Có rất nhiều cách dỗ dành khi bé khóc, nhưng khó có thể xác định một công thức chung cho mọi trường hợp. Trong những cách dỗ bé được trình bày dưới đây, không có cách nào là hoàn hảo cho mọi trường hợp. Thậm chí có một vài cách mà đôi khi chúng ta không thể vận dụng được. Nhưng nếu chỉ để thử thì cách nào cũng tốt cả. Trước tiên, hãy thử xác định xem những chuyện "thường ngày" của bé đang có gì trục trặc mà chúng ta chưa để ý đến không ? Chẳng hạn, nếu bạn nghĩ rằng bé khóc vì bé đói thì hãy thử cho bé bú sữa. Cũng có thể bé cần bạn thay tả, cởi ra bớt hoặc mặc thêm áo vào hay sửa tư thế bé nằm cho thoải mái hơn. Nếu đã xác định được những chuyện này không phải là nguyên nhân làm bé khóc thì hãy bắt đầu tham khảo những nguyên nhân và cách xử lý trình bày bên dưới. Nhiều bà mẹ nghĩ rằng ẵm/bế bé lên khi bé khóc là làm hư bé. Điều này có thể đúng với bé đã lớn một tí. Các chuyên gia tranh luận rằng khi bé còn dưới 6-7 tháng tuổi thì không nên khắt khe như thế !. Đối với bé sơ sinh, bạn nên ôm bé bất kỳ lúc nào bé muốn. Khóc là cách bé muốn thổ lộ với bạn rằng bé muốn cảm nhận được sự an toàn & yên tâm. Đừng quên rằng bé đã cuộn mình 9 tháng trong bụng mẹ. Hàng ngày, nếu có những đợt bé khóc thét liên hồi thì cũng có thể xem là bình thường. Tuy vậy, xét về phương diện an toàn, bạn cũng có thể báo cho bác sĩ biết về chi tiết cách khóc của bé, chẳng hạn như thời lượng, cường độ và cách bé khóc có gì khác thường không. Ví dụ, nếu từ trước đến giờ bé không khóc nhiều, nhưng nay bỗng nhiên bé khóc dai dẳng thì rất có thể đó là dấu cho thấy bé ốm hoặc bị đau ! Với những tiến bộ y học ngày nay, các bác sĩ phát hiện ra rằng một số biểu hiện bên ngoài nào đó của việc bé khóc có thể giúp tìm ra căn bệnh. Bé khóc với cường độ cao một cách không giải thích được thì đó là dấu hiệu của tình trạng bị bệnh. VÌ SAO BÉ KHÓC ? Khóc là một phương tiện bé truyền đạt thông tin. Khóc là cách đầu tiên bé nói chuyện. Đó là phương tiện duy nhất để bé nói với bạn rằng hoặc là bé đói, bé buồn, bé mệt, bé ướt, bé thấy khó chịu, bé bị nóng, bé thấy lạnh hoặc đơn giản chỉ là bé không hài lòng một việc gì đó. Khởi đầu có vẻ như không thể làm được, nhưng dần dần bạn sẽ biết cách phân biệt sự khác nhau của những lần bé khóc và sẽ đoán được ý bé muốn gì. Đến một giai đoạn nào đó, bé sẽ trở nên tự tin hơn và giao tiếp tốt hơn, đồng thời, bạn cũng sẽ trở nên tài tình hơn trong việc "diễn dịch" những lần khóc của bé. Bé sẽ ít khóc hơn, thời gian khóc ngắn hơn và cũng dễ dỗ nín hơn. Khóc vì bé đói. Hầu hết những lần bé khóc là do bé đói. Một số bố mẹ có thể nhận biết điều này ngay từ những ngày đầu đời của bé. Người ta đã thực hiện một số quan sát & thấy rằng cảm giác bao tử no đầy sẽ giúp bé thoải mái nhất chứ không phải do bé đang ăn hay khi bạn đang bế bé. Khóc vì bé mệt. Bé thường khóc đến khi ngủ thiếp đi vì bé mệt. Bố mẹ không cần phải lo lắng nhiều về điều này vì sau này bé sẽ không còn thói quen này nữa. Trong những trường hợp này, bố mẹ không nên cố gắng dỗ dành bé bằng cách bế/ẵm bé lên hay làm cho bé nguôi giận bằng cách cho ngậm núm vú cao su. Làm như thế càng khiến cho bé khó biết cách tự dỗ giấc ngủ của mình. Tốt nhất là nên cho tập cho bé ngủ đúng giờ và nghỉ ngơi đầy đủ mỗi ngày. Khóc vì bé bú không tiêu. Bé cũng thường hay khóc vì đau bụng (colic pain). Điều này không có nghĩa bé dễ bị đau bụng. Nếu bé khóc vì bị đau bụng thật sự thì có nghĩa là bé đang bị khó tiêu. Nếu bé bú sữa hộp (không bú mẹ) và bạn chỉ mới cho bé bú thử một loại sữa nào đó, thì rất có khả năng là sữa đó không phù hợp với bé. Tuy nhiên, bạn không nên vội vàng thay đổi loại sữa khác, mà nên theo dõi xem tình trạng khó tiêu này có còn tiếp diễn trong một hai ngày tới nữa không. Nếu bé bú sữa mẹ, người ta tin rằng do mẹ đã ăn thức ăn khó tiêu. Nếu bé đã bắt đầu ăn thức ăn đặc (ăn dặm), thì cần kiểm tra lại những món mà bé đã ăn trong ngày xem có món nào có thể gây khó tiêu chăng. Để giúp bé giảm đau, một số bà mẹ thường hay cho bé uống thuốc đau bụng. Mặc dù các lợi ích về mặt y học của thuốc đau bụng không được xác định rõ ràng, nhưng thuốc này có thể giúp bà mẹ có cảm giác rằng mình đã làm hết sức để giúp bé bớt đau và thuốc có thể khiến bé giảm đau một chút vì thuốc có vị ngọt. Khóc vì bé muốn ợ hơi. Bé thường cảm thấy khó chịu vì nuốt không khí. Bạn nên chú ý thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giúp bé tránh tình trạng này. Muốn cho bé không nuốt nhiều không khí, khi cho bé bú bạn nên nâng đầu bé cao lên và bế bé thẳng đứng khi cho bé ợ hơi. Chọn núm vú cao su đúng kích cỡ thì lỗ núm vú cao su cũng sẽ vừa đủ to, giúp bé hạn chế nuốt không khí. Khi cho bé bú xong, cần nhớ cho bé ợ hơi để có thể tống ra không khí mà bé đã nuốt vào. Tạo một áp lực nhẹ lên vùng bụng của bé bằng cách cho bé nằm úp bụng lên đùi hoặc bế bé thẳng đứng cho bé ngả người lên vai và vỗ nhẹ hoặc xoa nhẹ lưng bé. Bé khóc chẳng vì lý do nào cả ! Có đôi khi bé vẫn cứ khóc mãi mặc dù bạn đã đáp ứng những gì bé cần. Đã có những nghiên cứu cho thấy rằng, cứ 5 bé thì đã có 4 bé có thói quen khóc hàng ngày kéo dài 15 phút đến một giờ đồng hồ, mà có vẻ như chẳng có 1 nguyên do nào cả !! Những đợt khóc này thường xảy ra vào buổi tối, thời gian bận rộn nhất trong ngày ! Khi đó, mọi người trong gia đình đã về và có thể gây ra nhiều tiếng ồn, nhiều hoạt động, làm ảnh hưởng đến bé. Bé thường không thể chịu đựng được sự ồn ào nhộn nhịp càng lúc càng tăng này. Đối với bé, đây cũng có thể là thời điểm kết thúc một ngày mệt mỏi mà bé đã trãi qua với những cảnh tượng mới, lắng nghe những tiếng động mới và ngửi những mùi vị mới. Đến khi các giác quan đã hấp thụ quá nhiều, có lẽ bé muốn thư giãn bằng cách khóc lên !! LÀM GÌ KHI BÉ KHÓC ? Hãy thể hiện sự quan tâm chăm sóc của bạn. * Hãy cho bé sự tiếp xúc thể chất Đôi khi bé khóc chỉ vì bé cảm thấy nhớ cảm giác tiếp xúc gần gũi với mẹ mà bé đã có trong suốt 9 tháng thai kỳ. Những nghiên cứu ở Hoa Kỳ gần đây cho thấy những bé nào được ôm ấp trên tay hoặc nằm trong nôi/võng tối thiểu 3 tiếng/ngày thì sẽ ít khóc hơn những bé không được như thế ! Bế/ẵm bé sẽ tạo cho bé cảm giác gần gũi mẹ về mặt thể chất (cảm giác được ôm ấp mà bé đã có từ những ngày nằm trong bụng mẹ) và có thể giúp mẹ hiểu được nhiều hơn các nhu cầu của bé. * Hãy nhanh chóng "đáp lời" bé. Khóc là cách tốt nhất để bé giao tiếp với thế giới xung quanh. Nếu bạn ngay lập tức "đáp lời" bé, bé sẽ có cảm giác rằng bé điều khiển được thế giới xung quanh & bé là người quan trọng đối với bạn. Thế nhưng, cũng có đôi lúc bạn cảm thấy rằng sự "đáp lời" nhanh chóng của bạn chẳng làm thay đổi được tình hình. Bé cứ tiếp tục khóc mặc cho bạn làm bất kỳ điều gì. Không "đáp lời" bé là điều mà bạn không nên làm vì điều này sẽ làm cho bé cảm nhận rằng bé không có sức mạnh và chẳng có giá trị gì trong thế giới này. Mặc khác, việc "đáp lời" cũng làm cho bé ngưng khóc. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những bé sơ sinh nào được mẹ nhanh chóng "đáp lời" thì khi đến tuổi chập chững bước đi bé sẽ ít khóc hơn. Để cho bé khóc càng lâu thì càng khó dỗ cho bé nín bởi vì, nếu bạn không quan tâm đến việc bé khóc, bé sẽ nổi giận và quên mất là khởi đầu bé khóc vì muốn cái gì !! Bé cần có sự thay đổi. * Hãy đến với bé với gương mặt tươi tắn và chuyển bé cho người khác dỗ dành khi cần thiết. Nếu bạn chật vật dỗ dành mãi mà bé vẫn cứ tiếp tục khóc thét lên thì bạn nên chuyển bé cho một nguời khác dỗ bé, chẳng hạn như Bố (Mẹ) bé hay một người bạn hoặc một người thân khác trong gia đình. Bởi vì khi bạn làm đủ mọi cách mà vẫn không dỗ được bé, bạn dễ bộc lộ các dấu hiện căng thẳng hoặc mệt mỏi. Con bạn sẽ nhanh chóng nhận ra vẻ căng thẳng & sự thất vọng của bạn, và thế là bé sẽ đáp lại bằng cách khóc nhiều hơn nữa. Hãy chuyển bé cho người khác dỗ dành, cả bạn & con bạn sẽ thấy nhẹ nhõm hơn. Hãy nhớ rằng, đôi khi hãy kiếm một cây chổi mới để quét nhà. * Cho bé giải trí. Một số bé có "ngưỡng buồn chán" thấp vì thế bé không bao giờ chấp nhận ngồi yên một chỗ mà nhìn thế giới chuyển động! Bé muốn tham dự vào mọi chuyện và bạn phải tìm cách làm cho bé trở nên bận rộn. Bạn phải cố gắng sắp xếp cho bé tham gia vào các công việc thường nhật của bạn. Chẳng hạn, bạn có thể đưa bé đi vòng quanh & giải thích với bé những gì bạn có thể làm được; để cho bé tìm đồ chơi hay những vật dụng xung quanh để bé cảm thấy thích thú. * Cho bé không khí trong lành. Cho bé tiếp xúc bên ngoài sẽ giúp cải thiện tâm trạng của bé rất nhiều. Hãy chở bé đi xe cùng bạn hay đẩy xe nôi cho bé đi vòng quanh. Thậm chí khi trời bắt đầu tối, ánh đèn, âm thanh & tiếng xe cũng gây sự chú ý nơi bé. Nhưng đừng thay đổi quá mức * Hãy nhất quán trong cách chăm sóc bé. Một số bé thuộc dạng kiên định với các thói quen. Trong trường hợp này, bạn phải luôn duy trì đều đặn thời gian biểu cho bé bú, bé tắm, thay quần áo, đi vệ sinh, đi ngủ. Cố gắng nhất quán như vậy, kể cả trong cách dỗ dành & làm dịu bé. Khi bắt đầu một công việc nào mới, hãy cố gắng bám sát cách thức & lịch trình đã thiết lập ban đầu. * Hạn chế sự kích động tâm trạng bé. Sự ra đời của bé mang lại niềm vui và hứng khởi. Bạn muốn khoe bé với tất cả mọi nguời và người thân, bạn bè ai cũng muốn bồng ẵm bé, chơi đùa cùng bé. Thế giới làm cho bé hoang mang, ngơ ngác : đầy những hình ảnh, màu sắc, âm thanh, gương mặt & những sự kiện hết sức mới mẻ. Tất cả những điều này làm cho bé cảm thấy choáng ngộp! Nếu bé bắt đầu muốn khóc thì hãy hạn chế bớt sự nhộn nhịp, sự thăm viếng và những kích động xung quanh, đặc biệt vào lúc xế chiều và buổi tối. Làm cho bé thoải mái * Hãy giúp bé tự làm cho bé thoải mái Cho bé bú không phải chỉ là một phương thức nuôi dưỡng, Một số bé cảm nhận được sự thõa mãn trong khi bú mẹ. Bé sẽ cảm ơn bạn biết bao nếu bạn giúp bé cho ngón tay vào miệng hoặc đưa ngón tay bạn cho bé ngậm ( Hãy đảm bảo rằng móng tay bạn thật sạch và cắt sát) Một số bé khác thì thích ngậm núm vú cao su. * Hãy đung đưa nhịp nhàng, ôm ấp & quấn ấm cho bé. Bé thích bạn ôm bé đung đưa bé nhịp nhàng, hay nằm xe đầy, nằm nôi. Bế bé trên tay hay điệu bé trên người, đi tới đi lui, có thể hơi mệt đấy, những lại là một biện pháp đã được thử nghiệm & chứng minh là có hiệu quả. Một số bé thích được mẹ quấn thật chặt. Có bé thích được ôm ấp vì bé cảm thấy được an toàn. Tắm cho bé bằng nước ấm, hát cho bé nghe, vuốt ve và xoa bóp cho bé, cho bé nghe những âm thanh đều đều như tiếng quạt máy quay ..vv, tất cả đều có hiệu quả tạo nên cảm giác êm dịu cho bé. Một số bé thích được mẹ quấn thật chặt Cho bé bú & ợ hơi * Kiểm tra thực đơn hàng ngày của bé . Bé có bị đói hay bị dị ứng thức ăn không ? Hầu hết những lần bé khóc là do đói bụng. Một số bố mẹ có thể nhận biết dấu hiệu này từ những ngày đầu. Một số nghiên cứu cho thấy cảm giác no bụng làm cho bé thấy thoải mái nhất chứ không phải do việc bé được bú, hay bé uống sữa vào hay bé được ôm ấp. Một vấn đề khác có khả năng làm cho bé cảm thấy khó chịu là thực đơn hàng ngày của bé. Đôi khi, bé khóc vì bị dị ứng hay nhạy cảm với 1 một loại sữa công thức nào đó hay với sữa mẹ, nhưng thường thì phải có các triệu chứng khác đi kèm. * Cho bé ợ hơi. Bé thường khó chịu vì nuốt nhiều không khí. Bố mẹ cần chú ý để hạn chế điều này. Muốn cho bé không nuốt nhiều không khí, khi cho bé bú bạn nên nâng đầu bé cao lên và bế bé thẳng đứng khi cho bé ợ hơi. Chọn núm vú cao su đúng kích cỡ thì lỗ núm vú cao su cũng sẽ vừa đủ to, giúp bé hạn chế nuốt không khí. Khi cho bé bú xong, cần nhớ cho bé ợ hơi để có thể tống ra không khí mà bé đã nuốt vào. Tạo một áp lực nhẹ lên vùng bụng của bé bằng cách cho bé nằm úp bụng lên đùi hoặc bế bé thẳng đứng cho bé ngả người lên vai và vỗ nhẹ hoặc xoa nhẹ lưng bé. Nguồn: India Parenting Biên dịch: Nguyễn Lâm Hoàng Ái.
