Một khi trẻ không chịu ăn món lạ, thậm chí lắc đầu, quay mặt đi khi thấy món ăn đó thì bạn nên thay bằng món khác. Không nên cố ép trẻ và hãy thử lại sau. Bé biếng ăn dẫn đến bị suy dinh dưỡng, vậy câu hỏi đặt ra là chăm sóc thế nào khi bé bị suy dinh dưỡng? Câu hỏi quen thuộc của nhiều bà mẹ có con nhỏ khi gặp nhau là “Bé được mấy cân rồi?”. Đa phần các bà mẹ đều không hài lòng về cân nặng của con và thế là bắt đầu câu chuyện “không bao giờ chán” của các bà mẹ về chuyện làm thế nào để bé đủ cân…. 1. Đối với trẻ biếng ăn bạn nên tham khảo cách dưới đây: - Không nên để trẻ đợi quá lâu khi đến giờ ăn. - Khuyến khích trẻ ăn nhạt và ăn những món không nhiều đường. Không nên để trẻ tự do ăn đồ ngọt như chè, kẹo, bánh, sô cô la,… và ăn rải rác suốt ngày, vì chúng sẽ khiến trẻ dễ sâu răng và mắc nhiều bệnh khi trưởng thành. Sau khi ăn đồ ngọt, hãy cho trẻ uống nhiều nước và súc miệng lại. - Nước trái cây không pha thêm đường nhưng vẫn có đường tự nhiên của trái cây, vì thế hãy nên cho trẻ uống nước trái cây pha loãng. - Thức ăn càng dễ dính vào răng thì càng dễ làm hư răng, ngay cả những món ăn có lợi cho sức khỏe. - Những loại trái cây như chuối, táo, lê có lợi hơn cho sức khỏe vì chúng thường chứa loại đường được phóng thích chậm nên vừa cung cấp năng lượng lâu bền, vừa cung cấp những Vitamin chủ yếu cho cơ thể trẻ. - Các bữa ăn phụ cho trẻ: Cung cấp năng lượng nhanh, ngắn: Bắp rang, bánh bột ngô, trái cây, sữa chua. Cung cấp năng lượng chậm, bền: Rau sống với nước sốt, bánh mì phô mai, thịt nguội, khoai tây hầm thịt, bánh mì nướng với bơ đậu phộng, sữa chua trộn trái cây tươi. Cho trẻ ăn chuối, táo, lê vừa cung cấp năng lượng lâu bền, vừa cung cấp những Vitamin chủ yếu cho cơ thể trẻ. 2. Làm thế nào biết trẻ bị suy dinh dưỡng? Biện pháp đơn giản nhất để biết được trẻ phát triển bình thường hay bị suy dinh dưỡng bằng cách cân trẻ đều đặn hằng tháng để theo dõi sự phát triển của trẻ (dựa vào biểu đồ tăng trưởng của trẻ): Cân nặng của trẻ sơ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, lúc mới sinh trung bình khoảng 3kg. Nếu chỉ nặng dưới 2,5kg thường là trẻ bị thiếu tháng hoặc bị suy dinh dưỡng bào thai (đủ tháng nhưng cân nặng dưới 2,5kg). Chiều cao trung bình của trẻ sơ sinh khoảng 50cm. Một trẻ phát triển bình thường có cân nặng thay đổi như sau: – Trong 3 tháng đầu trẻ phát triển rất nhanh: tăng 1-2 kg/tháng. – 3 tháng tiếp theo trẻ tăng 500-600g/tháng. – 6 tháng tiếp theo chỉ tăng 300-400g/tháng. – Đến lúc 1 tuổi trẻ nặng gấp 3 lần lúc mới sinh (khoảng 9-10kg). – Từ 2 đến 10 tuổi trẻ tăng trung bình 2-3kg/năm Cân nặng trung bình của trẻ trên 1 tuổi có thể áp dụng công thức sau để tính: X= 9 kg + 2 kg x (N-1), với X là số cân nặng hiện tại của trẻ (kg), N là số tuổi của trẻ (tính theo năm). Sự phát triển bình thường về chiều cao của trẻ: – Trong 3 tháng đầu trẻ tăng 3 cm/tháng. – 4-6 tháng tăng 2-2,5cm/tháng. – 7-9 tháng tăng 2cm/tháng. – 10-12 tháng tăng 1-1,5 m/ tháng. Đến khi trẻ 1 tuổi, chiều cao tăng gấp 1,5 lần so với lúc mới sinh (khoảng 75cm), sau đó trung bình 1 năm trẻ tăng 5-7cm/năm cho tới lúc dậy thì. Chiều cao trung bình của trẻ trên 1 tuổi có thể áp dụng công thức sau: X= 75cm + 5cm x (N-1), với X là chiều cao hiện tại của trẻ (cm), N là số tuổi của trẻ (tính theo năm). 3. Nuôi dưỡng khi trẻ bị suy dinh dưỡng: – Hàng tháng trẻ tăng cân đều đặn, đó là dấu hiệu quan trọng của một đứa khỏe mạnh, phát triển bình thường. – Không tăng cân là dấu hiệu báo động về sức khỏe và nuôi dưỡng chưa tốt (nguy cơ bị suy dinh dưỡng). Nếu ở nơi không có điều kiện cân trẻ có thể dùng số đo vòng cánh tay trái để đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Vệ sinh ăn uống: – Bảo đảm cho trẻ “ăn chín, uống sôi”. Thức ăn nấu xong cho trẻ ăn ngay, nếu để quá 3 giờ phải đun sôi lại mới cho trẻ ăn. – Tránh những thực phẩm nhiễm bẩn và bị ô nhiễm vì đó là nguồn gây bệnh như: tiêu chảy, ngộ độc thức ăn… – Các dụng cụ chế biến thức ăn phải bảo đảm vệ sinh. Vệ sinh cá nhân: – Tắm rửa thường xuyên cho trẻ bằng nước sạch (vào mùa hè). Giữ ấm cho trẻ, tránh gió lùa (vào mùa đông, khi tắm gội…) để tránh nhiễm lạnh, viêm đường hô hấp. – Giữ quần áo sạch sẽ, đầu tóc gọn gàng. – Giúp trẻ có thói quen giữ gìn răng miệng sạch sẽ, không ăn nhiều đồ ngọt để tránh các bệnh sâu răng, viêm lợi. – Giữ tay sạch: tạo thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi đại tiện, cắt móng tay cho trẻ. Không để trẻ lê la dưới đất bẩn. Không cho trẻ mút tay, không quệt tay bẩn lên mặt, không đưa đồ vật, đồ chơi bẩn lên miệng để tránh các bệnh giun sán. Vệ sinh môi trường: – Bảo đảm cho trẻ ăn, ngủ, vui chơi nơi thoáng mát, sáng sủa sạch sẽ. – Đồ dùng, đồ chơi của trẻ cần sạch sẽ, khô ráo. – Có đủ nước sạch dùng cho sinh hoạt và nấu thức ăn cho trẻ. – Để rác thải ở chỗ kín, xa nơi ở, tránh ruồi muỗi đậu. Chăm sóc tâm lý: Âu yếm, vỗ về biểu lộ tình cảm trìu mến, yêu thương trẻ. Trẻ cần được khích lệ, chuyện trò, nô đùa… tạo cơ sở cho sự phát triển toàn diện của trẻ, tránh thô bạo trong cử chỉ lời nói của người lớn trước mặt trẻ. Chăm sóc khi trẻ bị bệnh: Khi trẻ ốm đặc biệt là khi bị tiêu chảy hoặc viêm đường hô hấp cần biết cách xử trí ban đầu tại nhà. Ngoài việc điều trị bằng thuốc cần coi trọng việc chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ thích hợp để giúp trẻ mau khỏi bệnh và chóng hồi phục.
