Thông tin: Ba Mô Hình Ăn Uống Giúp Giảm Nguy Cơ Đái Tháo Đường Tuýp 2 Theo Nghiên Cứu Mới Nhất

Đái tháo đường tuýp 2 đang gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu, trở thành một trong những thách thức lớn của y tế hiện đại. Bên cạnh yếu tố di truyền và tuổi tác, ngày càng nhiều bằng chứng khoa học cho thấy chế độ ăn uống hằng ngày đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa bệnh, đặc biệt ở giai đoạn tiền đái tháo đường.

Theo các tổng hợp nghiên cứu được công bố trong năm 2025, việc duy trì một mô hình ăn uống lành mạnh không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 mà còn hạn chế đáng kể các biến chứng nguy hiểm liên quan đến tim mạch, thận và hệ thần kinh.

Đái tháo đường gia tăng nhanh tại Hoa Kỳ
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tính đến năm 2021, khoảng 11,6% dân số Mỹ– tương đương 38,4 triệu người – đang sống chung với bệnh đái tháo đường. Đáng chú ý, một nghiên cứu công bố năm 2024 cho thấy tỷ lệ này đã tăng gần 19% chỉ trong vòng 10 năm.

Trước thực trạng đáng báo động đó, nhiều công trình khoa học gần đây tập trung làm rõ vai trò của dinh dưỡng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh ngay từ sớm, đặc biệt đối với đái tháo đường tuýp 2 – thể bệnh phổ biến nhất hiện nay.

Ba chế độ ăn giúp giảm nguy cơ đái tháo đường tuýp 2
Một phân tích tổng hợp được trình bày tại Hội nghị thường niên 2025 của Hiệp hội Nghiên cứu Đái tháo đường châu Âu (EASD) cho thấy: những người tuân thủ tốt một trong ba chế độ ăn sau có nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 thấp hơn rõ rệt:

• Chế độ ăn DASH: giảm 23% nguy cơ (cao nhất)
  
  
• Chế độ ăn AHEI: giảm 21% nguy cơ
  
  
• Chế độ ăn Địa Trung Hải: giảm 17% nguy cơ
  

Trong đó, DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) vốn được xây dựng để phòng ngừa tăng huyết áp, nhưng ngày càng được chứng minh mang lại lợi ích lớn cho chuyển hóa đường huyết, nhờ giảm muối và tăng cường các khoáng chất như kali, magie và canxi.

Chế độ ăn AHEI là gì?
AHEI (Alternative Healthy Eating Index) là mô hình đánh giá chất lượng ăn uống dựa trên bằng chứng khoa học về phòng ngừa bệnh mạn tính. Chế độ này khuyến khích:

• Rau xanh và trái cây nguyên quả
  
  
• Ngũ cốc nguyên hạt
  
  
• Các loại đậu, hạt
  
  
• Chất béo tốt (đa không bão hòa)
  
  
• Đạm nạc, đặc biệt là cá và gia cầm
  

Đồng thời, AHEI hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, tinh bột tinh chế, đồ uống có đường và muối. Theo các chuyên gia nội tiết, điểm chung của AHEI, DASH và Địa Trung Hải là ưu tiên thực phẩm nguồn gốc thực vật và tránh thực phẩm chế biến sẵn – những nguyên tắc cốt lõi trong phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2.

DASH không chỉ phòng bệnh mà còn giảm biến chứng
Chế độ ăn DASH còn được chứng minh giúp giảm nguy cơ biến chứng của đái tháo đường tuýp 2 như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tổn thương thận, bệnh lý thần kinh, mắt và bàn chân. Nhờ giàu chất xơ, khoáng chất và chất béo lành mạnh, DASH giúp giảm viêm, cải thiện chức năng mạch máu và bảo vệ các cơ quan dễ bị tổn thương do đường huyết cao kéo dài.

Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài phụ thuộc nhiều vào khả năng duy trì, do đó người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch phù hợp.

Uống cà phê và lợi ích chuyển hóa
Một tổng quan khoa học đăng trên tạp chí Nutrients cho thấy uống cà phê ở mức vừa phải có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Các nghiên cứu theo dõi dài hạn ghi nhận:

• 2 tách cà phê/ngày: giảm 10–15% nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân
  
  
• 3–5 tách/ngày: giảm khoảng 15% nguy cơ bệnh tim mạch
  
  
• Cà phê (kể cả khử caffeine) liên quan đến giảm nguy cơ đái tháo đường tuýp 2
  

Các hợp chất sinh học trong cà phê được cho là giúp cải thiện chuyển hóa glucose và giảm viêm.

Lời khuyên thực tế cho người Việt
Để phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2, người Việt có thể bắt đầu từ những thay đổi đơn giản:

• Giảm cơm trắng, bún, mì tinh chế; ưu tiên gạo lứt, yến mạch
  
  
• Tăng rau xanh, đặc biệt là rau lá xanh đậm
  
  
• Hạn chế nước ngọt, trà sữa, cà phê pha sẵn nhiều đường
  
  
• Ưu tiên cá, đậu, trứng; giảm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
  
  
• Kết hợp ăn uống lành mạnh với vận động ít nhất 30 phút/ngày
  
  
• Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi đường huyết nếu có yếu tố nguy cơ
  

Theo dõi đường huyết liên tục với Sinocare Ican I3 CGM

Kết luận
Chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2 mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch và nâng cao chất lượng sống lâu dài. Việc chủ động theo dõi sức khỏe và lựa chọn thực phẩm đúng cách ngay từ hôm nay là bước đi quan trọng để giảm gánh nặng bệnh tật trong tương lai.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về thiết bị theo dõi và hỗ trợ chăm sóc bệnh tiểu đường, Merinco luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn với các giải pháp y tế gia đình uy tín, giúp bạn kiểm soát sức khỏe chủ động và an tâm hơn mỗi ngày.