Khen ngợi là cách kỷ luật đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất trong việc giúp trẻ cư xử đúng mực. Bằng cách chỉ cho con thấy rằng bạn chú ý khi trẻ thực hiện các nguyên tắc, giữ trật tự khi chơi, tuân thủ các hướng dẫn của bạn, bạn đã giúp trẻ có động lực tiếp tục cư xử tốt.


Sự chú ý tích cực và sự chú ý tiêu cực

Trẻ thích gây sự chú ý, nhưng thường những hành vi tốt của trẻ không được chú ý. Khi trẻ không được chú ý, trẻ sẽ có xu hướng cư xử khó chịu để bạn phải chú ý tới trẻ.

Chú ý tới trẻ khi trẻ cư xử tốt là sự chú ý tích cực, và trẻ sẽ ít thể hiện tiêu cực để gây sự chú ý.

Bạn tưởng tượng mình đang đứng trong phòng với ba đứa trẻ. Hai đứa trẻ giữ trật tự khi chơi đồ chơi. Một đứa trẻ nhạy nhảy khắp phòng, trèo lên ghế sofa và hò hét. Vậy bạn sẽ chú ý tới đứa trẻ nào? Hầu hết cha mẹ sẽ chú ý tới đứa trẻ đang chạy khắp phòng.

Nhưng, nếu bạn khen ngợi những đứa trẻ cư xử đúng mực, bạn có thể thay đổi toàn bộ tình huống. Bạn có thể nói: “Cô thích cách cháu chơi trật tự”, điều đó có thể thúc đẩy đứa trẻ chạy nhảy kia biết cách chơi phù hợp.

Các hành vi mà bạn có thể khen ngợi trẻ

Khen ngợi trẻ là cách giúp trẻ cư xử tốt. Khi trẻ cư xử tốt, bạn cần khen ngay. Điều đó sẽ khuyến khích trẻ tiếp tục cư xử tốt. Dưới đây là một số hành vi cụ thể mà bạn có thể khen ngợi trẻ.

- Khen khi trẻ có hành vi phù hợp với xã hội như chia sẻ đồ chơi, chờ tới lượt, nói lịch sự và hòa thuận với người khác.

- Khen khi trẻ làm đúng nguyên tắc và lắng nghe hướng dẫn của bạn. Nhớ chú ý tới trẻ khi trẻ chơi trật tự.

- Khen khi trẻ cố gắng. Khi trẻ học được kỹ năng mới, bạn cần khen ngợi để trẻ tiếp tục phát huy. Ví dụ, nếu bạn khen khi trẻ sẵn sàng thử những việc khó hoặc khi trẻ kiên nhẫn để học hỏi, trẻ sẽ có thêm động lực để tiếp tục cố gắng.

Khen ngợi hiệu quả

Khen ngợi và chú ý tích cực sẽ đem lại hiệu quả cao nếu sử dụng phù hợp. Dưới đây là một số cách để bạn khen ngợi trẻ hiệu quả, khuyến khích hành vi tốt của trẻ.

- Phản hồi ngay lập tức và thường xuyên. Thường xuyên khen ngợi nếu như trẻ chơi trật tự trong một thời gian dài hoặc khi trẻ chăm chỉ làm việc trong suốt buổi chiều.

- Khen ngợi cụ thể. Thay vì nói: “Con làm tốt đấy” thì có thể nói “Con dọn bát đĩa vào bồn rửa rất tốt”. Khen ngợi cụ thể giúp bạn khen ngợi những cố gắng rõ ràng của trẻ.

- Khen ngợi tích cực. Thay vì nói “Lải nhải không phải là việc làm tốt” thì bạn có thể nói “Mẹ tự hào vì con giữ được bình tĩnh khi không được ra ngoài chơi”. Bạn cần chỉ rõ những hành vi mà bạn muốn bé tiếp tục chứ không phải những hành vi mà bạn muốn bé không tiếp tục nữa. Bạn không nên vừa khen vừa chê, nếu không thì cách này sẽ không còn hiệu quả.

- Khen ngợi cố gắng của trẻ chứ không phải là kết quả đạt được. Khen ngợi sẽ giúp trẻ xây dựng lòng tự trọng khi tập trung vào những cố gắng của trẻ. Thay vì khen con xếp vị trí thứ nhất ở lớp thì bạn nên khen ngợi sự cố gắng học tập của trẻ.

- Khen ngợi một cách thành thật. Thay vì nói “Con là cậu bé thông minh chưa từng thấy” hay “Con là cậu bé chơi bóng giỏi nhất ở trường”, thì bạn hãy khen ngợi một cách thành thật. Bạn có thể nói “Con chạy thật là nhanh” hay “Con làm bài tập về nhà nhanh và đúng”.

- Tránh gán nhãn cho trẻ. Dán nhãn cho trẻ, dù là tích cực hay tiêu cực, thì cũng đều là không tốt. Gán cho trẻ danh hiệu “cậu bé thần đồng” hay “ngôi sao bóng rổ” đều không tốt cho trẻ. Tránh gán nhãn cho trẻ cách này hay cách khác bởi điều đó sẽ phá hỏng nhận thức về bản thân của trẻ.

Nguồn: Verywell.

Các bài liên quan
8 cách kỷ luật để không phải đánh con
1. Cách ly trẻ.
2. Tước bỏ đặc quyền của trẻ.
3. Phớt lờ có chọn lọc.
4. Dạy trẻ kỹ năng giải quyết vấn đề
5. Sử dụng hậu quả logic như thế nào?
6. Sử dụng hậu quả tự nhiên như thế nào?
7. Sử dụng hệ thống khen thưởng bảng dán sticker, hệ thống khen thưởng tích thẻ như thế nào?
8. Khen ngợi trẻ như thế nào?