần và có thể uống 2-3 lần /ngày. Ho là một phản ứng của cơ thể giúp tống chất nhầy trong phế quản ra ngoài, các bà mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc giảm ho vì như vậy là mẹ đã vô tình làm cho trẻ không ho được, không tống những chất tiết và đàm trong phế quản ra ngoài, lâu ngày gây tắc nghẽn và trở thành môi trường tốt cho vi trùng phát triển. Do vậy, khi trẻ ho mẹ chỉ nên cho uống thuốc ho được bào chế từ dược liệu đơn giản, an toàn để làm thông thoáng đường thở như sirô Artex, sirô Pectol… Hoặc mẹ có thể tự chế một vài bài thuốc dân gian như: hấp cách thủy gừng, tắc, mật ong (hoặc đường phèn), ăn hoặc giã nát tần dầy lá với một ít muối… Trẻ bị sổ mũi hoặc nghẹt mũi, mẹ nên làm thông thoáng mũi bằng cách nhỏ dung dịch nước muối có bán ở các tiệm thuốc tây như NaCl 9%o, Efticor 9%o…, nhiều lần trong ngày và dùng giấy mềm lau sạch hai bên hốc mũi. CÁCH CHĂM SÓC TRẺ Cho trẻ ăn bình thường. Tuy nhiên khi ho trẻ rất hay bị ói, dễ gây sặc thức ăn vào phế quản và phổi, vì thế nên cho trẻ ăn làm nhiều bữa và ăn từng ít một. Cho trẻ uống nhiều nước lọc hoặc nước hoa quả (cam, chanh). Nước giúp trẻ hạ nhiệt, uống nhiều nước giúp làm loãng đàm và khi ho, đàm cũng dễ tống ra ngoài hơn. Vệ sinh cá nhân tốt cho trẻ, tắm, gội đầu với xà bông và nước ấm mỗi ngày. Phơi nắng sáng, vỗ lưng thường xuyên, rơ miệng bằng nước muối cho trẻ. Dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, thông thoáng khí, không bụi, không khói thuốc hoặc khói bếp. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TRẺ ĐANG CHUYỂN NẶNG Khi trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, ngoài việc chăm sóc tốt, các bà mẹ cần chú ý những dấu hiệu chuyển nặng sau đây để kịp thời đưa trẻ đến cơ sở y tế: Trẻ mệt hơn, bú kém, không uống được, thở nhanh, khó thở, thở co lõm ngực, ngủ li bì. Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ khám, phân loại bệnh và điều trị thuốc phù hợp với từng giai đoạn của bệnh. PHÒNG NGỪA BỆNH NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP CẤP Ở TRẺ EM Để giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở trẻ, cần lưu ý: Khi trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, trẻ cần được chăm sóc tốt, theo dõi sát và phát hiện các dấu hiệu nặng, đưa trẻ đến khám bệnh sớm và điều trị kịp thời. Bỏ thói quen tự mua thuốc kháng sinh về điều trị hoặc dùng thuốc giảm ho không hợp lý để tránh tình trạng lờn thuốc và làm bệnh của trẻ nặng thêm do đàm tích chứa lại gây cản trở hô hấp. Làm thông thoáng nhà cửa, tránh khói thuốc và khói bếp để trẻ hít thở không khí trong lành hơn. BS. ĐẶNG THỊ HÙYNH YẾN
