CÁCH XỬ TRÍ VỚI DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ BS. Đặng Hoàng Sơn Sức khoẻ & Đời sống Sự cố dị vật đường thở rất nguy hiểm, nhẹ thì bị ho sặc tím tái, viêm phổi, nặng sẽ tử vong. Nếu không được cấp cứu kịp thời và đúng mức , bệnh nhân có thể tử vong do ngưng thở. Bất kỳ ở tuổi nào cũng có thể dị vật đường thở, song phổ biến nhất là từ 1 đến 3 tuổi, nam nhiều hơn nữ. Dị vật có thể là thực vật như hột dưa , hột đậu phộng , hột mãng cầu ... hoặc có nguồn gốc từ động vật như xương cá, đốt sống cá, võ tép . Ngoài ra còn có dị vật kim loại như kim ghim, đinh, đồng xu , hoặc chất lõng như sữa, cháo.. Các vị trí của dị vật: - Dị vật to thường mắc ở thượng thanh môn như hạt chôm chôm . - Dị vật nhỏ hơnc ó th ể kẹt ở thanh môn, như xương cá - Dị vật có thể đi xuống dưới thanh môn, khí quản hay phế quản. - Dị vật có thể nằm im trong khí quản hay phế quản như hột mãng cầu, di động lên xuống theo nhịp thở như hạt dưa, ghim vào thành khí phế quản như : lưỡi câu, kim... Các hội chứng của người bị dị vật đường thở: - Hội chứng xâm nhập : trẻ đang ăn hoặc chơi tự nhiên ho sặc, khó thở tím tái cần nghĩ ngay đến dị vật lọt vào đường thở . - Khó thở thanh quản:thở hước , thở rít , trẻ ráng sức hít vào, bứt rứt vật vã do đường thở bị bít tắc . - Nếu dị vật không gây ra các triệu chứng trên , hoặc có nhưng thoáng qua , có thể bị bỏ qua khiến bệnh nhân sau đó viêm phổi tái phát . Cách xử trí: - Nếu dị vật là chất lõng, bệnh nhân khó thở do phản xạ co thắt thanh môn. để cấp cứu, đặt trẻ nằm sấp trên lòng bàn tay ( trẻ nhỏ) hay trên đùi rối vỗ mạnh vào lưng 2-3 cái . Nếu trẻ lớn hơn , để trẻ nằm ngửa rồi ấn tay vào thượng vị, nhồi 2-3 cái để trẻ ho bắn ra và thở trở lại . Nếu trẻ chưa thở được , phải hà hơi thổi ngạt và xoa bóp tim ngoài lồng ngực nếu ngưng tim. - NẾU DỊ VẬT CỨNG : + Trường hợp bệnh nhân không khó thở thì đưa ngay đến BV để kiểm tra, nếu có sẽ tiến hành soi gắp dị vật. + Khi người bệnh khó thở tím tái , cách xử trí giống như sặc chất lõng . nếu bệnh nhân lớn hơn có thể làm nghiệm pháp heimlic, để bệnh nhân đứng, người cuối ra trước, người cấp cứu đứng phía sau , hai tay bắt vào nhau thành 1 nắm đấm để vào vùng thượng vị của bệnh nhân, sau đó giật mạnh từ trước ra sau và hướng lên trên để làm tăng áp lực trong lồng ngực nhằm có thể tống dị vật ra ngoài . Nếu không kết quả tìm cách đưa bệnh nhân đến ngay BV . Nếu bệnh nhân lờ đờ vật vã phải móc ngay dị vật đường thở ra vì thường do do dị vật to gây bít tắc thanh môn .
