Khi trẻ sinh non, đặc biệt là sinh rất sớm sẽ có nguy cơ gặp rất nhiều các bệnh lý phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ sau này. Vì vậy, các bé sinh non cần được nuôi dưỡng và chăm sóc đặc biệt. Vậy thế nào là trẻ sinh non? Chăm sóc trẻ sinh non như thế nào để trẻ phát triển khỏe mạnh bình thường? Hãy tìm hiểu qua bài viết sau đây. I – Khi nào trẻ được coi là sinh non? Trẻ sinh non là khi ca sinh diễn ra trước 3 tuần dự sinh của bé. Trẻ em thông thường dự sinh là 40 tuần, tức là trẻ sinh trước 37 tuần được xem là sinh non. Trẻ sinh càng non thì các biến chứng y tế càng nghiêm trọng và các vấn đề sức khỏe sẽ kéo dài hơn so với trẻ sinh đủ tháng hoặc sinh non muộn hơn. Các biến chứng sinh non của các bé thì khác nhau nhưng với trẻ sinh càng non thì biến chứng xảy ra càng nhiều và càng nghiêm trọng hơn. Trẻ sinh non là trẻ sinh trước tuần thứ 37 của thai kỳ. II – Phân loại mức độ sinh non và đặc điểm của trẻ 1. Phân loại mức độ sinh non Phân loại mức độ sinh non của trẻ thường dựa vào thời gian ca sinh diễn ra và được chia thành 4 loại: Sinh cực non: trước 28 tuần Sinh rất non: từ 28 – 32 tuần Sinh non trung bình: từ 32 – 34 tuần Sinh non muộn: từ 34 – 36 tuần 6 ngày Hầu hết các ca sinh non đều ở giai đoạn sinh non muộn nên tỷ lệ sống sót của trẻ sinh non muộn rất cao trên 95% trong khi các ca sinh non khác thì tỷ lệ lại thấp hơn nhiều.Trẻ sinh càng non thì tỷ lệ tử vong càng cao. Trẻ sinh non được phân thành 4 giai đoạn: sinh cực con, sinh rất non, sinh non trung bình và sinh non muộn. 2. Đặc điểm của trẻ sinh non Đối với trẻ sinh non ở mỗi loại lại có những đặc điểm về sinh lý khác nhau nhưng nhìn chung thì các bé đều có những đặc điểm sau: Vàng da ở trẻ sinh non Hay còn gọi là vàng da sinh lý. Ở giai đoạn này, chức năng gan của trẻ chưa hoàn thiện nên gan không có khả năng loại bỏ bilirubin trong cơ thể. Điều này làm cho bilirubin tích tụ trong máu của trẻ và đi đến các mô mà bilirubin có màu vàng nên da bé mới có màu hơi vàng. Vàng da ở trẻ là điều không quá nghiêm trọng nhưng nếu nồng độ bilirubin trong máu quá cao có thể dẫn đến ngộ độc bilirubin cho trẻ nên bố mẹ trẻ cần theo dõi nồng độ bilirubin trong máu của trẻ. Các vấn đề về hô hấp Trẻ sinh non ở giai đoạn này hệ hô hấp còn non nớt: phổi chưa giãn nở tốt, các phế nang còn chưa trưởng thành, trung tâm hô hấp chưa hoàn chỉnh điều này làm trẻ dễ bị suy hô hấp.Ngoài ra, các trẻ còn gặp một số vấn đề về hô hấp như: ngừng thở, loạn nhịp hô hấp… Chức năng điều hòa thân nhiệt Trẻ dễ bị nhiễm lạnh do trung tâm điều hòa thân nhiệt ở não chưa được hoàn thiện. Ngoài ra trẻ còn không có đủ lượng mỡ dự trữ trong cơ thể đầy đủ như trẻ đủ tháng làm trẻ không có khả năng chống lại lạnh. Khi hạ thân nhiệt của trẻ xuống thấp gây ra hàng loạt biến chứng về hô hấp, thần kinh. Vấn đề về tuần hoàn Các mao mạch mỏng manh dễ vỡ và tình trạng thiếu máu ở trẻ sinh non làm trẻ rất dễ bị xuất huyết nghiêm trọng hơn là xuất huyết não. Chảy máu ít thì không gây chấn thương não vĩnh viễn nhưng chảy máu nhiều có thể làm chấn thương não vĩnh viễn làm máu tích tụ trong não nguy hiểm hơn có thể ảnh hưởng đến nhận thức và vận động của trẻ. Hệ thống miễn dịch Hệ thống miễn dịch của tế bào còn yếu làm trẻ sinh non có thể bị nhiễm trùng tất cả các nơi trên cơ thể. Do hệ miễn dịch còn yếu kém làm cơ thể không có khả năng chống lại nhiễm trùng hậu quả làm trẻ bị nhiễm trùng nặng dẫn đến tử vong. Vấn đề về dạ dày và tiêu hóa Trẻ sinh non hệ tiêu hóa chưa trưởng thành nên dễ mắc các bệnh về tiêu hóa hơn như nôn ói, đầy bụng chậm tiêu, tiêu chảy… nhưng trong đó chậm tiêu hóa và viêm ruột hoại tử ruột là phổ biến nhất. Viêm hoại tử ruột là bệnh cấp tính xảy ra khi trẻ sinh non bắt đầu bú và tình trạng thiếu hụt lợi khuẩn cũng là nguyên nhân làm tăng mắc các bệnh lý tiêu hóa. Ngoài các đặc điểm điển hình trên của trẻ sinh non thiếu tháng còn có một số đặc điểm khác nữa như các vấn đề về tiêu hóa, chuyển hóa, não, tim, gan, thận,… cũng bị ảnh hưởng khi trẻ bị sinh thiếu tháng. Trẻ sinh non hay gặp các vấn đề như vàng da sinh lý, hệ hô hấp còn non nớt, hệ miễn dịch yếu kém và tiêu hoá chưa ổn định. III – Các vấn đề cần chú ý khi chăm sóc trẻ sinh non Chăm sóc trẻ sinh non sẽ gặp nhiều khó khăn hơn nhiều do hầu hết các chức năng trong cơ thể bé còn non nớt và sức đề kháng của trẻ còn yếu nên khi chăm sóc trẻ cần chú ý một số vấn đề: 1. Sử dụng các biện pháp hỗ trợ sinh tồn Trẻ sinh non cơ thể còn non yếu nên cần các thiết bị hỗ trợ như lồng ấp (do thân nhiệt thấp ), trợ hô hấp (cơ quan hô hấp yếu), truyền máu (thiếu máu), tiêm dinh dưỡng (trường hợp trẻ không bú được),.. 2. Ưu tiên cho trẻ bú sữa mẹ Sữa mẹ nguồn cung cấp chất dinh dưỡng tốt nhất cho cơ thể trẻ. Một số trẻ không bú được nên yêu cầu mẹ phải vắt sữa cho bé, việc vắt sữa và bảo quản không đúng cách dễ làm cho trẻ bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Các mẹ nên kiên trì cho trẻ bú sữa mẹ sữa mẹ có thể cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bé mà còn khả năng miễn dịch của trẻ. Các trường hợp bé phải dùng sữa công thức thì cần lựa chọn theo các tiêu chuẩn chọn sữa cho trẻ sinh non (Tham khảo ở phần sau) 3. Theo dõi sự tăng trưởng của bé Trẻ sinh non cơ thể thường thiếu cân so với các trẻ sinh đủ tháng, cần theo dõi cân nặng của trẻ để biết được mức độ phát triển của trẻ từ đó đưa ra chế độ dinh dưỡng phù hợp để trẻ phát triển bình thường. Ngoài cân nặng thể hiện sự tăng trưởng của bé còn các chỉ số khác như chiều cao, số đo vòng đầu… Theo dõi biểu đồ tăng trưởng đặc biệt của trẻ sinh non để đánh giá sự tăng trưởng của bé. Xem thêm: Bí quyết chăm sóc trẻ sinh non khỏe mạnh - tăng cân đều (imiale.com)
