CÁNH DIỀU LỘNG GIÓ Bác Sĩ ĐÀO TY TÁCH Phòng khám đa khoa Tân Định Một doanh nhân Đức mua bức tranh sơn dầu của một nữ họa sĩ Việt Nam mô tả con diều đứt dây nằm sõng soài trên cột điện cao thế. Sau nhiều năm vật lộn chốn thương trường, ông có mối đồng cảm sâu sắc với các đồng nghiệp vì ngã ngựa mà phải sớm rời cuộc chơi. Hình ảnh con diều đứt dây thường được gán cho người thất bại sau những cú sốc tinh thần hay thể chất mà y học gọi là STRESS. Thực ra stress không phải là nhãn hiệu độc quyền của giới doanh nhân. Tu sĩ và văn nghệ sĩ cũng bị stress. Báo đăng Tổng thống Putin giải stress bằng cô mèo bốn chân. Đến lượt cô mèo bị stress vì anh chó rượt. Phụ huynh than phiền học sinh bị stress vì thầy cơ ép học căng quá trong khi nhiều đức ông chồng bị stress vì bà vợ bắt gặp mình thư giãn với cô mèo… hai chân. Hans Selue, y sĩ gốc Hung, cha đẻ ra hội chứng stress và cũng là người sáng lập Viện Stress Hoa Kỳ AIS, luôn phàn nàn rằng lẽ ra ông nên dùng từ train thay vì stress mới diễn tả đầy đủ khái niệm hội chứng này. Ông định nghĩa stress như là tổng hợp các đáp ứng không chuyên biệt của cơ thể với các thay đổi bên ngoài cũng như bên trong. Trước kia người ta cho rằng mỗi bệnh lý có một nguyên nhân, ví dụ Hansen. Ngược lại, Selye cho rằng nhiều nguyên nhân có thể đưa đến một bệnh lý và điều này có thể thực nghiệm bằng cách tạo ra nhiều stress trên loài vật gây viêm loét dạ dày. Ngày nay nghiên cứu khoa học giúp ta hiểu rõ hơn nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh của stress. Các tác nhân gây stress như thiên tai động đất, viêm nhiễm, thất tình, đánh đập tra tấn… kích thích vỏ não tạo ra phản ứng phối hợp trên trục hạ đồi, tuyến tùng, tuyến thượng thận tiết ra nhiều chất trung gian, quan trọng nhất là cortison và adrenalin. Cortison gây cao áp huyết, tăng đường huyết, giữ muối giữ nước gây phù. Adrenalin gây tim đập nhanh, cao áp huyết, run tay, vã mồ hôi, co thắt cơ bắp và ruột. Các kích thích stress lặp đi lặp lại nhiều lần đưa đến bệnh lý như cao áp huyết, bệnh mạch vành, viêm loét dạ dày, béo phì, tiểu đường, xơ vữa động mạch… các nhà khoa học hiện nay xếp béo phì, xơ vữa vào nhóm bệnh lý viêm trong đó các chất trung gian gây viêm và tích tụ mỡ có thể tạo ra stress kinh niên ở mức tế bào, đưa đến hiện tượng tế bào chết theo chương trình apoptosis. Đừng vội đổ oan cho stress! Cơ thể chúng ta là một hệ thống quân bình nội môi homeostasis luôn đáp ứng với mọi tác nhân từ bên ngoài. Stress là các mối đe dọa làm mất quân bình này, các đáp ứng stress nhằm duy trì hệ thống ổn định. Không có stress, cơ thể như một khối trơ. Không có stress, văn nghệ sĩ không tìm ra cảm hứng xuất thần. Cánh diều không thể bay cao nếu không căng dây lộng gió. Nhà thơ không thể viết nên câu lục bát yêu đương nếu chưa day dứt tình trường. Vấn đề là biết tận dụng stress có ích và ngăn ngừa stress có hại. Nhìn trên biểu đồ stress ta thấy một ngọn đồi mà bên trái là Thiện, bên phải là Ác. Đỉnh đồi chính là giới hạn của những cảm xúc tích cực. Luôn đứng ở bên Thiện thì cuộc sống sẽ thoải mái thú vị. Có ai muốn đứng hẳn về phe Ác không? Nên nhớ, mỗi người có một ngưỡng stress khác nhau. Trên chiếc đu quay, nhiều thanh niên run rẩy mặt tái mét, nhắm mắt nghiền không dán nhìn xung quanh. Trong lúc đó, các em bé thích thú tròn xoe nhìn mọi vật xoay vần và đòi đu thêm nhiều vòng nữa. Mỗi văn nghệ sĩ cần tìm ra giới hạn stress của mình thì cuộc sống sẽ đầy hoan lạc và cảm hứng. Chúng ta đừng coi stress như kẻ địch mà nên tận dụng các lợi ích mà nó mang lại như nhạy bén năng động, tìm tòi đoạn nhạc mới, ý văn hay. Nên biết lúc nào cần thổi còi báo động, lúc nào nên tìm đến thầy lang. Các yếu tố gây stress thường là ánh sáng chói chang, âm thanh cực mạnh, các biến cố như tang chế, hãm hiếp, đám cưới, ly dị, dời nhà, bệnh kinh niên, nợ nần, thất nghiệp, xung đột, thảm họa, sốc tâm lý. Các doanh nhân và người chơi chứng khoán rất dễ bị stress. Các biện pháp điều trị stress bao gồm liệu pháp tinh thần và thể chất, bất đắc dĩ mới dùng thuốc trừ khi có bệnh lý thực thể đi kèm: - Thẳng thắn nhìn nhận sự thật, không né tránh. - Xoa bóp thư giãn cơ bắp - Thiền định yoga hay phương pháp suy nghĩ tích cực postive thinking. - Đọc sách, xem tranh, nghe nhạc nhất là nhạc cổ điển. - Thay đổi môi trường bằng các buổi dã ngoại, du lịch sinh thái. - Cầu nguyện theo nghi lễ tôn giáo. Trong một cuộc hội thảo nhỏ về phòng chống Stress tại phòng khám đa khoa Tân Định, nhiều giáo sư trong đó có giáo sư Bernard – giám đốc Trung tâm điều trị Stress Paris - nhấn mạnh yếu tố tích cực của cá nhân quyết sống chung với stress, chú ý phương pháp tập dưỡng sinh và cách thở 4 thì kết hợp với vật lý trị liệu, châm cứu và liệu pháp tâm lý. Ngoài ra trong thực đơn hằng ngày nên có nhiều sinh tố nhóm B, C và kẽm. Thuở nhỏ, ai ai cũng từng thả diều. Nghệ thuật thả diều là biết nương theo ngọn gió, tháo dần dây diều cho vừa đủ độ căng: căng quá dễ đứt, chùng quá khó bay cao. Ước mơ tuổi thơ như cánh diều lộng gió tung bay trên bầu trời. Đó là bầu trời thần tiên của thi nhạc họa, ngẫu hứng với những ai hiểu stress.
Những lúc bị strees, mình thường nhắm mắt lại và hít thở sâu. Sau đó dù ức chế nhưng cảm giác bức bối cũng được giải tỏa phần nào
Mình hay suy nghĩ linh tinh rất nhiều chuyện mà chẳng đâu vào đâu. Nhiều lúc muốn làm một cái gì đó mà ko biết mình nên làm cái gì và bắt đầu từ đâu. Stress nặng
