Lễ Vu lan nên cúng vào ban ngày Rất nhiều gia đình khi cúng lễ Vu lan trong ngày Rằm tháng 7 thường làm thêm một mâm cúng cô hồn (chúng sinh). Theo sư thầy Thích Đàm Trung (chùa Phổ Linh, Tây Hồ, Hà Nội), Vu lan là lễ cầu siêu báo hiếu cha mẹ nên làm riêng vào ban ngày, còn cúng cô hồn thì nên cúng vào buổi chiều tối. Lễ Vu Lan thắp sáng tâm thành Theo ông Nguyễn Tuấn Phan, Phó giám đốc Trung tâm UNESCO nghiên cứu cổ học Phương Đông (thuộc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam), lễ Vu lan là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo, liên quan tới tích ngài Mục Kiền Liên xuống địa ngục cứu mẹ. Từ đầu tháng 7 âm lịch (ÂL), các phật tử đã tới các chùa rất đông để đăng ký lễ cầu siêu, cầu nguyện cho cha mẹ hiện tiền được an lạc, cha mẹ quá vãng được siêu sanh tịnh độ. Các chùa thường làm lễ cầu siêu từ rất sớm, cũng là dịp các thầy giảng cho người dân hiểu về ý nghĩa lễ Vu lan và đạo hiếu của con cái với bậc sinh thành. Ngày lễ Vu lan ở các vùng quê Việt Nam làm lễ to như Tết Nguyên đán. Các bà, các mẹ tất bật sắp mâm ngũ quả, nấu bát cháo trắng, đồ xôi đóng oản cúng rằm. Nhiều nhà ngoài cúng gia tiên còn mang lễ chay lên chùa cúng chúng sinh (cũng có nhà tự lễ ở nhà). Các chùa thường làm lễ cầu siêu từ rất sớm. Còn tại các bàn thờ vong sau hậu liêu các chùa từ tháng 6 ÂL đã đầy ắp hương hoa, vang tiếng tụng kinh cầu ước bởi lúc cha mẹ sống con cái còn nghèo khó chả báo đáp được gì, giờ nguyện cầu cho linh hồn cha mẹ được siêu thoát. Theo Hòa thượng Thích Thanh Tứ, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng trị sự TƯ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ngày rằm tháng 7 không nằm ở mâm cao cỗ đầy mà ở thái độ và lương tâm của mỗi con người. Còn sư thầy Thích Đàm Trung (chùa Phổ Linh, Tây Hồ, Hà Nội) chia sẻ, lễ Vu lan thể hiện ở tấm lòng thành kính với cha mẹ ngay khi còn sống, ở cách sống, giao tiếp và ứng xử nhân văn với mọi người. Đó là những việc mỗi người cần làm hằng ngày, chứ không chỉ vào Rằm tháng 7. Cúng Rằm tháng 7 mỗi nơi một khác song giống nhau ở tấm lòng thành, tâm hướng thiện với các hoạt động thể hiện truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Việt Nam. Người theo đạo Phật thườnggiữ giới, không sát sinh nên cúng chay. Sư thầy Thích Đàm Trung cho biết, lễ Vu lan báo hiếu người theo đạo Phật tụng những biến kinh hồi hướng cho bố mẹ, cửu huyền thất tổ lúc nào cũng được. Nếu bố mẹ còn sống con cái sẽ dành những gì tốt nhất cho cha mẹ. Nên lễ Vu lan ở các chùa trước bởi ở đó nhờ công đức, thần lực của chư tăng sau 3 tháng nên các hương linh gia tiên được siêu sinh rất tốt. Sau đó về nhà thắp hương tưởng nhớ tới gia tiên, cửu huyền thất tổ. Lễ cúng cô hồn Rằm tháng 7 ÂL cũng là ngày cúng cô hồn (chúng sinh), theo quan niệm của người xưa đó là lễ dành cho các vong hồn không người cúng giỗ. Theo Nhà nghiên cứu văn hóa, Họa sĩ Trịnh Yên (Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam), lễ Vu lan là lễ báo hiếu tổ tiên. Còn lễ cúng cô hồn là độ cho các vong hồn lang thang và tháng nào, đàn lễ nào cũng có. Một đàn có thể cúng nhiều lễ, chương cuối cùng thường có cúng cô hồn. Có thể hiểu nôm na lễ Vu lan là cầu siêu cho gia tiên tiền tổ nhiều đời được siêu thoát. Lễ cúng chúng sinh là để bố thí thức ăn cho những vong hồn chưa được siêu thoát, những vong hồn không nơi nương tựa, không người cúng kiếng. Dịp lễ Vu lan lễ cúng cô hồn thường được làm vào chiều rằm tháng 7. Tích lễ cúng cô hồn khác với lễ Vu Lan. Theo "Phật Thuyết Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Đà La Ni Kinh" thì việc cúng cô hồn liên quan đến ông A Nan Đà (A Nan) với một con quỷ miệng lửa. Một buổi tối A Nan đang ngồi trong tịnh thất thì thấy một con quỷ thân thể khô gầy miệng nhả ra lửa bước vào. Quỷ bảo 3 ngày nữa A Nan sẽ chết và sẽ luân hồi vào cõi quỷ. A Nan nhờ quỷ bày cho cách tránh khổ, quỷ đề nghị bố thí một hộc thức ăn sẽ giúp Anan tăng thọ và nó được về siêu thoát về cõi âm. Từ đó lễ cúng cô hồn dành cho những vong hồn lang bạt chưa về được với cõi âm ra đời. Sư thầy Thích Đàm Trung cho biết, ngày nay các gia đình thường lập đàn hôm nào thì cúng cô hồn luôn hôm đó. Ban ngày nên làm lễ Vu lan cầu siêu, báo hiếu tổ tiên. Còn cúng cô hồn nên cúng vào buổi chiều tối, không nên cúng ban ngày. Mâm lễ cúng cô hồn nên đặt ngoài cửa và không quy định hướng lễ. Tất cả các chùa đều làm lễ cúng cô hồn và tùy chùa mà làm vào ngày phù hợp, như chùa Quán Sứ (Hà Nội) sẽ cúng chuẩn tế cô hồn vào tối 13 ÂL, chùa Phổ Linh Tây Hồ làm vào 14 ÂL, còn từ nay tới rằm chùa nào cũng luôn tụng kinh. Hãy tôn vinh Mẹ, tôn vinh Cha trong trái tim. Bụt dạy: Vào thời không có Bụt ra đời thì thờ Cha thờ Mẹ cũng là thờ Bụt.
