Giới thiệu Với số lượng người Việt Nam đến Nhật học tập và làm việc ngày càng tăng, việc hiểu rõ tư cách lưu trú tại Nhật trở nên vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của bạn trong suốt thời gian cư trú. Nếu bạn đang chuẩn bị đi Nhật hoặc đang sinh sống tại đây, bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt được các loại tư cách lưu trú, thời hạn, quyền hạn và cách chuyển đổi phù hợp với từng mục đích cá nhân. Tư cách lưu trú là gì? Tư cách lưu trú (在留資格 – Zairyu Shikaku) là loại giấy tờ cho phép người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Nhật Bản với một mục đích cụ thể: học tập, làm việc, đoàn tụ gia đình,... Khác với visa được cấp trước khi nhập cảnh, tư cách lưu trú sẽ được xét và cấp khi bạn đã đến Nhật. Các nhóm tư cách lưu trú phổ biến Dưới đây là các loại tư cách lưu trú phổ biến mà người Việt thường xin: 1. Du học Dành cho học sinh, sinh viên tại các trường tiếng Nhật, cao đẳng, đại học. Visa thường có thời hạn 1 năm – 2 năm và có thể gia hạn. Lưu ý: Du học sinh được làm thêm tối đa 28h/tuần. 2. Lao động kỹ năng Gồm hai nhóm chính: Kỹ năng đặc định (Tokutei Gino): Áp dụng cho ngành thiếu nhân lực như điều dưỡng, nông nghiệp, xây dựng,... Kỹ sư – kỹ thuật viên: Dành cho người có trình độ chuyên môn, tiếng Nhật tốt và có công ty bảo lãnh. 3. Thực tập sinh kỹ năng Loại hình visa phổ biến cho lao động phổ thông. Tuy nhiên, thời gian lưu trú và quyền lợi hạn chế hơn so với visa kỹ năng đặc định. 4. Người phụ thuộc Dành cho vợ/chồng hoặc con cái của người đang có tư cách lưu trú tại Nhật. Có thể xin phép làm việc bán thời gian. 5. Kết hôn với người Nhật/Vĩnh trú Người đã kết hôn với công dân Nhật Bản hoặc người có thẻ vĩnh trú có thể xin visa vợ/chồng. Visa này linh hoạt và dễ chuyển đổi lên vĩnh trú sau một thời gian cư trú hợp lệ. Quy trình xin tư cách lưu trú Chuẩn bị hồ sơ: Hộ chiếu, ảnh thẻ, giấy mời, hợp đồng lao động hoặc giấy nhập học. Xin Giấy chứng nhận tư cách lưu trú (COE): Thường do trường học hoặc công ty bảo lãnh tại Nhật nộp hồ sơ xin COE tại Cục Xuất Nhập Cảnh. Nộp hồ sơ xin visa tại Việt Nam: Sau khi có COE, bạn nộp kèm hồ sơ để xin visa nhập cảnh Nhật. Nhập cảnh và nhận thẻ cư trú: Khi nhập cảnh, bạn sẽ được cấp thẻ cư trú (Zairyu Card) – đây là giấy tờ bắt buộc phải mang theo mọi lúc tại Nhật. Những lưu ý khi lưu trú tại Nhật Phải khai báo địa chỉ tại chính quyền địa phương trong 14 ngày sau khi nhập cảnh. Không làm sai mục đích visa (du học sinh không làm toàn thời gian). Gia hạn đúng hạn, không để visa hết hạn. Mọi thay đổi về nơi ở, công việc hay hôn nhân cần được cập nhật với Cục Xuất Nhập Cảnh. Chuyển đổi tư cách lưu trú có được không? Có thể. Ví dụ: Sau khi tốt nghiệp, bạn có thể xin chuyển từ visa du học sang visa lao động. Việc chuyển đổi cần có lý do hợp lệ và sự chấp thuận từ cơ quan quản lý xuất nhập cảnh. Câu hỏi thường gặp Có thể xin vĩnh trú sau bao lâu? → Thường sau 5 năm cư trú liên tục và hợp pháp, nếu đáp ứng điều kiện về thu nhập, thuế và không vi phạm pháp luật. Có thể bảo lãnh người thân sang Nhật theo diện nào? → Tùy thuộc vào tư cách cư trú hiện tại. Người có visa lao động hoặc visa kết hôn có thể bảo lãnh vợ/chồng và con cái. Nếu làm sai mục đích visa thì sao? → Có thể bị cảnh cáo, phạt tiền hoặc trục xuất khỏi Nhật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc xin lại visa sau này. Kết luận Tư cách lưu trú không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, công việc, học tập và cả cơ hội định cư tại Nhật của bạn. Do đó, việc cập nhật và hiểu rõ thông tin về tư cách lưu trú tại Nhật là điều bắt buộc với bất kỳ ai đang hoặc sẽ sinh sống tại đất nước này.
