Để tăng chiều cao, cha mẹ cần lưu ý về thời điểm vàng mà trẻ sẽ phát triển vượt bậc hơn so với các giai đoạn khác. Trong suốt quá trình phát triển của trẻ, không có nhiều thời điểm như thế. Tăng trưởng chiều cao không giống như cân nặng mà cần thời điểm và thời điểm đó hội tụ đủ các yếu tố như nhân tố di truyền, kích thích, hormone và các chất dinh dưỡng cần thiết. Thực tế, chiều cao của trẻ không chỉ nằm ở bộ gen di truyền mà nó còn chịu chi phối bởi dinh dưỡng đủ và đúng ở những thời điểm vàng, đặc biệt là vào thời điểm nhạy cảm. Theo GS. Dewey, ĐH California, Davis, Mỹ, thời điểm vàng - khá nhạy cảm bởi dinh dưỡng và yếu tố kích thích môi trường được cho là: Từ lúc sinh đến hết 3 tuổi. Cả bé trai và bé gái đều có thời điểm tăng trưởng vàng này về chiều cao. Dinh dưỡng không được thiếu trong giai đoạn này, nếu thiếu hụt sự tăng trưởng chiều cao của trẻ sẽ trì hoãn thêm 6 tháng sau đó. Nếu quá 6 tháng - từ khi trẻ đã 3 tuổi, trẻ vẫn có sự thiếu hụt chất dinh dưỡng mà không chú ý phục hồi hay bổ sung, sẽ làm trẻ mất cơ hội đạt chiều cao tối đa trong giai đoạn này. Theo Giáo sư David Ravine, Viện nghiên cứu y học Tây Úc cho biết: “Theo nguyên tắc cơ bản, nếu muốn ước lượng chiều cao của bé lúc trưởng thành, cha mẹ có thể nhân đôi chiều cao của con lúc 2 tuổi”. Như đã đề cập, chỉ cần làm tốt 2 yếu tố, bao gồm dinh dưỡng và yếu tố kích thích, trẻ sẽ tăng trưởng tốt về chiều cao giai đoạn trước 3 tuổi. Dưới đây là một số gợi ý: Các yếu tố dinh dưỡng - Bé nên duy trì bú mẹ hoàn toàn ít nhất 6 tháng từ lúc mới sinh và kéo dài lâu nhất có thể. - Thiếu hụt vitamin D liên quan đến còi xương và giảm hấp thu canxi, là nguyên nhân chính khiến trẻ thấp còi. Hơn nữa, nguồn vitamin D từ thực phẩm khá hạn chế. Do đó, bổ sung đủ vitamin D từ lúc sinh là được khuyên bởi các hiệp hội nhi khoa trên thế giới. - Với nhu cầu cơ bản 350-525mg canxi/ngày, mọi đứa trẻ bú mẹ hay sữa công thức hoặc ăn dặm bình thường đều có thể đạt được. Ví dụ, trong 200ml sữa các loại chứa 240mg canxi, trẻ có thể hấp thu được 60-80% của 240mg, tức là 144-192mg canxi. Bổ sung quá nhiều canxi khi cơ thể trẻ không thiếu sẽ dẫn đến dư thừa, một số vấn đề có thể gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là liên quan đến thận. Thừa canxi cũng làm tăng nguy cơ táo bón, biếng ăn dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ… Hiện tại chưa có lời khuyên cho giới hạn tối đa an toàn dùng canxi trong độ tuổi này. Điều này có nghĩa rằng việc bổ sung canxi cần theo dõi bởi chuyên gia để tránh dư thừa hoặc tránh gây tác dụng phụ đến sức khỏe của trẻ. Lời khuyên tốt nhất để duy trì đủ canxi cho trẻ là cha mẹ nên đa dạng thực phầm chứa canxi trong chế độ ăn của con. - Từ khi bắt đầu ăn dặm, bé nên được giới thiệu đa dạng và bổ sung 2 ngày/tuần thực phẩm giàu kẽm, canxi và vitamin A, B, C. Bé được khuyên ăn đủ 2 ngày cá như cá hồi/thu/chép/lươn trong tuần để duy trì chất béo omega-3 tốt cho bé. - Tốt nhất là không giới thiệu chất ngọt từ đường, kẹo, bánh, socola... Nếu cho bé ăn nên giới hạn 2 thanh kẹo/ngày và quy định chỉ được ăn 3 ngày/tuần. Một số nghiên cứu cho thấy việc ăn quá nhiều đường có liên quan đến sự thấp lùn ở các bé. Các yếu tố kích thích Bên cạnh dinh dưỡng thì vận động, môi trường sống, giấc ngủ là những yếu tố kích thích đóng vai trò quan trọng không kém. Việc vận động hợp lý và an toàn đúng độ tuổi sẽ hỗ trợ hệ xương phát triển trong giai đoạn vàng này. Với các bé dưới 3 tháng, cha mẹ có thể cho trẻ nằm chơi trong tư thế nằm sấp một vài dịp trong ngày để trẻ có cơ hội sử dụng nhiều cơ lớn như cơ lưng, cơ vai, cơ bụng và cơ đùi, giúp các cơ dẻo dai. Khi trẻ biết lẫy, biết bò, biết đi, bố mẹ nên tăng dần các hoạt động vui chơi kích thích con vận động. Nên tương tác xã hội với bé, ít bế bồng để trẻ ham vận động hơn. Khi trẻ bắt đầu chạy nhảy tốt (1- 3 tuổi) nên cùng trẻ đi dạo công viên hoặc chơi các hoạt động ngoài trời, ít nhất 15-20 phút/ngày để hệ cơ vận động phát triển tốt. Đi bộ, đạp xe hay cho trẻ làm quen dần với môn bơi lội cũng rất có lợi cho chiều cao. Trẻ cần có giấc ngủ ngon nguyên đêm, ví dụ bé 3-4 tuổi nên có 9-10 tiếng/ngủ đêm và 2-3 tiếng/ngủ ngày, các bé nhỏ cần ngủ nhiều hơn. Sở dĩ cần ngủ ngon giấc vì hormone tăng trưởng GH sẽ tiết ra mạnh nhất vào ban đêm, đặc biệt trong khoảng thời gian 10h đêm đến 3h sáng. Ngoài ra, trẻ cần hạn chế thời gian xem thiết bị điện tử, cần được sống trong môi trường vui vẻ, tránh căng thẳng, stress… để trẻ phát triển một cách toàn diện.
Dinh dưỡng không được thiếu trong giai đoạn này, nếu thiếu hụt sự tăng trưởng chiều cao của trẻ sẽ trì hoãn thêm 6 tháng sau đó.
