Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển chiều cao Sự phát triển chiều dài của thai nhi rất sớm ngay từ những tuần đầu của bào thai và chiều dài đạt cao nhất vào giai đoạn trước tuần thứ 15 của thai kỳ. Trong khi đó cân nặng của bào thai đạt cao nhất vào tuần thứ 32 đến tuần thứ 34 của thai kỳ. Chiều dài của thai nhi có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với chiều cao đỉnh điểm có thể đạt tới lúc trưởng thành. Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong việc phát triển chiều cao Sau khi ra đời, trong năm đầu tiên chiều cao trẻ phát triển nhanh. Chiều cao trẻ 1 tuổi gấp rưỡi chiều cao lúc mới đẻ, ví dụ lúc mới sinh chiều dài của trẻ là 50cm, đến 1 tuổi chiều dài sẽ là 75cm. Từ 1 - 10 tuổi trẻ ở giai đoạn lớn đều mỗi năm tăng trung bình khoảng 5cm. Khi đến thời kỳ tiền dậy thì, trẻ lớn rất nhanh. Tuổi tiền dậy thì của trẻ em Việt Nam là 9 - 11 tuổi đối với nữ và 12 - 14 tuổi đối với nam. Lứa tuổi này chiều cao của trẻ nữ tăng mỗi năm khoảng 6cm và nam là 7cm. Khi đến tuổi dậy thì (12 - 13 đối với nữ và 15 - 16 đối với nam), sức lớn chậm lại, mỗi năm tăng khoảng 2cm. Giai đoạn tiếp theo cho đến 25 tuổi thì sức lớn rất chậm, chỉ tăng 1 - 2cm hoặc hầu như không tăng. Cơ thể con người hết tuổi lớn với nữ là khoảng 23 tuổi và nam là 25 tuổi. Nhiều nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao, nhưng có 3 yếu tố chính và có thể tác động được, đó là: dinh dưỡng, môi trường xã hội, luyện tập thể dục thể thao. 1. Yếu tố về dinh dưỡng: Vai trò của protein (chất đạm): chất đạm đóng vai trò thiết yếu trong cấu trúc cơ thể, đặc biệt là các chất đạm động vật với đầy đủ các acid amin cần thiết. Vai trò của canxi: canxi là chất dinh dưỡng chính tham gia vào cấu trúc hệ xương, thiếu canxi sẽ ảnh hưởng đến sức lớn và sự vững chắc của xương. Vai trò của lipid (chất béo): rất quan trọng trong sự phát triển các xương dài của trẻ khi còn nhỏ. Chất béo còn giúp cho tăng cường hấp thu tốt các vitamin tan trong dầu như: vitamin A, D… giúp hệ xương phát triển tốt. Vai trò của vi chất dinh dưỡng: các nghiên cứu gần đây cho thấy ảnh hưởng thiếu vi chất dinh dưỡng đến suy dinh dưỡng thể thấp còi, đặc biệt đáng chú ý là ảnh hưởng do thiếu kẽm, sắt, vitamin A và iod. 2. Yếu tố về môi trường - xã hội: Yếu tố môi trường và xã hội có ảnh hưởng rất lớn đối với sự phát triển thể lực trẻ em, đặc biệt là phát triển chiều cao. Trẻ dễ bị suy dinh dưỡng thấp còi khi sống trong điều kiện kinh tế xã hội kém phát triển, môi trường thiếu vệ sinh, không đủ nước sạch, thực phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh và chất lượng chăm sóc kém. 3. Luyện tập thể dục thể thao: Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao có tác dụng rất tốt tới sự phát triển thể lực và tăng cường các phản xạ nhanh nhẹn, bền bỉ, dẻo dai. Nhiều môn thể thao hỗ trợ tốt cho phát triển chiều cao như: bơi, nhảy cao, chạy… Mọi can thiệp nhằm cải thiện chiều cao của con người cần phải thực hiện sớm, càng sớm càng tốt ngay từ những tuần đầu tiên của thai nhi. Quá trình chăm sóc dinh dưỡng và sức khỏe cần được tiếp tục thực hiện đồng bộ trong suốt quá trình tiếp theo, từ khi trẻ ra đời, thời kỳ bú mẹ, tuổi nhà trẻ mẫu giáo, tuổi học sinh, tuổi vị thành niên. Chính vì vậy, gần đây người ta đã thừa nhận cách tiếp cận mới là cần thực hiện chăm sóc dinh dưỡng sớm, chăm sóc cho các bé gái từ học sinh, từ tuổi vị thành niên cho đến trước khi có thai. Đồng thời, trong quá trình chăm sóc nuôi dưỡng trẻ cần đặc biệt quan tâm đến những giai đoạn trọng điểm của phát triển chiều cao, đó là thời kỳ bào thai, năm đầu tiên của cuộc đời và thời kỳ tiền dậy thì. Trong những giai đoạn này, tác động của yếu tố dinh dưỡng có ảnh hưởng tích cực tới sự phát triển chiều cao.
Ðề: Các món ăn và sức khỏe của trẻ Dinh dưỡng và vóc dáng: những điều cơ bản Sau đây là 1 số gợi ý cũng như các phương pháp hữu dụng giúp bạn đảm bảo cho trẻ ăn uống đủ lượng thức ăn, giữ được vóc dáng và khỏe mạnh 5 nhu cầu dinh dưỡng cơ bản Bạn cho trẻ ăn uống theo 5 nhóm dinh dưỡng dưới đây là khoa học: 1. Protein xây dựng cơ thể và giữ cho trẻ khỏe mạnh. Bạn có thể cho trẻ ăn các loại hạt (bất kể loại nào bao gồm các loại hạt đông lạnh danh cho trẻ hoặc các loại hạt đóng hộp), trứng, cá, thịt gà, thịt lợn, sữa, sữa chua và phó mát 2. Rau quả chứa dinh dưỡng và chất xơ quan trọng đối với cơ thể, cả bên trong và bên ngoài. Hoa quả càng có màu sắc thì càng tốt. bạn có thể cho trẻ ăn xúp lơ, đậu xanh, cà rốt, khoai lang, cà chua, rau chân vịt và dưa chuột (cả vỏ). ngoài ra, bạn cũng có thể cho trẻ dùng các loại quả có màu sắc như đào, mơ, lê và táo (rửa sạch và để ăn cả vỏ) 3. Tinh bột cung cấp năng lượng. Tinh bột càng chứa nhiều chất xơ thì năng lượng càng lâu bị đốt cháy. VÌ vậy, hãy cho trẻ ăn các loại bánh mì thô, gạo lức, mì, súp bột mì, bánh mì ngô và các loại ngũ cốc ít ngọt khác 4. Chất béo gồm các chuỗi axit béo không bão hòa polyunsaturated có tác dụng hình thành não và các tế bào thần kinh. Chất béo có ích có trong cá (cả đóng hộp và cá tươi), quả bơ, và dầu thực vật như là dầu oliu hoặc dầu cải. Tránh chiên các loại dầu không bão hòa trong nhiệt độ quá cao 5. Nước tinh khiết là thức uống rẻ nhất và tốt nhất cho con bạn. Các loại thực phẩm nên tránh cho trẻ ăn Thực phẩm nhiều muối, đường hoặc cafein (có trong các loại nước uống có ga): cơ thể của trẻ không thể sử dụng các loại thực phẩm này. Hơn nữa, đồ uống nhanh và nước hoa quả không những đắt mà còn chứa nhiều đường và không tốt cho răng của trẻ Nếu bạn muốn cho trẻ uống nước trái cây, hãy hòa cùng với một lượng nước lọc tương đương. Một ngày cũng chỉ nên dùng khoảng 150ml đối với trẻ 1-6 tuổi và 240-360 đối với trẻ 7 -18 tuổi Thức ăn nhanh và đồ ăn vặt: những loại thức ăn này bao gồm khoai tây chiên, bánh doughnut, bánh quy, bánh ngọt, socola và kẹo. Đây là những loại thức ăn ít chất xơ, ít dinh dưỡng và nhiều đường và/hoặc chất béo. Chất béo có trong hầu hết các loại thức ăn này đa số là chất béo không có lợi, bao gồm transfat. Nếu con bạn muốn ăn những thức ăn trên, hãy nói "không" với trẻ. Thay vào đó, bạn có thể để trẻ ăn các loại đồ ăn có lợi như cà rốt sấy và đậu ngọt dành cho trẻ. Cuối bữa ăn có thể cho trẻ ăn tráng miệng - hoa quả thái lát là lựa chọn tốt nhất. Còn nếu muốn đặc biệt hơn, bạn có thể cho trẻ tráng miệng với kem vani hoặc bánh chuối. Những món nhiều đường như sô cô la thì hãy để dành cho những dịp đặc biệt, chẳng hạn như sinh nhật Trẻ thường quan sát những gì bạn ăn. Vì vậy, bạn có thế giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh bằng cách tự bản thân mình ăn uống lành mạnh. Hãy cố gắng từ bỏ ít nhất 1 hoặc 2 đồ ăn vặt. Nếu bạn không để bánh quy và khoai tây chiên trong nhà, điều đó có thể tạo nên sự khác biệt lớn đối với con bạn Ăn quá nhiều hoặc không đủ? Có thể bạn lo lắng liệu rằng con bạn có ăn uống đủ chất. Hay có thể bạn quan tâm không biết con mình có ăn quá nhiều và đang trở nên béo phì Cảm giác thèm ăn Có thể nói, những giai đoạn bộc phát về sự phát triển và hoạt động của trẻ sẽ ảnh hưởng tới cảm giác thèm ăn của chúng. Đôi khi trẻ thực sự đói và đôi khi lại ăn như những chú chim. Miễn là bạn cho trẻ ăn những thức ăn dinh dưỡng thì bạn có thể tin tưởng cảm giác thèm ăn của trẻ sẽ dẫn dắt con bạn có dinh dưỡng cân bằng. Thực tế, ép trẻ ăn (hay khuyến khích trẻ ăn thêm) sẽ có thể gây phản tác dụng Thêm vào đó, nên hạn chế cho trẻ ăn đồ ngọt, khoai tây chiên và bánh quy. Những loại đồ ăn này có thể làm hỏng cảm giác thèm ăn tự nhiên của trẻ đối với các loại thức ăn dinh dưỡng Thỉnh thoảng trẻ cần được mời ăn một loại thức ăn mới từ 6-10 lần trước khi trẻ thực sự nếm và cuối cùng là ăn thức ăn đó. Sẽ càng tốt hơn nếu trẻ cũng nhìn thấy bạn ăn loại thức ăn đó. Còn nếu trong trường hợp trẻ không nếm thử, hãy thử lại sau 3-6 tháng Hiểu biết về dạ dày của trẻ Nếu biết cách dạ dày "nói chuyện" vớ bộ não thì bạn sẽ có thể giải quyết được vấn đề trẻ ăn quá nhiều hoặc quá ít - Não chúng ta chỉ phát tín hiệu no khoảng 20 phút sau khi thức ăn vào dạ dày - Cảm giác đói một phần được quyết định bởi chiếc "đồng hồ bụng" của trẻ - lượng thức ăn trẻ ăn vào giờ này hôm qua. Những bữa ăn chính đều đặn sẽ giúp kích thích cảm giác thèm ăn nhiều của trẻ ở những bữa ăn sau. Vì vậy bạn có thể lợi dùng phương pháp này theo cả 2 hướng mong muốn. - Bạn có thể khuyến khích những trẻ thường ăn ít bằng cách hạn chế đồ ăn vặt. Ngược lại, đối với trẻ ăn quá nhiều, bạn có thể cho trẻ ăn những đồ ăn vặt lành mạnh sẽ giúp giảm mức độ ăn của trẻ ở bữa chính. Trẻ ăn quá nhiều Nếu bạn cho rằng con bạn có xu hướng ăn quá nhiều, hãy thử các cách sau để hạn chế điều đó: - Cho trẻ ăn bằng 1 nửa bình thường. Nếu trẻ ăn hết, tiếp tục cho trẻ ăn phần còn lại 10 phút sau đó. Đôi khi, điều này sẽ giúp cho não và dạ dày của trẻ thay đổi để thích nghi - Trước tiên, cho trẻ ăn những loại thực phẩm giàu dinh dưỡng nhất (protein và rau). Đây gọi là "tuần tự thức ăn". Con bạn không cần phải ăn tất cả các món. Sau khi trẻ ăn xong các món giàu dinh dưỡng nhất, hãy cho trẻ ăn khẩu phần chất tinh bột như bình thường (như là mì, bánh mì, khoai tây). (Cho trẻ lựa chọn, trẻ sẽ có xu hướng ăn bánh mì và mì trước. Những đồ ăn này sẽ làm trẻ đầy bụng và không thể ăn thêm các loại thức ăn dinh dưỡng nữa) Trẻ ăn quá ít Có thể bạn cảm thấy con bạn liên tục ăn uống không đủ mỗi bữa ăn. Nếu trẻ ngồi ăn uống vui vẻ trong khoảng 5 phút đầu và sau đó bắt đầu phá rối, mất cảm giác thèm ăn, bạn hãy thử các phương pháp sau đây: - Dùng phương pháp tuần tự thức ăn như trên: cho trẻ ăn thức ăn chứa đạm và rau trước sau đó ăn thức ăn chứa tinh bột như là mì, cơm hoặc bánh mì - Hãy để cho trẻ thật đói (điều này sẽ khiến dạ dày của trẻ vượt kiểm soát của não, vì vậy trẻ sẽ ăn thêm được 1 chút) - Thêm nữa đó là bạn có thể tận dụng chiếc đồng hồ bụng của trẻ. Tức là, nếu bạn chuẩn bị bữa ăn đều đặn mỗi ngày, trẻ sẽ cảm giác đói vào cùng thời điểm đó. Đây là chìa khóa của vấn đề: bạn là người quyết định sẽ cho trẻ ăn loại thức ăn nào và trẻ là người quyết định sẽ ăn bao nhiêu 7 mẹo nhỏ để có bữa ăn vui vẻ 1. Hãy thoải mái trong bữa ăn, cho dù nếu trẻ không chịu ăn 2. Thay đổi không khí. Nếu ngày nào cũng ăn trên cùng 1 chiếc bàn sẽ gây cảm giác nhàm chán. Thay vào đó, giai đình bạn có thể tổ chức ăn ngoài trời để thay đổi không khí 3. Không nhượng bộ khi trẻ cằn nhằn về việc thay đổi các món ăn bạn đã chuẩn bị 4. Không cho trẻ ăn bất cứ thứ gì cho đến bữa tiếp theo (trẻ sẽ có cảm giác chờ đợi) 5. Lên lịch các bữa ăn nhẹ xa bữa chính (ít nhất 30 phút tới 1 tiếng) 6. Bữa tối, cố gắng cho trẻ ăn các loại thức ăn chứa protein và các loại rau củ màu sắc trước, khi trẻ đang đói nhất 7. Hãy bình tĩnh, kiên định và vững vàng Tập luyện đối với trẻ Đi bộ, chạy, nhảy, ném xa, leo trèo và vui chơi giúp cho con bạn: - Xương và cơ chắc khỏe - Tim mạch và phổi khỏe mạnh - Tăng cường khả năng phối hợp, cân bằng, tư thế và sự linh hoạt Hơn thế nữa, tập luyện giúp trẻ tăng cường sự trao đổi chất, làm giảm nguy cơ thừa cân hoặc béo phì cũng như các nguy cơ bệnh tim mạch, ung thư và tiểu đường. Sân chơi là nơi tuyệt vời để xả hơi và chơi cùng các bạn khác Những chú ý đặc biệt về thời gian để mắt vào màn hình của trẻ Đó là thời gian trẻ ngồi trước màn hình bao gồm tivi, DVD, ngồi máy vi tính và màn hình di động. Khi trẻ xem Tivi, DVD hoặc chơi game, trẻ thường ngồi yên 1 chỗ và không có hoạt động thể chất Thêm việc ăn các đồ ăn nhanh khi ngồi trước màn hình như thế sẽ khiến cho trẻ bị béo phì. Bị thừa cân sẽ khiến trẻ không còn khỏe mạnh và không thoải mái, và thấy khó chịu Dưới đây là thời gian ngồi trước màn hình tối đa dành cho trẻ, theo lứa tuổi: - Trẻ dưới 2 tuổi: hoàn toàn không - Trẻ 2-5 tuổi: <= 1 giờ/ngày - Trẻ >5 tuổi: <= 2giờ/ ngày Nên có một hoạt động ngoài trời sau thời gian ngồi trước màn hình (ví dụ như đi bộ trong công viên). Nếu trẻ muốn ăn vặt khi ngồi trước màn hình, hãy chuẩn bị những loại thức ăn lành mạnh cho trẻ như chuối, 1 nắm bánh dinh dưỡng, cà rốt thát lát hoặc cọng cần tây. Theo Raisingchildren Medshop.Vn dịch
Ðề: Các món ăn và sức khỏe của trẻ Cảm ơn bài viết hữu ích của meshopvn nhiều nhiều, mình đang quan tâm vấn đề này.
