'Dạy con cũng là quá trình tôi dạy lại chính mình...' Tôi có 2 con, gái 10 tuổi và trai 6 tuổi. Tôi đã từng đánh đít con, không nhiều nhưng cũng không ít để có thể đếm được. Lần nào đánh con xong cũng khóc. Nhiều lần nghiêm túc xin lỗi con. Có khi, tôi hỏi con, mẹ đánh con đau vậy con có giận mẹ không? Con tôi, mới 5 tuổi đã biết trả lời, con đau lắm nhưng mà con không giận mẹ, vì mẹ là mẹ của con mà. Tôi đã nhiều lần quan sát theo dõi các biểu hiện của trẻ, so sánh, rút kinh nghiệm. Mô tả ảnh. Ảnh: Lê Anh Dũng. Và lâu rồi tôi không còn đánh con nữa. Đơn giản chỉ là vì, mình đánh con, con đau mà mình cũng đau, lại phải dằn vặt nhiều ngày sau đó, thì có cần thiết không? Tôi xin chia sẻ một vài trải nghiệm của riêng mình. Ở trường, có bạn bắt nạt con tôi nhiều lần, con tôi mách cô giáo, cô giáo la mắng cháu bé bắt nạt con tôi, kết quả là con tôi càng bị bắt nạt nhiều hơn, nặng hơn. Một sáng đưa con đi học, tôi xin vào ngồi cạnh cháu bé hay đánh con tôi và tỉ tê trò chuyện với bé. Lúc đầu nhìn thấy tôi vào lớp cháu rất sợ, nhưng sau vài câu hỏi thăm dịu dàng cháu đã chịu nói chuyện với tôi và cuối cùng là cháu hứa sẽ thân ái với con tôi. Chuyện xích mích giữa hai bé hết hẳn. Trong xóm tôi có một bé trai cá biệt, cháu hư với tất cả mọi người, thường xuyên trêu chọc hai con tôi, cũng như trêu chọc các bạn khác. Cháu là đối tượng bị các phụ huynh trong cả khu thường xuyên la hét, mắng mỏ, mắng vốn cha mẹ. Tôi không làm vậy. Nghe các con tôi than phiền nhiều quá, một hôm tôi gọi cháu lại và bảo cháu là, T con gái cô, tuy bằng tuổi con, nhưng là con gái, còn R, con trai cô thì như là em con, đi chơi, con nhớ bảo vệ T và R giùm cô nhé”. Tôi khen cháu to khỏe đẹp trai và nhanh nhảu, dễ mến, khen cả với mẹ cháu để mẹ cháu động viên cháu thêm. Từ đó cháu cực kỳ lễ phép, dễ thương trong cư xử. Nếu có làm điều gì không phải thì chỉ cần nói nhẹ là sửa chữa ngay. Một cháu trai khác, 4 tuổi, là con của một cặp vợ chồng lao động chân tay thuê nhà tôi và ở sát bên. Thời gian đầu mới đến, cháu nói bậy và hỗn kinh khủng. Tôi đã nghĩ đến chuyện để gia đình cháu đi thuê chỗ khác vì sợ ảnh hưởng đến các con tôi. Nhưng rồi lại thôi vì thương cha mẹ cháu vất vả kiếm nhà. Tôi nói với tất cả các thành viên trong nhà là hợp tác cùng uốn nắn cậu bé. Trước tiên là tất cả mọi người ăn nói lịch sự với bé. Nếu bé nói hỗn, nói bậy thì nói là “con nói vậy thì sẽ không cho con sang bên này chơi”, rồi bày cho cháu cách nói chuẩn hơn. Những khi cháu hỏi không lễ phép, tôi buộc cháu phải nói lại cho đến khi thật chuẩn mới trả lời. Chúng tôi cũng góp ý với cha mẹ cháu, không nên nói tục hoặc quát tháo cháu. Chỉ 3 tháng, cháu đã hoàn toàn khác. Cháu biết học cả cách tôi nói chuyện với chồng tôi để về “dạy” lại cho mẹ cháu. Mẹ cháu cũng đang bắt đầu thay đổi... Một bạn trai khác của con tôi nhiều lần “cầm nhầm” bút của con tôi, con tôi thì bảo là bạn “lấy” bút của con, nhưng tôi không muốn làm bạn con “quê” nên động viên cháu trả bút cho con tôi đồng thời nhờ cháu nhắc con tôi quản lý sách bút. Sau đó, tôi mua tặng cháu những cái bút tương tự mà tôi biết là cháu rất thích. Chuyện cầm nhầm bút, sau đó không lặp lại nữa. Với con gái tôi, những lần mắc lỗi bị ăn đòn làm cháu cảm thấy đau rất lâu. Giờ tôi không đánh đít cháu mà đề nghị úp mặt vào tường 10 phút suy nghĩ, sau đó hai mẹ con trò chuyện. Và thường thì, 10 phút đó kịp cho cháu nhận ra lỗi và kịp cho tôi lấy lại bình tĩnh. Những cuộc nói chuyện sau đó thường làm cháu khóc rất nhiều, thấm thía bài học mà mẹ phân tích. Và tôi cũng có dịp nghe cháu thổ lộ những cách nhìn nhận từ phía con trẻ. Tôi thích những buổi học như thế, mẹ con hiểu hơn và yêu nhau hơn. Quá trình dạy con, cũng là quá trình tôi tự giáo dục chính mình. Tôi cũng thấy mình thật sự đang thay đổi. Mô tả ảnh. Ảnh: Lê Anh Dũng Ở trường, con tôi cũng nhiều khi bị cô đánh, không phải vì các con tôi hư, mà vì những chuyện rất tức cười. Ví dụ trong giờ tập viết, con tôi bị bạn lấy mất bút, cháu đứng lên tìm quanh thì bị cô cầm thước đánh vào vai quát ngồi xuống. Con trai tôi từng bị cô giáo nhéo vào tai bầm tím cả tuần. Trong lòng, tôi thực sự không phiền trách các cô giáo, cũng chưa bao giờ, than phiền với ai vì chuyện các cô giáo nặng tay với trẻ. Vì tôi biết, các cô cũng là con người bình thường, như tôi. Nhưng đã có một lần tôi viết thư tay cho một cô giáo trẻ mới ra trường, chỉ là để tâm sự về nỗi lòng một người mẹ khi thấy con bị cô giáo nhéo tai bầm tím. Tôi không muốn làm lớn chuyện, nhưng tôi đau lòng và mong cô hiểu cho các bà mẹ đang trông cậy vào lòng nhân hậu của cô. Sau đó, tôi và cô giáo cũng có một cuộc trò chuyện trong nước mắt và sự cảm thông. Sau đó, con tôi yêu có giáo nhất trong các cô con tôi đã từng được học. Và kể từ đó, tôi quan sát thấy, tất cả những đứa trẻ trong lớp con tôi đều yêu cô, gần gũi với cô hơn hai cô giáo còn lại. Tôi chưa tin được ai đó có thể đánh trẻ trong cảm giác chủ đạo là tình yêu thương thậm chí là từ động cơ yêu thương. Nhưng tôi cũng không trách giận nếu thầy cô đánh trẻ trong “mức độ giận dữ vừa phải” và bao trùm lên cả quá trình gần gũi trẻ là tình yêu và sự quan tâm. Tôi nghĩ, những anh chị nói là mình đã trưởng thành từ đòn roi của thầy cô, thực chất, họ trưởng thành từ tình yêu thương và sự quan tâm của thầy cô mà đòn roi tuy có nhưng chưa lấn át được. Tuy nhiên quan điểm của tôi là, không đánh mà vẫn dạy được trẻ, thì mới thực sự là giáo dục. Chúng ta không đòi hỏi tất cả các thầy cô phải thực hiện được điều đó, nhưng chúng ta phải nỗ lực để hướng tới điều đó. Bởi nếu chúng ta chấp nhận đòn roi như một phương pháp cần thậm chí rất cần, thì sẽ có nhiều người vin vào đó để lạm dụng đòn roi. Như trường hợp con gái một đồng nghiệp của tôi mà tôi kể sau đây. Cháu thông minh, ngoan, vừa đậu vào lớp tăng cường tiếng Anh của một trường tiểu học ở thành phố lớn nhất nước. Chỉ có điều cháu không học trước chương trình lớp 1, nên có thể chậm chạp hơn các bạn cùng lớp. Ngày thứ 2 đi học, cháu về nói với mẹ là, cô bảo tụi con là đồ khốn nạn! Ngày sau nữa cháu bị bấu chầy tay ở vị trí con chuột trên bắp tay phải. Ngày nữa cháu bị đánh bằng thước kẻ, sưng bàn tay phải, bàn tay cầm viết. Mẹ cháu kể với tôi mà nước mắt vòng quanh. Mẹ cháu cũng đã nói chuyện với cô. Cô không chê gì bé cả, còn động viên mẹ cháu là từ từ cháu sẽ tiến bộ bằng các bạn thôi. Nhưng cô vẫn kết luận là, “Các anh chị ấy bây giờ là phải cứng rắn!”. Mẹ cháu chấp nhận “từ từ” theo kiểu của cô. Chắc vì mẹ cháu nghĩ điều đó là cần thiết với bé để bé có thể theo kịp một chương trình nặng hơn sức của bé. Mà mẹ cháu cũng là một giảng viên. Như vậy cái ý nghĩ đòn roi là cần không chỉ có ở người chịu trách nhiệm dạy các cháu ở trường, mà còn được những người đẻ ra các cháu chấp nhận, dù cha mẹ các cháu biết con mình không đáng phải chịu một phương pháp giáo dục như vậy. Tôi thì không cho đó là một sự chấp nhận cần thiết đối với tương lai, mà trước hết là với tâm hồn của một đứa trẻ. Trẻ chỉ cần ở ta tình yêu thương và sự kiên nhẫn mà thôi! Nếu hỏi chính các bé, tôi nghĩ, sẽ không chủ quan khi kết luận, không bé nào thích thú học với những người đã bạo hành các bé, dù ở mức độ nào. Các bé rất nhạy cảm, ai yêu các bé, các bé nhận ra ngay. Đừng hy vọng giả tạo với các bé. Ta không đủ tình yêu thương và lòng kiên nhẫn thì ta nên tự nhận để mà cố gắng sửa mình. Những suy nghĩ tản mạn. Những câu chuyện riêng. Chỉ là để chia sẻ một góc nhìn.
cuộc đời mỗi con người được viết lên từ những trang giấy trắng. Vậy nên hãy cùng nhau viết lên những điều tốt đẹp nhất mà chúng ta có thể nghĩ ra.
Mình đã đọc bài viết của bạn ,đọc đi và đọc lại . Cảm ơn bạn nhiều lắm . Chắc bạn là nhà giáo . Nếu có thể bạn cho mình biết trường mà bạn đang dạy học ở đâu không ? Nhà trường nào có bạn đang làm việc ,phải thực sự hãnh diện vì có một nhà sư phạm tuyệt vời đấy . Chúc bạn và gia đình cùng hai cháu luôn mạnh khỏe và hạnh phúc .
Cảm ơn bạn về bài viết rất hữu ích! Con rất nhiều bậc phụ huynh vẫn nghĩ dùng đòn roi là phương pháp hiệu quả để giáo dục con.
Mình cũng áp dụng khá nhiều điều gần như bạn. Có điều có lần mình bực quá bắt phạt cô nàng úp mặt 1h và cuối cùng khi chưa hết một giờ thì có bác hỏi thăm và cháu đã khóc ào tấm tức . Rút kinh nghiệm bây giờ mình phạt cháu 30 phút . Nhưng không hiểu 30 phút có lâu quá không các mẹ nhỉ ? Con mình đang học lớp 4 rồi.
Quá hay. Rất cảm ơn bạn vì những chia xẻ thực tế. Nói đúng ra là mình cũng chưa đủ kiên nhẫn trong việc dạy dỗ con cái, phải tự sửa lại mình thôi. Cảm ơn bạn nhiều.
Và mình cũng đồng ý với phương pháp khuyến khích, động viên. Chứ không chê bai hay chỉ trích và so sánh. - Mình thấy ngày xưa đa số thế hệ trước thường lấy những tấm gương hàng xóm hoặc các anh chị điển hình trong họ hàng ra để so sánh với con cái của họ. Mình thấy phương pháp này thật phản tác dụng. Mình thấy khi bị đưa ra so sánh thì thường là các bé thấy mình yếu kém (nhưng không phải thấy mình yếu kém hơn mà cố gắng đâu) mà ngược lại các bé thường tự ti luôn và tệ hơn nữa là các bé sẽ ghét luôn đối tượng được đem ra nêu gương kia. - Còn khi chê bai hay bài chích các bé cũng vậy. Mình cũng đã đọc một số tài liệu rồi. Đó là nếu bạn mong muốn con giỏi hoặc muốn con làm được điều gì đó thì hãy động viên các bé và nói rằng mẹ tin con sẽ làm được thì phần trăm các con đạt được sẽ rất lớn đó. - Còn nếu bạn nói rằng mày ngu lắm thì các mẹ có tin không dần dần các bé sẽ nghĩ có lẽ mình ngu thật mình không thể làm được điều đó. Một lần nữa mình xin giới thiệu 2 cuốn sách giáo dục rất tuyệt vời. 1. dành cho các mẹ có con bé: Cha mẹ thông minh con tài giỏi 2. Tôi tài giỏi bạn cũng thế. Các mẹ hãy tìm đọc nhé ! Đọc rồi mong các mẹ hãy chia sẻ với các mẹ khác !
Bài viết của chị rất hữu ích EM chưa lập gia đình, nên chưa có con. Đây là bài học rất quý giá đối với em và nhiều bà mẹ khác. Sau này em có con em sẽ nuôi dạy theo cách mà chị đã từng làm. Cảm ơn chị rất nhiều!
Bài viết của bạn rất hữu ích. Mình cũng có 2 con, 10T & 4T. Mình cũng được cho là loại "nền tính" (tức là ít mắng con ý mà!), nhưng dạo này cũng mệt mỏi quá, hay mắng con. Đọc bài của bạn mình sẽ phải tự điều chỉnh lại mình. Đối với trẻ đúng là nên động viên khuyến khích sẽ có tác dụng hơn. Nhưng nhiều lúc bực quá lại quên mất điều đó. Cảm ơn nhiều và mong được các bố/ mẹ chia sẻ thêm kinh nghiệm dạy con.
