Hầm De Castries – một cái tên gợi nhớ đến chiến dịch Điện Biên Phủ lẫy lừng, là nơi chứng kiến thời khắc lịch sử khi tướng Pháp De Castries cúi đầu đầu hàng trước quân và dân Việt Nam. Điều gì khiến một căn hầm nằm sâu trong lòng đất ở Điện Biên trở thành biểu tượng của chiến thắng, lòng quả cảm và sự đổi thay cả ván cờ thực dân ở Đông Dương? Hãy cùng tôi khám phá và trải nghiệm từng ngõ ngách của hầm De Castries với con mắt của một người mê du lịch – nhưng lại luôn trân trọng giá trị lịch sử đất nước mình. 1. Giới thiệu chung về hầm De Castries Nằm ở phường Thanh Trường, trung tâm TP. Điện Biên Phủ, hầm De Castries là một trong những di tích lịch sử quan trọng, gắn liền với chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của quân đội nhân dân Việt Nam năm 1954. Hầm từng là sở chỉ huy trung tâm của tướng Christian De Castries – tư lệnh tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của Pháp. Ngày nay, hầm De Castries không chỉ là một điểm đến hấp dẫn với khách du lịch đam mê lịch sử, mà còn là biểu tượng thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng của dân tộc ta trong công cuộc giành độc lập. Đặt chân đến nơi đây, du khách như “ngược dòng quá khứ” để sống lại năm tháng oai hùng của cha ông. 2. Hầm De Castries: Trái tim của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ Vào thời điểm xảy ra chiến dịch Điện Biên Phủ, thực dân Pháp đã huy động hơn 16.000 quân cùng trang thiết bị hiện đại, xây dựng một hệ thống phòng ngự chặt chẽ gồm 49 cứ điểm lớn nhỏ chia làm ba phân khu. Trong đó, hầm De Castries được coi là “bộ não” chỉ huy, là trung tâm điều hành mọi hoạt động quân sự của Pháp ở mặt trận này. Với vị trí nằm giữa lòng thung lũng Mường Thanh, cùng việc được xây dựng kiên cố theo mô hình công sự phương Tây thời bấy giờ, căn hầm khiến đối phương tin rằng không lực lượng nào có thể công phá. Nhưng thực tế lại chứng minh rằng: không thành lũy nào đứng vững trước lòng quả cảm và chiến thuật của người Việt Nam. 2.1. Đặc điểm thiết kế và cấu trúc hầm De Castries Kích thước – không gian bên trong Căn hầm dài khoảng 20m, rộng 8m, gồm 4 gian chính: phòng làm việc, phòng nghỉ của tướng De Castries, phòng họp bộ tham mưu và kho lưu trữ. Mỗi khu đều được bài trí chuẩn mực quân sự phương Tây, thể hiện rõ ràng không gian sinh hoạt – làm việc của bộ chỉ huy Pháp thời điểm ấy. Vật liệu và công nghệ xây dựng Hầm được xây dựng kiên cố với tường bê tông cốt thép, bao cát dày 1–2m, kết hợp thêm các lớp tôn lượn sóng gia cố tạo độ đàn hồi. Trần được thiết kế chịu lực tốt, chống bom phá tối đa. Vào thời điểm đó, đây là công trình “kiên cố nhất Đông Dương”, gần như bất khả xâm phạm theo đánh giá của chính quân đội Pháp. Hệ thống phòng thủ và bảo vệ Ba lớp hàng rào dây thép gai bao quanh 360 độ. Trạm gác, ụ súng, chốt canh luôn có lính đảm nhiệm 24/7. Xe bọc thép và xe tăng luôn thường trực trước khu vực này. Mạng lưới giao thông hào liên kết tới các cứ điểm xung quanh cho phép dễ dàng di chuyển tiếp viện. 3. Hầm De Castries qua các thời khắc lịch sử 3.1. Những ngày quyết chiến – diễn biến bên trong lòng hầm Gần hai tháng diễn ra trận địa pháo, từng đợt công kích của quân Việt Nam khiến bộ tham mưu Pháp tại hầm De Castries luôn sống trong tâm thế căng thẳng cao độ. Bản đồ, máy liên lạc, mật mã… hoạt động hết công suất. Tướng De Castries không chỉ chỉ đạo mà liên tục “giao chiến” bằng chiến lược tâm lý, tin rằng có thể cầm cự vài tháng để chờ tiếp viện. Nhưng thời gian không đứng về phía họ. 3.2. Chiều 7/5/1954: Khoảnh khắc lịch sử tướng De Castries đầu hàng Vào hồi 17h30 ngày 7/5/1954, Đại đội 360 thuộc Trung đoàn 209 – Sư đoàn 312, sau nhiều ngày phá vỡ vòng vây, đã bất ngờ tập kích và đột nhập hầm De Castries. Tướng De Castries cùng toàn bộ sĩ quan cao cấp bị bắt sống, kết thúc 55 ngày đêm chiến đấu oanh liệt. Khoảnh khắc lá cờ “Quyết chiến quyết thắng” tung bay trên nóc hầm trở thành hình ảnh bất tử, đánh dấu sự kiện mang tính bước ngoặt: lần đầu tiên một đạo quân thuộc địa bại trận toàn diện trước một lực lượng yêu nước non trẻ ở châu Á. 4. Hầm De Castries – Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt 4.1. Công tác bảo tồn và phục dựng hầm De Castries Sau năm 1954, căn hầm được bảo tồn nguyên trạng và phục dựng lại đúng như thời điểm bị chiếm giữ để phục vụ giáo dục truyền thống. Bên trong, nhiều món đồ như bàn ghế, máy thông tin, giường ngủ, hình ảnh gốc… được giữ gần như trọn vẹn. Hệ thống chiếu sáng, tương tác kỹ thuật số cũng được bổ sung để tăng trải nghiệm thị giác cho du khách. 4.2. Giá trị lịch sử của hầm De Castries – Ý nghĩa đối với thế hệ hôm nay Khi đến với hầm De Castries, chúng ta không chỉ chiêm ngưỡng chiến lợi phẩm lịch sử, mà còn được “đọc lại” bài học quý báu về ý chí độc lập dân tộc, tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước. Đây chính là điểm đến không thể thiếu trong các tour lịch sử Tây Bắc cho học sinh, sinh viên, du khách Việt và quốc tế. Xem chi tiết các trải nghiệm
