Trong thực hành sản khoa, không ít phụ nữ tìm đến phòng khám trong trạng thái lo lắng, tin rằng mình đã mang thai khi xuất hiện nhiều dấu hiệu giống hệt thai kỳ. Tuy nhiên, sau khi thăm khám và làm xét nghiệm, kết quả cho thấy không có bào thai thật sự. Hiện tượng này được gọi là thai giả. Vậy thai giả là gì, nguyên nhân từ đâu và xử trí thế nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chuyên sâu dưới góc nhìn y khoa chính thống. xem thêm: Ăn Gì Để Dễ Có Thai: Bật Mí Thực Đơn Giúp Nhanh Thụ Thai Hiệu Quả 1. Thai giả là gì? Thai giả (pseudocyesis) là một tình trạng hiếm gặp, trong đó người phụ nữ có triệu chứng mang thai rõ rệt nhưng thực tế không có thai. Điều đặc biệt là cơ thể có thể xuất hiện nhiều thay đổi sinh lý giống hệt thai kỳ, từ mất kinh, buồn nôn, căng ngực đến bụng to ra. Khác với mang thai thật, ở thai giả, các xét nghiệm định lượng hCG và siêu âm tử cung đều không phát hiện phôi thai. Tỷ lệ mắc thai giả rất thấp, ước tính chỉ khoảng 1–6 trường hợp/22.000 ca tại Mỹ, nhưng trong thực tế lâm sàng vẫn ghi nhận ở nhiều quốc gia, nhất là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản mong con mãnh liệt. 2. Nguyên nhân gây ra thai giả Thai giả là một hiện tượng phức tạp, thường bắt nguồn từ sự kết hợp giữa yếu tố tâm lý và nội tiết: 2.1. Yếu tố tâm lý Mong muốn có con mãnh liệt: phụ nữ hiếm muộn, từng nhiều lần sảy thai, hoặc chịu áp lực từ gia đình thường dễ rơi vào tình trạng này. Áp lực xã hội: ở những nền văn hóa coi trọng việc sinh con, phụ nữ dễ hình thành ảo giác mang thai. Rối loạn tâm thần: lo âu, trầm cảm, rối loạn nhân cách có thể góp phần khởi phát thai giả. 2.2. Yếu tố nội tiết Rối loạn trục não bộ – tuyến yên – buồng trứng, gây rối loạn phóng thích hormon. Tăng tiết prolactin có thể dẫn đến mất kinh, tiết sữa, căng ngực. Một số trường hợp có u buồng trứng hoặc u tử cung làm cơ thể thay đổi tương tự thai kỳ. 2.3. Cơ chế hình thành Tâm lý mong con kích thích hệ thần kinh trung ương, làm rối loạn hoạt động nội tiết, dẫn đến xuất hiện các biểu hiện như mất kinh, thay đổi hormone, thậm chí bụng to dần do tăng nhu động ruột và tích tụ hơi. 3. Dấu hiệu nhận biết thai giả Thai giả có thể khiến người phụ nữ và cả bác sĩ lâm sàng nhầm lẫn nếu không có xét nghiệm hỗ trợ. Các dấu hiệu thường gặp: Mất kinh hoặc kinh nguyệt thưa dần. Buồn nôn, nôn, đặc biệt vào buổi sáng. Ngực căng, có thể tiết sữa. Bụng lớn dần, có cảm giác thai máy dù không có thai thật. Thay đổi cảm xúc: dễ xúc động, hạnh phúc vì nghĩ mình mang thai. Điểm phân biệt quan trọng là không có bằng chứng phôi thai trên siêu âm và xét nghiệm β-hCG âm tính. 4. Ai dễ gặp tình trạng thai giả? Một số nhóm phụ nữ có nguy cơ cao: Phụ nữ hiếm muộn, mong con lâu năm. Người từng nhiều lần sảy thai hoặc thai lưu. Phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, lo sợ mất khả năng sinh sản. Người có rối loạn tâm thần hoặc đang chịu áp lực lớn từ gia đình, xã hội. 5. Thai giả có nguy hiểm không? Về mặt thể chất, thai giả thường không gây nguy hiểm trực tiếp. Tuy nhiên, nếu không phát hiện và xử trí kịp thời có thể dẫn đến: Tổn thương tâm lý: thất vọng, sốc, trầm cảm khi biết mình không mang thai. Ảnh hưởng sức khỏe sinh sản: một số nguyên nhân nền như rối loạn nội tiết, khối u buồng trứng cần được chẩn đoán và điều trị. Nguy cơ tâm thần: thai giả có thể là biểu hiện của rối loạn tâm thần tiềm ẩn. 6. Chẩn đoán thai giả Để xác định thai giả, bác sĩ sản khoa sẽ thực hiện: Khai thác bệnh sử chi tiết: tiền sử kinh nguyệt, mong con, tâm lý. Khám lâm sàng: đánh giá tử cung, vú, bụng. Xét nghiệm máu β-hCG: kết quả âm tính loại trừ thai thật. Siêu âm tử cung – phần phụ: khẳng định không có túi thai, phôi thai. 7. Cách xử trí và điều trị thai giả Điều trị thai giả đòi hỏi sự phối hợp giữa bác sĩ sản khoa và bác sĩ tâm thần: 7.1. Giải thích và trấn an bệnh nhân Thông báo nhẹ nhàng, tránh gây sốc. Giải thích cơ chế hình thành để người bệnh hiểu rằng đây là rối loạn nội tiết và tâm lý, không phải do tưởng tượng. 7.2. Hỗ trợ tâm lý Tư vấn tâm lý cá nhân hoặc nhóm. Đồng hành cùng gia đình để giảm áp lực. Trong trường hợp nặng, cần điều trị chuyên khoa tâm thần. 7.3. Điều chỉnh nội tiết Nếu phát hiện rối loạn prolactin hoặc bệnh lý buồng trứng, tử cung, cần điều trị chuyên biệt. 7.4. Hỗ trợ sinh sản (nếu mong con thật sự) Tư vấn về các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh ống nghiệm (IVF). Quản lý hiếm muộn toàn diện để giảm nguy cơ tái phát. 8. Khi nào cần đi khám bác sĩ? Nếu bạn có các triệu chứng giống thai kỳ nhưng kết quả thử thai tại nhà âm tính, hoặc bụng lớn dần mà không rõ nguyên nhân, hãy đi khám sớm. Bác sĩ sẽ giúp bạn: Loại trừ mang thai thật. Phát hiện các bệnh lý phụ khoa, nội tiết. Được tư vấn tâm lý kịp thời. 9. Lời khuyên của bác sĩ Thai giả không phải là hiếm gặp trong thực hành lâm sàng, đặc biệt ở phụ nữ mong con. Điều quan trọng là không nên tự suy đoán, mà cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác. Việc kết hợp chăm sóc thể chất và hỗ trợ tinh thần sẽ giúp phụ nữ vượt qua giai đoạn này, giữ sức khỏe sinh sản và tinh thần ổn định. 10. Kết luận Qua bài viết trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ thai giả là gì, nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử trí. Thai giả không nguy hiểm về thể chất nhưng lại gây tổn thương tâm lý sâu sắc. Vì vậy, phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và điều trị toàn diện là chìa khóa giúp người phụ nữ sớm ổn định tinh thần, hướng đến thai kỳ thật sự trong tương lai.
