Trong câu ca dao Việt Nam : “Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng bông trắng lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Trong muôn vàn các loài hoa với bao hương sắc quyến rũ, lộng lẫy thì có không ít loài hoa thơm hơn sen về hương và đẹp hơn sen về sắc, tuy vậy qua bài ca dao trên thể hiện chỉ duy nhất loài Sen mới hội tụ đầy đủ trong mình một nhân sinh cao quý. Mặc dù sinh nở ở nơi hôi bùn, nhưng với nghị lực, sức vươn dậy của một ý chí sống mãnh liệt. “ Hoa sen sống ở trong bùn dơ, nhưng chẳng hôi tanh mùi bùn, mà còn là hoa đẹp nhất trong đầm”, Sen đã tự mình vươn lên đâm chồi nãy nở để tạo nên một hình dáng Sen quyến rũ, lộng lẫy, từ các cánh hoa tỏa ra hương thơm, đến các bộ phận của sen cũng có những kiểu dáng rất đặc sắc. Từ thời xa xưa người ta biết đến Sen như một loài hoa tượng trưng vẻ đẹp thanh cao và hương thơm tinh khiết. Ngày nay, Sen không chỉ biết đến bởi vẻ đẹp bên ngoài mà còn rất nhiều công dụng khác từ trên các bộ phận của sen như có thể dùng sen để làm ẩm thực, các tính năng kỳ diệu trong các liệu pháp trị bệnh và làm đẹp. Cây sen trong khoa đông y còn dùng làm một cây thuốc quý được phân loại ra tám vị thuốc: 1) Ngó sen là vị liên ngẫu. 2) Thân sen là vị liên chi. 3) Lá sen là vị liên diệc. 4) Hoa sen là vị liên hoa. 5) Tua sen là vị liên tu. 6) Đài sen là liên phòng. 7) Hạt sen là vị liên nhục. 8.) Giữa hạt sen là vị liên tâm Hiện nay, Sen có tác dụng rất lớn với con người. Ngoài chơi sen, thì có thể dùng sen để điều chế ra nhiều loại thuốc trị bệnh hữu hiệu. Sau đây là một vài công dụng của từng bộ phận của Sen: Sen có khá nhiều cánh, chúng được dùng ngâm bồn (spa trị liệu) để tăng thêm nguyên khí, giúp tinh thần sảng khoái. Ngoài ra, tinh dầu của sen còn dùng dưỡng da, để loại bỏ đi các tế bào chết và massage giúp lưu thông khí huyết. Ngó sen cũng có khả năng tương tự, giúp sản sinh ra các chất đề kháng hay nói cách khác là tạo sức sống cho các tế bào, sử dụng ngó sen làm nước uống sẽ giải độc tố giúp làn da đẹp hơn, các vết nám, tàn nhang và sẹo mờ dần. Ngoài ra, ngó sen là nguyên liệu để chế biến nhiều món ăn rất ngon, Nước ngó sen tươi hoặc canh ngó sen, nhất là đốt ngó sen, là vị thuốc cầm máu rất tốt, chuyên trị các loại xuất huyết như thổ huyết, ho ra máu, tiểu ra máu, đại tiện ra máu, nhiệt năng trong cơ thể được bài tiết ra ngoài qua đường tiểu tiện … Dân gian thường dùng 6 – 7 đốt ngó sen giã nhỏ, cho vào ít đường đỏ uống, có hiệu quả cầm máu rất tốt. Gương sen là nơi chứa hạt sen.Theo tài liệu cổ, gương sen có vị đắng chát, tính ôn. Nó có tác dụng tiêu ứ, cầm máu, chữa huyết ứ, bụng đau, sinh xong nhau chưa ra, băng huyết sau khi sinh, tiểu tiện khó hoặc ra máu. Người ta thường dùng gương sen già lấy hết hạt, phơi khô, sắc nước uống để chữa các bệnh trên. Tim sen vị đắng tính hàn, trị sốt cao mê sảng, huyết áp cao. Tim sen pha uống như trà chữa bệnh mất ngủ, an thần, hạ nhiệt. Hoặc bạn hãy áp dụng cách làm sau: Lấy khoảng 1/2 kg hạt sen khô, giã vỡ, rồi rang lên với một chút muối, chú ý giã rang nhỏ lửa sao cho hạt sen hơi vàng là được. Sau đó bạn cho vào lọ đậy kín, mỗi ngày ăn một vốc nhỏ trước khi đi ngủ, áp dụng đều đặn bạn sẽ cải thiện giấc ngủ của mình rất tốt. Lá sen có vị đắng, tính ôn, có tác dụng thăng dương, chỉ huyết. Nó dùng để trị cảm nắng, say nắng, xuất huyết do sốt cao và chứng cảm sốt mùa hè. Dịch chiết từ lá sen có thể điều trị hội chứng rối loạn lipid máu. Lá sen tươi hay phơi khô thái thật nhuyễn, có thể dùng để nấu cháo nhừ với đường cát trắng. Món ăn này có tác dụng thanh nhiệt, hạ huyết áp và giảm cholesterol. Đây là món ăn bổ rất thích hợp trong thời tiết nắng nóng. Một trong những bài thuốc chữa bệnh kiết lỵ hữu hiệu của sen là dùng núm cuống lá sen giã vắt lấy nước, đun sôi để nguội và uống. Lá sen khô còn dùng để pha trà có tác dụng giảm béo, giảm mỡ máu, gan nhiều mỡ và trị mất ngủ. Ngoài ra lá sen còn được dùng rộng rãi trong các nhà hàng với nhiều món ăn độc đáo Trà lá Sen Hạt sen là vị thuốc quí, có tác dụng bổ dưỡng lại an thần, đặc biệt dùng để trị các chứng tiêu chảy kéo dài. Đồng thời tăng cường chức năng tì vị, bảo đảm dinh dưỡng, điều hòa sự thu nạp thức ăn. Hạt sen có chứa các chất dinh dưỡng như: tinh bột, chất đường, protein, chất béo... là thức ăn bổ dưỡng tâm, ích thận, kiện tỳ, những người lao động trí óc quá căng thẳng, tâm thần bất ổn, hay sợ sệt, hay quên nên ăn. Ngoài ra, trong hạt sen có chứa sắt, can-xi, tinh bột và đặc biệt là phốt -pho, chúng thường được dùng để chữa kiết lỵ, cấm khẩu, tim đập nhanh, tiểu đục và bệnh phụ nữ. Củ sen (rễ sen) chứa rất nhiều chất dinh dưỡng nhất là protein và vitamin C giúp tuần hoàn máu, chữa bệnh đậu mùa. Củ sen nấu chín (hoặc ngâm dấm) có thể làm giảm nhiệt, giảm thâm tím, tăng cường chức năng tim mạch và dạ dày. Trà củ sen làm mát huyết và rất bổ phổi, an thần, gây cảm giác khoan khoái, dễ chịu; phòng trị các bệnh về phổi, ho cảm, viêm phế quản, ho suyễn, lao phổi, u phổi, ho cường tính … Với những cách trị bệnh dân gian, Sen ngày càng thông dụng, Các sản phẩm về Sen hiện nay rất phong phú tăng về cả số lượng lẫn chất lượng. Có thể nói Sen là cây thuốc quý mà thiên nhiên đã ban tặng.
Những bài thuốc quý hiệu quả từ cây sen Tuy sống vùi trong bùn lầy nhưng toàn cây sen cho ta nhiều vị thuốc có giá trị, đồng thời cho nguyên phụ liệu có giá trị đặc biệt trong đời sống hàng ngày. Sen là loại cây dễ sống ở vùng đồng bằng và trung du nước ta. Sen thuộc họ sen súng, là cây mọc ở dưới nước, có thân hình trụ (ngó sen), từ đây mọc lên lá sen hình toả tròn, có cuống dài. Hoa to, màu trắng hay đỏ hồng, có nhiều nhị vàng và những lá noãn rời gắn trên một đế hoa hình nón ngược (gương sen). Các lá noãn về sau thành quả, mỗi quả chứa 1 hạt. Trong hạt có 1 chồi mầm (tâm sen). Cây mọc hoang và được trồng ở vùng Đông Dương, Malaysia. Ở nước ta thường thu hái từ tháng 7 đến tháng 9. Các bộ phận của sen đều có giá trị trong sinh hoạt đời thường và làm thuốc: Hạt Sen Hạt sen: Phần màu trắng bên trong vỏ cứng của quả và bỏ chồi mần bên trong, được gọi là liên tử. Trong hạt sen có nhiều tinh bột (60%), đường (raffinoza), chất đạm (16%), chất béo (2%), một số khoáng chất (canxi: 0,089%, photpho: 0,285%), các alcaloid với tỷ lệ thấp (lotusine, demethyl coclaurine, liensinine, isoliensinine. Hạt sen là thực phẩm cao cấp dùng cho người già yếu,trẻ em hoặc dùng làm các món ăn quý có chất lượng cao: mứt, chè sen; là phụ liệu cho nhiều món ăn dân tộc: phồng tôm.... Trong y học cổ truyền, hạt sen có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ tỳ dưỡng tâm, sáp trường, cố tinh. Dùng làm thuốc bổ, chữa tỳ hư sinh tiết tả (ỉa chảy), di mộng tinh, băng lậu, đới hạ, mất ngủ, thần kinh suy nhược. Ngày 10 - 30g dạng thuốc sắc hay thuốc bột. Tâm sen: Chồi mầm màu xanh ở giữa hạt, gồm 4 lá non gấp lại, gọi là liên tử tâm. Có chứa 5 alcaloid chính (liensinine, isoliensinine, nuciferine, lotusine, methylcorypaline), tỷ lệ 0,89% - 1,06%. Vị rất đắng, có tác dụng an thần nhẹ. Chữa sốt và khát nước, di mộng tinh, tim đập nhanh, huyết áp cao, hồi hộp hoảng hốt, mất ngủ. Ngày dùng 1,5 - 3g. Gương Sen Gương sen: Đế hoa hình nón ngược, đã lấy hết quả, gọi là liên phòng. Có 4,9% chất đạm, 0,6% chất béo, 9% carbonhyđrat và lượng nhỏ vitamin C. Có tác dụng tiêu ứ, cầm máu. Chữa các bệnh chảy máu: chảy máu tử cung, băng huyết, ỉa và đái ra máu, đau bụng dưới do ứ huyết. Trong các bài thuốc chữa băng huyết, rong huyết thường có liên phòng cùng các vị thuốc khác. Ngày dùng 10 - 15g. Tua nhị sen: Là chỉ nhị của hoa sen đã bỏ phần nhị (hạt gạo), gọi là liên tu. Có nhiều tanin. Vị chát, tính ấm, có tác dụng sáp tinh, ích thận, thanh tâm, chỉ huyết. Dùng để chữa băng huyết, thổ huyết, di mộng tinh, trĩ, bạch đới, đái dầm, đái nhiều; ngày 3 - 10g. Nhị Sen Hạt gạo: Hạt màu trắng ở trên tua nhị sen, đây là bao phấn, có hương thơm. Người ta thường chọn bông sen sắp nở, tách lấy hạt gạo để ướp chè. Chè tàu loại ngon, ướp hương sen này, pha với nước sương hứng trên các lá sen vào sáng sớm là thú vui ẩm thực tao nhã của người xưa. Lá sen: Gọi là hà diệp. Có đến 15 alcaloid và chiếm 0,21 - 0,51%, chất chính là nuciferin (0,15%); ngoài ra còn có acid hữu cơ, tanin, vitamin C. Lá sen có vị đắng, tính bình, vào can tỳ vị; có tác dụng hạ huyết áp, an thần, thanh thử, lợi thấp, tán ứ, chỉ huyết. Lá sen dùng để gói cốm làm cho cốm dẻo và có hương thơm mát đặc biệt khó quên. - Lá sen chữa say nắng kèm theo bụng phiền, miệng khát, họng khô, đái ít mà đỏ: Lá sen tươi 40g, rễ sậy tươi 40g, hoa bạch biển đậu 10g. Sắc nước uống. - Lá sen tươi 20g giã nhỏ, ép lấy nước, thêm 1 chén nước nguội vào bã rồi ép lấy nước; trộn với nước ép trên cho uống. Trị thổ tả do trúng thử. - Chữa các chứng xuất huyết: (trừ ứ, cầm máu): Lá sen tươi 80g, trắc bách diệp tươi 20g, lá ngải tươi 24g, sinh địa 40 . Giã vụn sau đó ngâm vào nước hoặc sắc lấy nước uống. Trị thổ huyết do táo nhiệt Trà lá Sen Chữa viêm ruột, chảy máu dạ dày và các chứng chảy máu khác, ngày dùng 5 - 12g. Kinh nghiệm dân gian dùng lá sen chữa bệnh béo phì: Lá sen tươi hoặc khô: 1 lá, thái ngắn, hãm hoặc đun với 400 - 500ml nước trong 10 - 20 phút, mỗi sáng uống 1 ấm. Tâm Sen Mầm ngó sen: Gọi là ngẫu tiết, có chứa tinh bột; 8% asparagin, arginin, trigonellin, tyrosinglucose; các vitamin: C, A, B, PP và một ít tanin. Vị ngọt chát, tính bình, vào kinh can tâm vị. Có tác dụng thu liễm cầm máu, tráng dương, an thần. - Ngó sen 20g, cuống sen 12g. Sắc nước uống. Trị nôn ra máu. - Ngó sen tươi 40 g, huyết dư thán 10g, sắc uống. Trị đái dắt ra máu. - Ngó sen 20g, cỏ nhọ nồi 20g, bạch cập 16g, trắc bách diệp tươi 16g. Phơi khô hoặc sấy ở nhiệt độ thấp, nghiền thành bột mịn, thêm nước làm hoàn, mỗi hoàn 10g; ngày uống 3 viên với nước sôi để nguội. Trị chứng lao phổi ho ra máu hoặc khi nôn ra máu. Theo Tiến Sĩ Nguyễn Đức Quang Nguồn: http://senta.vn/blog/news/Bai-thuoc-tu-Sen/Nhung-bai-thuoc-quy-tu-cay-sen-364.html
Tim sen an thần, thanh tâm Tim sen (Tâm sen) là phương thuốc vô cùng quý giá. Tâm sen là mầm màu lục sẫm ở phần trong của quả sen, tên thuốc trong y học cổ truyền là liên tâm.Vị đắng, không độc, tính hàn, vào kinh tâm có tác dụng an thần, thanh tâm, điều nhiệt, chữa mất ngủ, tâm phiền (hâm hấp, sốt khó chịu, bứt rứt, khát nước, thổ huyết). Liều dùng hàng ngày: 4-8g dưới dạng thuốc sắc, hãm hoặc hoàn tán. Thường phối hợp với các vị thuốc khác theo những công thức sau: Chè an thần gây ngủ: Tâm sen 5g, lá vông 20g, táo nhân 10g, hoa nhài tươi 10g. Tâm sen sao thơm; táo nhân sao đen, đập dập; lá vông sấy khô, tán bột. Tất cả trộn đều, hãm với 1 lít nước, cho hoa nhài vào khi nước thuốc còn ấm, rồi uống làm nhiều lần trong ngày. Chữa mất ngủ do nóng trong, tiểu ít: Tâm sen 8g, cam thảo 5 tán bột, hãm với nước sôi uống trong ngày. Chữa khó ngủ, tâm phiền, hồi hộp, lo âu: Tâm sen 8g, hạt muỗng sao, mạch môn, bá tử nhân, ngưu tất, dành dành, sinh địa, đậu đen, mỗi thứ 16g; hoài sơn, đại táo, mỗi thứ 10g, cam thảo 6g. Tất cả phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày. Hoặc chỉ dùng tâm sen và hạt muồng sao cũng được. Có thể hãm uống. Kiêng cà phê, nước chè đặc. Chữa suy nhược cơ thể ở người bị viêm phế quản mạn tính, lao phổi: Tâm sen 8g, ý dĩ, đan bì, sinh địa, bạch thược, đẳng sâm, mỗi vị 12g. Quy bản, mạch môn, ngũ vị tử mỗi vị 10g. Trần bì, chích cam thảo mỗi vị 6g. Đại táo 4 quả. Tất cả sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày. Chữa ù tai, lưng đau, nước tiểu vàng, di tinh, mộng tinh: Tâm sen 8g, đậu đen 20g, thục địa 20g, khiếm thực 16g, hạt sen 16g, quả dành dành sao 12g, hạt hòe 10g. Sắc uống ngày một thang. Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Tâm sen 8g, thạch cao 20g, sa sâm, thiên môn, mạch môn, hoài sơn, bạch biển đậu, ý dĩ, mỗi vị 12g. Sắc uống trong ngày. Tâm sen còn được phối hợp với aminazin trong điều trị chứng tâm thần phân liệt để làm giảm độc tính của aminazin. Theo DS. Hứa Bảo
Công dụng chữa bệnh của hạt sen Không chỉ là món ăn ngon, bổ, hạt sen còn là vị thuốc quý trong đông y. Xin giới thiệu tám bài thuốc đơn giản từ hạt sen. Theo tài liệu cổ thì hạt sen (liên nhục) vị ngọt, sáp (làm cho chặt lại, kín lại), tính bình (không nóng, không lạnh), có tác dụng chữa di tinh, mộng tinh, ỉa chảy, mất ngủ, chậm tiêu, đầy bụng, ăn kém, chữa khát do sốt cao, mất nước. Liều dùng 6-12g/ngày dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. 1 - Chữa mất ngủ: Hằng ngày nấu chè hạt sen ăn vào buổi chiều hoặc tối, có hạt sen tươi càng tốt. 2 - Trẻ em ỉa chảy kéo dài, gầy yếu kém ăn: Hạt sen sấy khô, gạo tẻ rang vàng, hai thứ liều lượng bằng nhau (khoảng 150-200g) tán bột, mỗi ngày cho ăn 6-8g vào lúc đói. 3 - Phụ nữ hay bị sảy thai: Hạt sen 1kg bỏ vỏ ngoài và tim, củ mài (tươi thì 5kg, khô thì 2kg) hai thứ cùng sao vàng, tán mịn, viên với hồ nếp bằng hạt nhãn, mỗi ngày ăn hai lần, mỗi lần 10 viên vào lúc đói. 4 - Trẻ con nóng khát: Hạt sen 20g, bèo cái 2 cây, gừng tươi 2 lát, đổ một tô nước đun kỹ, cho uống thay nước chè. 5 - Chữa di tinh, đái đục: Hạt sen 100g (bỏ vỏ, bỏ tim) sao vàng, bạch linh 20g (mua ở hiệu thuốc đông y) hai thứ cùng tán bột, uống với nước lọc vào lúc gần đi ngủ, mỗi lần 1 thìa cà-phê. 6 - Chữa lòi dom: Hạt sen 50g tẩm rượu để khô, sao vàng, nấu chung với núm đuôi lợn (đoạn ruột sát đuôi, lấy 15- 20cm) thật kỹ, thêm tý muối, ăn vào buổi sáng, cứ vài ba ngày ăn 1 lần, sau 5 lần sẽ kiến hiệu. 7 - Chữa thiếu máu, ít ngủ, kém ăn: Hạt sen hầm với thịt ba chỉ, ăn hằng tuần liền. 8 - Bồi dưỡng cho phụ nữ mới sinh hoặc mới điều hòa kinh nguyệt: Chọn gà nhỏ, cỡ 400-500g/con, mổ bỏ ruột, cho hạt sen và ý dĩ (bo bo), gạo nếp, mỗi thứ một nhúm (vo sạch) vào bụng gà, khâu lại, nấu thật nhừ cho ăn. Cứ 2-3 ngày lại ăn một bữa như thế.
Bài thuốc trị bệnh mỡ máu cao Tôi mới 30 tuổi nhưng đã bị bệnh mỡ máu cao. Xin hỏi có bài thuốc nào trị bệnh đơn giản mà hiệu quả? (anh Nguyễn Văn Minh, Thanh Trì) Chứng bệnh mỡ trong máu cao là do một hay nhiều loại chất béo trong huyết dịch như cholesterol hoặc triglycerid tăng cao khác thường trong máu. Bình thường nồng độ cholesterol ở mức 110-200mg% (2,8-5,2mmol/l). Bệnh nếu có tính di truyền là dạng nguyên phát, nếu do bệnh tật mang lại thì là dạng thứ phát. Theo đông y, gốc của bệnh này ở việc trao đổi vận hóa phân bố nước bọt, mồ hôi khác thường, sinh ra đờm đục trong cơ thể, làm trở ngại sự vận hành và biến đổi của khí huyết. Một số bài thuốc đông y phòng và chữa bệnh mỡ máu hiệu quả: - Lá sen khô 60g, sơn tra sống 10g, sinh ý mễ 10g, hoa sinh diệp 15g, vỏ quất 15g, lá trà 60g. Tất cả tán bột, đun sôi nước pha uống thay trà. - Trà ô long 3g, hòe giác 18g, hà thủ ô 30g, vỏ bí đao 18g, sơn tra nhục 15g. Lấy hòe giác, sơn tra nhục, vỏ bí đao, hà thủ ô cho nước vào nấu canh, ngâm trà ô long, uống thay trà. - Lá sen tươi 30g, nếu không có lá sen tươi thì dùng lá sen khô 10g. Ngâm lá sen, rửa sạch, thái nhỏ, cho vào cốc sứ, ngâm nước, sau khi ngâm 15 phút có thể uống thay trà. - Hắc chi ma 60g, dâu 12g, gạo tẻ 50g. Dâu và gạo để riêng rửa sạch, cho tất cả 3 vị vào trong bình nghiền nát, cho nước vào nồi đun sôi, cho đường trắng đánh tan, lại đun sôi, từ từ cho 3 vị đã nghiền nát vào, nấu thành dạng hồ ăn hằng ngày. - Bạch mộc nhĩ 20g, bánh sơn tra hoặc sơn tra miếng 40g, đường trắng 1 thìa. Ngâm bạch mộc nhĩ một ngày trong nước cho nở ra rồi rửa sạch. Bánh sơn tra thái thành miếng vuông nhỏ. Sau đó đun nhỏ lửa bạch mộc nhĩ với bát nước trong 1 giờ rồi cho bánh sơn tra và đường trắng, đun đến khi mộc nhĩ nhừ, nước đặc như hồ thì được. Dùng mỗi ngày 1-2 lần, làm món điểm tâm, hoặc ăn trước khi đi ngủ. Theo BS. Nguyễn Hùng Trà lá Sen
Phát hiện thêm nhiều tác dụng chữa bệnh của hạt sen Sen là nhóm cây trồng thủy sinh sống lâu năm. Mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện thêm nhiều tác dụng chữa bệnh mới của nhóm hạt này. (BG)-Sen là nhóm cây trồng thủy sinh sống lâu năm. Mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện thêm nhiều tác dụng chữa bệnh mới của nhóm hạt này. 1. Hàm lượng dưỡng chất của hạt sen Thông thường sen phát triển đủ tuổi cao tới 1,5 m và có thể phát triển các thân rễ bò theo chiều ngang tới 3m. Lá to với đường kính tới 60 cm, hoa có đường kính tới 20 cm. Theo số liệu công bố trên tạp chí Dinh dưỡng của Mỹ thì hạt sen rất giàu hàm lượng protein, ma-nhê, kali và phốt pho, trong khi đó hàm lượng mỡ bão hòa, natri và cholesterol lại rất thấp. Cụ thể, 100g hạt sen có chứa 350 calo, 63-68 gam carbohydrate, 17-18gam protein, nhưng chỉ có 1,9-2,5 gam mỡ, còn lại là các thành phần khác như: nước (13%), khoáng chất (chủ yếu là natri, kali, canxi, phốt pho). Trung bình, cứ một ao-xơ hạt sen khô (28 gam) cung cấp khoảng 5 gam protein chất lượng cao, ngoài ra còn giàu chất xơ lại không chứa đường, hương vị thơm ngon hợp với sở thích của nhiều người. 2. Lợi ích chữa bệnh Sau thời gian dài nghiên cứu, các chuyên gia Viện Y học cổ truyền (ITM) ở Portland, Oregon Mỹ đã phát hiện thấy nhiều tác dụng kỳ lạ của liệu pháp chữa bệnh bằng hạt sen trong y học cổ truyền của người Trung Quốc và liệu pháp chữa bệnh Ayureda của người Ấn Độ cũng như của các dân tốc trên thế giới. - Chống lão hóa: Hạt sen và củ hạt sen có chứa một loại enzyme đặc biệt có tác dụng "hàn gắn, phục hồi" protein trong cơ thể con người bị tổn thương và cuối cùng làm cho làn da luôn trẻ trung. Chính vì lợi thế này các hãng bào chế dược phẩm, mỹ phẩm hiện nay đang tìm kiếm, chiết xuất enzyme để đưa vào các sản phẩm chống lão hóa của họ. Bên cạnh đó, hạt sen còn giàu hàm lượng kaempferol, một chất flavonoid tự nhiên rất hữu ích, có tác dụng ngăn ngừa viêm nhiễm, đặc biệt là tác dụng chống viêm các mô lợi, nhất là ở nhóm người cao niên. - Làm trẻ da mặt: Trong y học cổ truyền của người Ấn Độ, hoa sen, hạt sen, lá sen được tận dụng tối đa để làm tăng sắc đẹp cho phụ nữ. Đặc biệt, hoa sen rất giàu axít linoclic protein, phốt pho, sắt, vitamin A và C, được dùng trong spa thư giãn hoặc tinh dầu sen được pha vào bồn nước tắm, giúp khử tế bào da già cỗi và lưu thông khí huyết. Riêng hạt sen có chứa nhiều chất chống ô-xy hóa nên có tác dụng tích cực ngăn ngừa sự hủy hoại của các gốc tự do trong cơ thể thông qua các món ăn khoái khẩu và hợp khẩu vị. Nước ép từ ngó sen được xem là sản phẩm "đánh tan" các vết nám, tàn nhang, mụn nhọt, làm cho da trở nên sáng láng. Với lợi ích như trên, tại các spa ở châu Á đâu đâu người ta cũng sử dụng liệu pháp này để chữa bệnh. Hoa sen còn có tác dụng "vô hình", đặc biệt là giảm stress. Vì thế mỗi khi nhìn thấy những bông hoa sen quyến rũ, tâm hồn con người trở nên thư thái và dễ chịu. - Tăng cường cơ chế bài tiết melamin: Theo nghiên cứu công bố đầu tháng 6 vừa qua trên tạp chí Y học thử nghiệm phân tử của Mỹ thì tinh dầu chiết từ cánh, nhị và ngó sen có tác dụng tốt trong việc bài tiết melamin, đặc biệt là hợp chất có tên plamitic acid methyl ester, thông qua cơ chế có tên là melanogenesis, đây chính là hợp chất giúp cho tóc của con người không bị bạc, gẫy hoặc bị lão hóa sớm do thiếu melamin. - Y học hiện đại với việc sử dụng hạt sen làm thuốc chữa bệnh: Với lợi ích to lớn của các thành phần có trong cây sen, các nhà khoa học Mỹ và phương Tây đang nghiên cứu triệt để về cây trồng này. Trong số này có nghiên cứu về chất chống ô-xy hóa có trong hạt sen trong việc kháng viêm và chống lão hóa. Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Tian ở Viện KI công bố tháng 11 năm ngoái thì đến nay con người đã tìm thấy nhiều hợp chất quý có trong hạt sen có tác dụng kháng vi-rút herpes 1. Thực ra, nghiên cứu này được thực hiện từ những năm 60 ở thế kỷ trước nhưng ngày nay người ta mới có đủ thời gian kiểm chứng. Ngoài tác dụng kháng viêm, rất nhiều thành phần trong hạt sen có tác dụng làm giảm huyết áp, qua thử nghiệm trên động vật đã chứng minh được điều này. Qua nghiên cứu, y học hiện đại còn phát hiện thấy trong hạt sen còn có chứa nhiều hợp chất có công năng tác dụng giống như chất làm se, có tác dụng làm giảm rò rỉ dịch của các bộ phận nội tạng, như lá lách, thận và tim...Vì vậy những người đàn ông mắc bệnh thận, bệnh suy giảm tình dục, nếu thường xuyên ăn hạt sen sẽ có tác dụng tốt cho sức khỏe. Riêng nhân xanh có trong hạt sen tuy có mùi vị hơi đắng nhưng lại có tác dụng "làm mát ", giải nhiệt cho cơ thể. - Dùng làm các món ăn thông dụng: Với lợi thế về mùi vị, màu sắc và dưỡng chất nên hạt sen được con người sử dụng khá phổ biến để làm thực phẩm và thuốc chữa bệnh. Hạt sen có tác dụng bổ dưỡng an thần, đặc biệt là dùng để chữa tiêu chảy kéo dài và bệnh suy dinh dưỡng, chữa chứng mất ngủ, giảm khát mùa hè, chữa thiếu máu, kém ăn bồi dưỡng cho phụ nữ sau khi sinh... Từ lâu trong dân gian người ta đã chế biến hạt sen thành nhiều món ăn có giá trị bổ dưỡng cao như chè sen, mứt sen, chè hạt sen long nhãn, chè hạt sen đậu xanh, thịt gà hầm hạt sen, móng giò hầm hạt sen...vừa ngon miệng, hấp dẫn lại có giá trị dinh dưỡng cao mà không gây hại cho cơ thể.
Hô biến vòng 2 'phệ' bằng lá sen khô Tôi đã từng phải giấu nhẹm những chiếc váy ôm sát cơ thể chỉ vì mỡ bụng Nhưng nhờ thứ nước uống bổ dưỡng, mát lành ấy, tôi đã trở lại tôi – tự tin, đầy sức sống với một thân hình thon thả, mảnh mai, không còn mỡ bụng khiến ai gặp cũng phải trầm trồ. Sau 2 tiếng ngồi trên ô tô, cuối cùng tôi đã về tới lối quen thuộc rẽ vào làng. Tôi đề nghị anh lái taxi dừng xe ở ngay cổng làng mặc cho anh niềm nở đề nghị chở tôi về tận nhà. Đâu dễ gì để thói quen tiện nghi “cướp” đi cảm giác thân thuộc tôi chờ đợi suốt cả chặng đường dài. Nhã nhặn chào tạm biệt người lái xe tốt bụng, tôi bước xuống xe, một làn gió nhẹ luồn qua kẽ tóc, xua đi mùi thành thị đeo bám trên người, như một thói quen ăn sâu vào máu thịt, tôi tháo bỏ đôi giày cao gót chễm chệ dưới chân, đôi chân trần ngập ngừng như e thẹn trước nền đất sỏi cứng vài giây, sau như bắt được nhịp thân thuộc với đất mẹ, tôi lang thang trên con đường ngập nắng chiều hôm, trở về nhà với một tâm trạng thảnh thơi, nhẹ nhõm và kì lạ. Bao giờ cũng vậy, vẫn là cảm giác đó, hương vị oi nồng ngai ngái rất đặc trưng đó – những thanh âm đặc biệt chưa bao giờ lẫn tạp hay nhòe mờ trong tâm trí tôi. Tôi gọi đó là mùi quê mình, chẳng bao giờ lẫn, chẳng nơi nào có được ngoại trừ chính mảnh đất này. Mùi gốc rạ quyện mùi đất phả trong gió vị lam chiều thoang thoảng làm tăng thêm cái cồn cào của đứa con xa quê lâu năm mới có dịp trở về. Đi giữa cánh đồng, tôi lạc vào một thế giới hương thơm đặc biệt, tinh khiết tới tận cùng các tế bào trong cơ thể: hương sen. Tôi thích thú nhìn những búp sen hồng to tròn, căng mẩy ríu rít trong gió, thấp thoáng ẩn mình sau những chiếc lá sen to, xanh mướt mát. Một phản xạ rất đỗi tự nhiên, tôi đưa đôi chân trần xuống làn nước xanh mát rượi, bấm mười đầu ngón chân xuống lớp bùn xốp mịn, với tay đón một bông hoa sen, ghé sát mũi và hít một hơi thật căng lồng ngực. Chao ôi, hương sen thật tuyệt! Cái hương vị ngọt ngào, nhẹ nhàng này đã gắn bó với tôi suốt mấy chục năm trời, từ thuở nhỏ xíu nô nức cởi truồng tắm ao cùng tụi thằng Tít, thằng Tồ, cái Lúa… Vậy mà giờ đây, chúng bạn đều đã yên bề gia thất, đứa lưu lạc tận phương Nam xa xôi vì miếng cơm manh áo, đứa cần mẫn cùng cái cày, cái cuốc ngoài đồng ruộng quê hương, bản thân tôi là đứa hiếm hoi thoát khỏi lũy tre làng, và cũng đã có một tổ ấm nho nhỏ, hạnh phúc. Thời gian trôi qua thật nhanh, chúng tôi cũng đã trưởng thành, bao nhiêu sự đổi khác, chỉ có quê hương là vẫn vậy, vẫn đón tôi về bằng thứ hương vị thân thuộc, gần gũi ấy. Xách đôi giày cao gót, tôi lững thững, háo hức trở về. Dòng suy nghĩ miên man đứt đoạn bởi tiếng chào hỏi hồ hề từ một bóng xe đạp sát ngay phía sau tôi: “Cô Thi về đấy à? Lâu lắm mới thấy cô. À này, tối ở nhà, bác mang cho ít hạt sen mà luộc nhé. Sen đang độ, ngọt lắm!”. Giọng bác Tư sang sảng không thể lẫn với bất kỳ ai, tôi mỉm cười chào bác, gật đầu lia lịa, miệng ríu rít cảm ơn mà đầu óc đã kịp ngẫm tới viễn cảnh ngồi nhâm nhi, tí tách bóc hạt sen, hít hà, trầm trồ cùng bố mẹ. Dìu dặt trong hương sen thơm ngát, tôi về tới cổng nhà lúc nào cũng chẳng hay. Tuyệt nhất là bữa cơm, cả nhà trải chiếu trước hiên, vừa xì xụp bên mâm cơm nóng hổi, vừa hít hà hương sen thơm phức rộn ràng theo gió ùa kín cánh mũi. Mẹ tôi mang lên đĩa nộm ngó sen trắng muốt, vừa giòn, vừa thơm bùi thật khó tả. Nhìn mâm cơm thịnh soạn bố mẹ dọn sẵn đãi con gái, tôi hào hứng lắm, nhưng nhìn xuống chiếc bụng mỡ của mình, tự nhiên cảm giác e dè lại bùng lên. Cái bụng mỡ này khiến tôi mất tự tin đi nhiều lắm. Người ta vẫn bảo “gái một con trông mòn con mắt”, quả thực, ai cũng bảo sinh con xong, tôi trẻ đẹp hẳn ra. Nước da trắng hồng, căng mịn, môi đỏ, tóc đen láy, khác hẳn thời chưa mang bầu, đen nhẳng, gầy đét như con cá mắm. Duy chỉ có điều, cái bụng tôi không thể thon gọn, eo ót như thời con gái được. Tôi không thể tự tin khi diện những bộ cánh ôm sát cơ thể chung quy cũng bởi vòng hai của tôi quá khổ, ngấn mỡ. Trước, bận nuôi con nhỏ, tôi không dám ăn kiêng, sợ người không đủ chất, không đủ sữa nuôi con, nhưng nay, con gái cũng đã cai sữa, tôi vật vã với những kế hoạch giảm cân. Chiều vợ, chồng tôi thu xếp thời gian chăm con để tôi có thời gian luyện tập ở các trung tâm thẩm mĩ. Nhưng, công cuộc giảm cân gian nan ấy vừa tốn kém, vừa mất nhiều thời gian mà hiệu quả chẳng được là bao nhiêu. Đến cả việc, ép cân, giảm cân bằng chế độ ăn uống khắc nghiệt, tôi cũng đã thử áp dụng. Ví dụ như mỗi ngày tôi uống hai cốc nước chanh không đường, hạn chế ăn uống, đặc biệt tinh bột, các chất chứa dầu mỡ, nhưng sau lần nhập viện vì hạ đường huyết, chồng tôi ra chỉ thị: Cấm kiêng khem, không giảm béo gì nữa. Biết là chồng thương, chồng sợ vợ ốm, nhưng dù gì thì gì, cái bụng mỡ vẫn là nỗi ám ảnh khôn nguôi của tôi. Nhìn mâm cơm thịnh soạn của mẹ, tôi e dè, rón rén gắp thức ăn. Bố mẹ thấy tôi ăn uống thất thường, gặng hỏi đồ ăn không hợp khẩu vị hay sao. Mãi tôi mới dảm thỏ thẻ tiết lộ sợ béo. Liếc vội xuống chiếc bụng núng nính mỡ, tôi chép miệng thở dài đánh thượt một cái. Chị dâu tôi nghe vậy, bật cười như nắc nẻ, phẩy tay, hẳng giọng: “Cô Thi cứ ăn thoải mái đi, không phải sợ béo. Ăn uống hồn nhiên đi, chốc nữa chị bày cho cách giảm mỡ bụng vô cùng hiệu quả. Cô xem, chị sinh xong hai đứa mà có thấy tí mỡ bụng nào không? “Bí kíp” cả đấy, nhưng với điều kiện cô phải ăn uống thật nhiệt tình. Có sức khỏe mới lĩnh hội được bí kíp đặc biệt này”. Chị nháy mắt tinh nghịch, khẳng định chắc nịch, tôi tặc lưỡi, thôi thì chả mấy khi về quê ăn cơm cùng bố mẹ, cứ thoải mái ăn… thả phanh một lần, còn “bí kíp” như chị dâu nói, tôi vẫn còn bán tín bán nghi lắm. Còn bố mẹ và anh trai tôi cười ngất cho bà mẹ… trẻ con này. Dọn mâm bát đâu vào đó, bố tôi pha ấm trà sen nóng hôi hổi, cũng là bác Tư tôi gặp khi chiều mang sang một đĩa nhỏ hạt sen luộc. Bác cười tít mắt: “Ăn hạt sen tối ngủ cho ngon nghe cô Thi. Cô thấy về làng có thích không? Đúng mùa sen rộ. Làng mình sống và gắn bó với sen từ bao đời nay. Bốn bề quanh làng đều được đầm sen che chở, vỗ về. Mà hiếm có cây nào có nhiều công dụng như sen, cô nhỉ. Ngó sen là món ăn bổ dưỡng, giải nhiệt trong ngày hè nắng nôi này. Tâm sen hơi đắng, nhưng rất quý, nhớ lần bác mất ngủ triền miên, chỉ cần pha một ít tâm sen với nước nóng, hoặc nấu bát cháo thì coi như ngủ tít mít chẳng biết trời đất là gì. Cháo hạt sen thì là nhất rồi, trước chỉ có vua chúa được ăn, vậy hóa ra, người dân quê mình được hưởng mức sống của vua chúa khi xưa mà chẳng biết, cô Thi nhỉ?”. Bác Tư vẫn nổi tiếng tếu táo, có tài kể chuyện, chọc cười mọi người, bác nói tới đâu, cả nhà tôi ồ cười sang sảng tới đó. Bỗng chị dâu tôi thêm lời: “BácTư kể chưa hết đâu nhé. Lá sen còn có tác dụng giảm cân, giảm mỡ bụng dành cho các bà bầu sau khi sinh giống như cô Thi nhà cháu nữa đó”. Được lời như cởi tấm lòng, tôi líu ríu đòi chị dâu nói cụ thể, tỉ mỉ. Chị cười tủm tỉm, nhấp ngụm trà sen thơm lừng, mát dịu: “Bí kíp” này là mấy chị bạn của chị truyền cho đó. Hồi sinh xong hai đứa nhỏ, vòng 2 của chị cũng đẫy đà, màu mỡ lắm, nhưng từ khi uống nước trà lá sen, hiệu quả rõ rệt. Cô không biết chứ, chỉ trong vòng hai tháng, uống trà lá sen đều đặn chị giảm được 8 cm vòng bụng. Những ụ mỡ trước kia biến mất hoàn toàn, có người gặp chị còn hỏi chị đi hút mỡ bụng tốn kém bao nhiêu tiền, nhưng mình người nhà quê, nào có hiểu hút mỡ bụng là gì đâu, và cũng lấy đâu ra tiền mà làm cái biện pháp kì công, tốn kém đó hả cô. Mình sử dụng những gì thuộc về thiên nhiên, gần gũi với ngay cuộc sống của mình thôi. Bác Tư chọc: “Quê mình có cả một bồ bí quyết làm đẹp. Cô Thi phải năng về học hỏi hơn mới được”. Tôi mỉm cười hưởng ứng, khấp khởi mừng thầm về cách trị chiếc bụng mỡ đeo đẳng tôi suốt một thời gian dài. Sáng tinh mơ hôm sau, chị dâu đã đích thân chèo thuyền dọc luồng đầm sen, chọn cho tôi những lá sen xanh mướt, vừa độ, không quá già cũng không quá non.Về chị rửa sạch, thái nhỏ rồi phơi dưới hiên nhà. Chị bảo, không nên phơi trực tiếp dưới ánh nắng vì sợ bay hết mất tinh chất. Khi lá khô, cho vào túi bảo quản và mỗi ngày lấy lá sen ra pha trà giống như pha chè mạn bình thường. Tôi không kịp ở lại đợi lá sen khô, nhưng chỉ sau 3 ngày, tôi nhận được “món quà” đặc biệt từ chị dâu gửi lên kèm với lời nhắn: “Mỗi ngày chỉ nên uống một nhúm tay, khoảng 20 gam, cho vào ấm đun sôi lấy nước. Uống từ 4 đến 6 tách trà mỗi ngày. Ở nhà chị đã phơi sẵn mấy mẹt lá sen, đợi cô uống hết, chị lại gửi lên”. Không phụ sự chăm sóc của chị và khao khát hô biến chiếc bụng mỡ mập ú, tôi chăm chỉ, đều đặn pha nước trà sen mỗi ngày. Vị trà hơi đắng lúc mới đưa vào miệng nhanh chóng tan biến, thay vào đó là vị ngòn ngọt rất lạ. Trà lá sen trở thành thức uống yêu thích của tôi mỗi ngày. Không thể tin được, chỉ trong vòng một tháng, tôi giảm được 4 kg và chỉ sau hai tháng, vòng bụng của tôi đã giảm tận 7 cm. Quả là một kết quả phi thường ngoài sức tưởng tượng của tôi. Có buổi sáng, chồng tôi từng ngơ ngác khi nhìn thấy tôi mặc vừa chiếc váy ôm sát, tôn trọn các đường cong của cơ thể, chiếc váy mà tôi đã cất giấu từ rất lâu kể từ khi sinh con xong. Bất giác, tôi thấy môi mình mỉm cười viên mãn, không quên tới công ty, chộp chiếc điện thoại gọi về cho chị dâu, cảm ơn “bí kíp” đặc biệt chị dành tặng. Bây giờ, tôi vẫn đều đặn uống trà lá sen – thứ nước mang hương vị quê hương, vừa có tác dụng giải nhiệt, tiêu độc, lại có khả năng kì diệu: gạt bỏ mỡ thừa trong bụng, trả lại cho tôi vòng eo thon thả, và nuột nà!
Những bài thuốc từ hạt sen Hạt sen có chứa các chất dinh dưỡng như: tinh bột, chất đường, protein, chất béo, canxi, phốt pho, sắt... là thức ăn bổ dưỡng tâm, ích thận, kiện tỳ, những người lao động trí óc quá căng thẳng, tâm thần bất ổn, hay sợ sệt, hay quên nên ăn. Dưới đây xin giới thiệu một số món ăn thông dụng sử dụng hạt sen vừa làm thức ăn lại có tác dụng chữa bệnh. Những bài thuốc từ hạt sen Canh nhân sâm hạt sen Nguyên liệu: 3g nhân sâm, 30 hạt sen, đường phèn vừa đủ. Cách làm: đem nhân sâm bỏ vào bát nhỏ, đặt vào nồi hấp mềm rồi thái miếng mỏng. Lấy 10 hạt sen, bỏ vào bát đựng miếng nhân sâm, đổ nước vào ngâm, rồi cho nước đường phèn vào đậy nắp hấp cách thủy 1 giờ, ăn hạt sen, uống nước canh. Ngày hôm sau cho 10 hạt sen vào bát đựng miếng nhân sâm còn hôm trước, đổ thêm nước đường phèn vào đậy kín, hấp cách thủy 1 giờ, lấy ra ăn hạt sen uống nước canh. Ngày thứ ba cũng làm như vậy với 10 hạt sen còn lại. Nhân sâm có thể điều tiết chức năng của hệ thống thần kinh, chủ yếu là tăng cường quá trình hưng phấn ở vỏ ngoài đại não đối với hệ thống trung khu thần kinh, đồng thời cũng có thể tăng cường quá trình ức chế, từ đó cải thiện hoạt động linh hoạt của hệ thống thần kinh. Hạt sen và nhân sâm đều là đồ ăn ngon, đem hấp cùng đường phèn, tác dụng của nó càng rõ rệt hơn, có thể nâng cao hiệu suất công tác của những người lao động trí óc. Do hạt sen, nhân sâm có rất nhiều chất bổ, nên những người bị bệnh thấp nhiệt, nóng trong hoặc có ứ trệ bên trong cơ thể không nên ăn, người bị cảm chưa khỏe hẳn cũng không nên ăn. Canh hạt sen tươi mộc nhĩ Nguyên liệu: 10g mộc nhĩ trắng khô, 30g hạt sen tươi và canh gà, gia vị vừa đủ. Cách làm: mộc nhĩ đem ngâm vào nước nóng, cắt bỏ cuống, rửa sạch, rồi lại ngâm vào nước nóng cho nở to, sau đó ngâm vào nước sôi một lúc rồi vớt ra, cho vào bát, đổ 150ml nước đem hấp 1 giờ, làm cho mộc nhĩ thật trong thì vớt ra. Lấy hạt sen tươi bóc bỏ vỏ ngoài, bỏ lớp màng mỏng, cắt hai đầu, lấy tâm sen ra, rồi ngâm rửa bằng nước sôi, đun canh gà nêm gia vị vừa đủ. Đem mộc nhĩ, hạt sen bỏ vào bát, rồi trút vào canh gà đã đun, hấp lên, khi chín ăn mộc nhĩ, hạt sen, uống canh gà. Dùng hạt sen tươi là để “thanh tâm”( làm cho tim bớt nóng), mộc nhĩ trắng bổ âm nhuận phế, dùng kết hợp hai thứ vừa mát vừa bổ. Những người tâm phiền, mất ngủ, miệng khô, họng khô rát nên ăn canh này. Cháo hạt sen lấy 20g hạt sen, xay thành bột mịn hoặc bột to, cho vào nồi cùng gạo tẻ đã vo sạch, cho thêm 5-7 quả táo đỏ, đổ nước vừa phải. Đun to lửa cho sôi rồi đun nhỏ lửa cho đến khi sánh thì cho thêm chút đường trắng vào, ăn điểm tâm, bữa sáng hoặc tối đều được. Hạt sen có tác dụng giúp đường ruột co lại, và còn kiện tỳ giúp ăn ngon miệng. Táo đỏ bổ tỳ vị, củng cố đường ruột, chống đi tả. Hai thứ dùng kết hợp phù hợp với những người tỳ vị hư nhược, ăn không ngon miệng, đại tiện phân lỏng, đi tả, tâm phiền mất ngủ. Bánh hạt sen Bánh được làm chủ yếu từ hạt sen và bột gạo nếp. Món bánh này có tác dụng kiện tỳ, khai vị, dưỡng tâm, ích trí, phù hợp với những người tinh thần mệt mỏi, ăn kém, đại tiện phân lỏng, tim đập nhanh, hay hồi hộp, hay quên, mất ngủ, đi tiểu nhiều. Cách làm: lấy 100g hạt sen, 150g bột gạo nếp, đầu tiên cho hạt sen vào nồi, đổ nước ninh chín, lấy thìa ép nhuyễn, rồi đổ vào bột gạo nếp đảo đều, múc vào bát sắt tráng men, cho nước vừa đủ, hấp cách thủy khi chín để nguội ép bằng, cắt thành miếng mỏng, rắc ít đường trắng vào là được, có thể ăn vào sáng sớm để điểm tâm, chia 2-3 lần. Theo Sức khỏe & Đời sống
