TT - Sau khi báo Tuổi Trẻ có bài “Học sinh lớp 5 nhưng không biết chữ”, Nhà giáo ưu tú, thứ trưởng Bộ GD-ĐT - Đặng Huỳnh Mai đã có những ý kiến xoay quanh vấn đề này với Tuổi Trẻ như sau: Đối với sự việc này, có phải vì chạy theo thành tích hay không xin hãy để những người trong cuộc tự đánh giá, tự nhìn lại mình và tự phán xét. Vấn đề tôi muốn nói ở đây là hiện tượng được nêu là có thật. Sự thật này có thể đã và đang xảy ra ở một lớp học, một trường học hay ở nhiều lớp học, trường học trên nhiều địa phương trong cả nước. Xảy ra như thế nào, ra sao, chính giáo viên (GV) là người nhận rõ vấn đề hơn ai hết. Bởi vì không ai có thể hiểu được HS bằng chính GV trực tiếp giảng dạy. Còn đối với các em, cần có cách giải quyết như thế nào, có đơn giản là cứ cho các em lưu ban? Xét cho cùng, nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng này là do hậu quả của việc dạy học đồng loạt, đọc đồng thanh, thầy nói trò nghe đã tồn tại trong một thời gian khá dài trên đất nước chúng ta. Hay nói cách khác là sự đổi mới phương pháp giảng dạy, đặc biệt là việc dạy đến từng cá thể HS chưa được thâm nhập vào đời sống thực tiễn của đội ngũ GV tiểu học. Một nguyên nhân khác cũng vô cùng quan trọng, đó là sự chậm đổi mới của công tác quản lý dẫn đến sự lựa chọn của GV theo hướng tiêu cực. Ví dụ, để yên thân, GV sẽ chọn cách dạy theo đúng phân phối chương trình (tức là cứ theo đúng trình tự, đến tuần thứ mấy trong năm thì dạy đúng bài học đã được bộ qui định, bất chấp HS có học được bài hay không). Với cách dạy này, hiện tượng HS sau bốn, năm năm ở trường tiểu học, được lên lớp mà vẫn chưa biết viết, biết đọc là điều tất yếu xảy ra đối với vài em không đến trường học buổi thứ hai, về nhà không tự học thêm hoặc học ở nhà không có người thân biết kèm cặp. Có thể mạnh dạn mà nói rằng cho dù phải ngồi đến 10 năm tại một lớp, nhưng với phương pháp giảng dạy như trên tôi đã trình bày thì HS chưa đọc được sẽ vẫn không đọc được, HS chưa viết được cũng vẫn không viết được, tuy các em chỉ là một nhóm nhỏ thiệt thòi trong lớp. Tình trạng này sẽ dẫn đến việc gia đình cho con em nghỉ học. Đó là chưa nói đến nhà trường còn động viên gia đình cho các em tự nghỉ học. Trở lại vấn đề HS sau bốn, năm năm chưa đọc, viết tốt. Có thể đối với những HS này, hiệu trưởng và GV trong hoàn cảnh này sẽ nghĩ rằng những năm trước nên cho các em lưu ban là xong, lưu ban nhiều năm thì HS sẽ tự bỏ học và bây giờ các em đang ở ngoài nhà trường, sẽ đơn giản cho nhà trường hơn. Xin các nhà giáo dục hãy có cách nghĩ tích cực hơn và thật sự vì HS thân yêu của chúng ta, vì vẫn có những giải pháp để giải quyết thực trạng này. Ví dụ như việc dạy tiếng Việt cho các em: việc dạy cho một HS 6 tuổi ở lớp 1 chỉ cần 18 tuần là trẻ đọc được, viết được thì với một đứa trẻ 10 hay 11 tuổi, khả năng đọc được, viết được nhiều từ có thể chỉ cần tập trung dạy trong vòng sáu tuần, sau đó các em có thể đọc viết trôi chảy. Từ ngữ đưa ra viết và tập đọc là bắt đầu từ những từ gần gũi với đời sống học tập, với cuộc sống ở địa phương (có hoặc chưa có trong sách giáo khoa) để làm cầu nối cho HS học được theo sách giáo khoa lớp 4, lớp 5. Về tập làm văn, bước đầu cho các em viết với những gì các em dễ nhận thấy và dễ suy nghĩ. GV có thể giúp các em viết lại điều các em thấy, các em nghĩ, cảm nhận được, sau đó sắp xếp thành câu giúp HS thành một bài văn. Tương tự với một vài loại hình tả cảnh, tường thuật, tôi tin các em sẽ tiến bộ rất nhanh trong một thời gian không dài. Với ý tưởng trên, tôi mong rằng các nhà quản lý giáo dục tiểu học hãy thay đổi cách nghĩ và cách chỉ đạo thực hiện để giúp các em có cơ hội được tiếp tục học tập và học tập một cách hiệu quả, có được sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi thơ. Xin hãy gánh lấy trách nhiệm về phía mình để dành sự thuận lợi, những điều kiện tốt nhất cho HS. Muốn có sự đổi mới thật sự thì tất cả công việc của việc dạy học cho nhóm HS này phải được thể hiện trong kế hoạch của nhà trường cũng như kế hoạch của GV được phân công. Nếu chúng ta có kế hoạch ngay từ những lớp đầu tiên của bậc tiểu học thì chắc chắn sẽ không xảy ra tình trạng như báo Tuổi Trẻ nêu. Để đến ba, bốn năm đứa trẻ phải chịu thiệt thòi trong tay GV mấy năm liền trước khi thành HS lớp 4, lớp 5 thì thật đáng buồn. Nếu có sự quan tâm thật sự của GV đến từng HS, lựa chọn phương pháp, hình thức giáo dục phù hợp... thì sẽ không còn những nhóm trẻ thiệt thòi trong học tập, công tác phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi cũng được giải quyết một cách cơ bản, triệt để và có chiều sâu. Tôi cũng tự xác định đây là một cách làm mà Bộ GD-ĐT sẽ có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện sát với thực tế hơn nữa từ năm học 2005-2006 trở đi. ĐẶNG HUỲNH MAI (Nhà giáo ưu tú, thứ trưởng Bộ GD-ĐT) Tuổi trẻ
