Trước khi có dịch virus Zika thì có rất ít người biết đến hội chứng đầu nhỏ, hội chứng rối loạn di truyền này đã tồn tại trước dịch muỗi truyền virus và thông tin về việc trẻ sơ sinh ở Brazil sinh ra có vòng đầu nhỏ bất thường đã nhận được sự chú ý của cộng đồng. Hội chứng Microcephaly- hay còn gọi là hội chứng đầu nhỏ/ hội chứng teo não- là một dị tật bẩm sinh hiếm gặp khi trẻ sinh ra có chu vi đầu nhỏ hơn bình thường. theo bác sĩ nhi khoa Kathyrm Johnson đang làm việc tại trung tâm sức khỏe trẻ em ở Dallas, bệnh được chẩn đoán khi vòng đầu của một đứa trẻ nhỏ hơn chỉ số thứ 3 trên bảng xếp hạng phát triển. Điều đó dự báo dấu hiệu, bởi vì sự phát triển não thúc đẩy chu vi đầu phát triển. Nguyên nhân Nguyên nhân thông thường nhất gây ra hội chứng đầu nhỏ/ hội chứng teo não bao gồm: Tiếp xúc với chất độc: khi một đứa trẻ được tiếp xúc với các chất như alcohol, ma túy hoặc các kim loại nặng như chì khi còn trong bụng mẹ thì có nguy cơ cao mắc hội chứng đầu nhỏ. Nhiễm trùng: thai phụ bị nhiễm các virus như virus rubella, toxoplasmosis, cytomegalovirus, Zika hay thai phụ bị thủy đậu (chickenpox) đều có nguy cơ cao sinh con bị hội chứng đầu nhỏ. Suy giảm oxy trong quá trình mang thai: trong quá trình mang thai thai nhi không được cung cấp đủ oxy để phát triển não bộ khiến sự phát triển não bị ảnh hưởng, do đó khi trẻ sinh ra có nguy cơ cao bị hội chứng này. Hẹp hộp sọ (Craniosynostosis): thông thường các tấm xương sọ của thai nhi không khép kín cho đến khi trẻ được sinh ra. Do đó, hộp sọ có thể uốn cong để mở rộng không gian cho não phát triển. Hẹp hộp sọ xảy ra khi các tấm xương sọ gắn liền quá sớm làm hạn chế sự phát triển của não. Suy dinh dưỡng nặng: nếu thai phụ trong thời gian mang thai bị suy dinh dưỡng nặng thì thai nhi không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho sự phát triển tối ưu. Mẹ bị bệnh PKU không được chữa trị kịp thời: PKU là một bệnh di truyền mà trong đó cơ thể không thể phân hủy axit amin phenylalanine. Những người bị bệnh PKU cần tránh các thực phẩm có chứa phenylalanine để duy trì sức khỏe. Bất thường nhiễm sắc thể: hội chứng đầu nhỏ có thể di truyền. nó cũng liên quan đến một số bệnh di truyền khác như hội chứng Down. Chẩn đoán Hội chứng đầu nhỏ có thể được chẩn đoán trong khi mang thai hoặc sau khi sinh. Thông thường bệnh được chẩn đoán ở tam cá nguyệt thứ 2 hoặc thứ 3 thông qua siêu âm đo vòng đầu của thai nhi hoặc đo vòng đầu của trẻ sơ sinh. Chú ý: điều quan trọng là cần chờ 24h sau sinh mới tiến hành đo chu vi đầu của trẻ, do đầu của trẻ thường nén trong khi sinh.) Các xét nghiệm tiếp theo sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu trẻ sinh ra trong gia đình có kích thước đầu nhỏ hơn bình thường thì sẽ không cần làm thêm bất kỳ xét nghiệm nào khác nhưng cần theo dõi sự phát triển của trẻ. Nếu trẻ bị tật đầu nhỏ nhưng chưa tìm ra nguyên nhân có thể cần chụp CT hoặc MRI. Các xét nghiệm trên sẽ giúp các bác sĩ biết được trình độ phát triển trí não của trẻ để đưa ra các hướng điều trị và chăm sóc trẻ. Nếu đứa trẻ bị hội chứng đầu nhỏ do người mẹ đã từng nhiễm virus Zika được ghi nhận thì sẽ cần làm thêm các xét nghiệm bổ sung như siêu âm đầu, đánh giá thị lực, sàng lọc thính giác… Điều trị và tiên lượng Theo bác sĩ nhi khoa Clark cho biết “điều quan trọng nhất là cần xác định nguyên nhân dẫn đến dị tật microcephaly ở trẻ bị bệnh, điều đó sẽ giúp chúng ta phòng tránh được trong tương lai.” Một số trẻ bị dị tật đầu nhỏ, đặc biệt là những trẻ sinh ra trong gia đình có kích thước đầu nhỏ, các bé sẽ không có vấn đề gì về sức khỏe. một số trẻ khác có thể bị chậm phát triển, chúng có thể gặp khó khăn trong quá trình giao tiếp, ăn uống và di chuyển và một vài biến chứng khác như co giật, có vấn đề về thính giác và thị lực, khuyết tật trí tuệ. Các trường hợp tật đầu nhỏ do chứng hẹp hộp sọ có thể điều trị bằng cách phẫu thuật. Cha mẹ cần hợp tác chặt chẽ với các bác sĩ khoa nhi để hỗ trợ cho bé sau này. Cần theo dõi chặt chẽ quá trình phát triển và thực hiện một số các xét nghiệm sàng lọc quan trọng trong năm đầu tiên của trẻ bị tật đầu nhỏ.
