Môi trường trường học tiểu học có đặc thù tập trung đông học sinh, sinh hoạt và học tập chung nhiều giờ mỗi ngày. Đây là điều kiện thuận lợi để một số bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh, đặc biệt theo từng mùa trong năm. Việc nhận biết sớm các bệnh học sinh dễ mắc, hiểu rõ nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp phụ huynh, giáo viên và nhà trường bảo vệ sức khỏe cho các em một cách hiệu quả. Xem thêm: Bài tuyên truyền bạch hầu - Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh hiệu quả 1. Nguyên nhân khiến bệnh lây lan nhanh trong trường học Môi trường tập thể đông đúc: Học sinh ngồi học trong lớp kín, dùng chung bàn ghế, đồ dùng, dễ tiếp xúc gần. Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Trẻ em, đặc biệt ở lứa tuổi tiểu học, sức đề kháng còn yếu, dễ bị vi khuẩn, virus tấn công. Khí hậu và thời tiết: Sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm theo mùa tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển mạnh. Ý thức vệ sinh cá nhân chưa đầy đủ: Nhiều học sinh chưa có thói quen rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho, đeo khẩu trang khi cần thiết. 2. Các bệnh học sinh dễ lây lan theo mùa 2.1. Mùa xuân – hè a) Thủy đậu Nguyên nhân: Do virus Varicella-Zoster gây ra, lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch từ nốt phỏng. Triệu chứng: Sốt nhẹ, mệt mỏi, nổi mụn nước khắp cơ thể. Phòng ngừa: Tiêm vắc xin, cách ly trẻ bệnh, vệ sinh cá nhân sạch sẽ. b) Tay chân miệng Nguyên nhân: Do nhóm virus Enterovirus, lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua đồ dùng, bề mặt bị nhiễm. Triệu chứng: Sốt nhẹ, loét miệng, nổi ban đỏ ở tay, chân, mông. Phòng ngừa: Rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh đồ chơi, khử khuẩn lớp học thường xuyên. c) Sởi Nguyên nhân: Virus sởi, lây nhanh qua đường hô hấp. Triệu chứng: Sốt cao, ho, chảy mũi, phát ban toàn thân. Phòng ngừa: Tiêm vắc xin, giữ khoảng cách khi có dịch, che miệng khi ho/hắt hơi. 2.2. Mùa hè – thu a) Sốt xuất huyết Dengue Nguyên nhân: Do muỗi vằn Aedes aegypti truyền virus Dengue. Triệu chứng: Sốt cao đột ngột, đau nhức cơ, phát ban, chảy máu cam hoặc chấm đỏ dưới da. Phòng ngừa: Diệt loăng quăng, loại bỏ nước đọng, ngủ màn, mặc quần áo dài. b) Viêm kết mạc (đau mắt đỏ) Nguyên nhân: Virus Adeno hoặc vi khuẩn, lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung khăn, chậu rửa. Triệu chứng: Đỏ mắt, chảy ghèn, ngứa hoặc đau rát mắt. Phòng ngừa: Không dụi tay vào mắt, rửa tay thường xuyên, không dùng chung đồ cá nhân. 2.3. Mùa đông – xuân a) Cúm mùa Nguyên nhân: Virus cúm A, B lây nhanh qua đường hô hấp. Triệu chứng: Sốt, đau họng, ho, mệt mỏi, đau cơ. Phòng ngừa: Tiêm vắc xin cúm hằng năm, đeo khẩu trang, giữ ấm cơ thể. b) Viêm đường hô hấp trên (viêm họng, viêm amidan, viêm mũi) Nguyên nhân: Virus, vi khuẩn phát triển mạnh khi trời lạnh, lây qua ho, hắt hơi. Triệu chứng: Sổ mũi, đau họng, ho, sốt. Phòng ngừa: Uống đủ nước, giữ ấm cổ và mũi, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý. c) Quai bị Nguyên nhân: Virus quai bị, lây qua giọt bắn khi nói chuyện, ho, hắt hơi. Triệu chứng: Sưng tuyến nước bọt, sốt, đau hàm. Phòng ngừa: Tiêm vắc xin MMR, tránh tiếp xúc gần người bệnh. 3. Biện pháp phòng chống bệnh lây lan theo mùa trong trường học 3.1. Đối với học sinh Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh. Đeo khẩu trang khi có dấu hiệu ho, sổ mũi. Che miệng khi ho, hắt hơi. Không dùng chung đồ cá nhân (khăn, ly uống nước, bút…). Giữ khoảng cách khi bạn bè bị bệnh. 3.2. Đối với nhà trường Tăng cường vệ sinh lớp học, khử khuẩn bàn ghế, tay nắm cửa, đồ chơi. Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho học sinh. Cách ly tạm thời và thông báo phụ huynh khi phát hiện trẻ có triệu chứng bệnh truyền nhiễm. Tuyên truyền kiến thức phòng bệnh qua bảng tin, buổi sinh hoạt lớp, ngoại khóa. 3.3. Đối với phụ huynh Theo dõi sức khỏe con hằng ngày, cho trẻ nghỉ học khi ốm để tránh lây lan. Đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ theo lịch của Bộ Y tế. Cung cấp chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu vitamin và khoáng chất để tăng sức đề kháng. 4. Kết luận Bệnh truyền nhiễm theo mùa ở học sinh tiểu học là vấn đề cần được quan tâm đặc biệt, nhất là trong môi trường tập thể. Việc nhận biết các bệnh thường gặp, hiểu rõ nguyên nhân và thực hiện đồng bộ biện pháp phòng ngừa giữa nhà trường – gia đình – học sinh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ lây lan, đảm bảo sức khỏe và học tập cho các em.
