Trong các hoạt động tố tụng hình sự, việc đảm bảo quyền được bào chữa của người bị tạm giam là một trong những yếu tố quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo, đồng thời thể hiện tính nhân đạo và pháp quyền của Nhà nước. Để thực hiện quyền này, luật sư hoặc người được nhờ bào chữa cần thực hiện thủ tục đăng ký tham gia bào chữa tại cơ quan có thẩm quyền. Quy trình tiếp nhận, xử lý và giải quyết hồ sơ đăng ký tham gia bào chữa được tiến hành theo trình tự cụ thể, minh bạch và tuân thủ đúng quy định pháp luật hiện hành. Trước hết, khi người đăng ký bào chữa nộp hồ sơ tại cơ quan điều tra, bộ phận trực ban chịu trách nhiệm tiếp nhận sẽ tiến hành các thao tác hành chính ban đầu như: ghi rõ thời gian cụ thể (giờ, ngày, tháng, năm) của việc tiếp nhận vào sổ trực ban hình sự để làm căn cứ xác minh về sau. Ngay sau khi hoàn tất bước ghi nhận, hồ sơ được chuyển đến đơn vị đang thụ lý vụ án để thực hiện việc đóng dấu văn bản đến theo quy định hành chính nội bộ. Tiếp đó, Điều tra viên được phân công phụ trách vụ án phải được giao trực tiếp hồ sơ để tiếp tục xử lý theo thẩm quyền. Tất cả các bước này được thực hiện trên cơ sở khoản 1 Điều 6 Thông tư 46/2019/TT-BCA ban hành ngày 10 tháng 10 năm 2019 của Bộ Công an, nhằm đảm bảo tính chặt chẽ và kịp thời trong quy trình tố tụng. Sau khi nhận được hồ sơ từ đơn vị trực ban, Điều tra viên sẽ tiến hành kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của thành phần hồ sơ theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 78 Bộ luật Tố tụng hình sự. Nếu hồ sơ hợp lệ, Điều tra viên có trách nhiệm mời người đã viết đơn yêu cầu bào chữa đến làm việc để xác minh lại về mặt nội dung và hình thức của đơn. Trong trường hợp đơn do thân nhân của bị can ký, cần phải có sự xác nhận của người đó về tính xác thực của chữ ký. Đồng thời, Điều tra viên cũng cần tiến hành tiếp xúc trực tiếp với người bị tạm giam để hỏi ý kiến chính thức của họ về việc có đồng ý cho luật sư đăng ký tham gia bào chữa hay không. Đây là bước rất quan trọng nhằm bảo đảm nguyên tắc tôn trọng ý chí của bị can trong tố tụng hình sự. Khi các nội dung này đã được thực hiện đầy đủ, Điều tra viên hoàn thiện hồ sơ và trình lên lãnh đạo phụ trách để xin ý kiến phê duyệt. Về kết quả giải quyết, nếu hồ sơ hợp lệ và người bị tạm giam đồng thuận với việc có luật sư bào chữa, Điều tra viên sẽ báo cáo và trình lãnh đạo cơ quan có thẩm quyền – là Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng được ủy quyền – để ký ban hành Thông báo về việc đăng ký bào chữa. Sau khi thông báo này được ký duyệt, nó sẽ được gửi đến các bên liên quan gồm người đăng ký bào chữa, nơi đang giam giữ bị can và hồ sơ gốc được lưu trong hồ sơ vụ án để phục vụ cho quá trình giải quyết tiếp theo. Ngược lại, nếu bị can không chấp nhận luật sư bào chữa, cơ quan điều tra phải ra một văn bản từ chối, trong đó nêu rõ lý do cụ thể dẫn đến việc không chấp thuận. Tuy nhiên, trong trường hợp này, luật sư đăng ký bào chữa vẫn có quyền trực tiếp gặp người bị tạm giam để hỏi rõ nguyên nhân của sự từ chối, nhằm đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong quá trình thực hiện quyền bào chữa của công dân. Như vậy, quy trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ đăng ký bào chữa cho người bị tạm giam không chỉ tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật hiện hành, mà còn thể hiện rõ nét tính nhân văn trong hoạt động tư pháp. Việc thực hiện đúng trình tự nêu trên không chỉ đảm bảo quyền lợi chính đáng cho bị can, mà còn góp phần nâng cao chất lượng điều tra, xét xử và niềm tin của người dân đối với hệ thống pháp luật. Đây là minh chứng cho sự tôn trọng và bảo vệ quyền con người trong bối cảnh tố tụng hình sự hiện đại. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.