Tố cáo vừa được coi là quyền vừa là nghĩa vụ của công dân. Tố cáo có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động quản lý của nhà nước. Nếu biết có hành vi vi phạm mà không tố cáo sẽ bị xử phạt theo quy định. Vậy những trường hợp nào thì cần phải tố cáo? Nguyên tắc khi tố cáo là gì? Khái niệm về tố cáo Định nghĩa về tố cáo được quy định rất rõ trong Luật Tố cáo 2018. Cụ thể đó là việc cá nhân theo thủ tục quy định của Luật Tố cáo báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào. Khi hành vi đó gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tố cáo là một trong các hoạt động mà nhà nước khuyến khích các cá nhân, tổ chức thực hiện. Chúng ta thường dễ nhầm giữa khái niệm tố cáo với khái niệm khiếu nại. Tuy nhiên khiếu nại là đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Điểm giống nhau của tố cáo và khiếu nại là đều báo cáo với cơ quan có thẩm quyền khi thấy có sự xuất hiện hành vi trái pháp luật. Nhưng về bản chất thì khiếu nại và tố cáo không giống nhau. Do đó bạn đọc cần phân biệt rõ hai khái niệm. Xem thêm: thẩm quyền tạm giữ người theo thủ tục hành chính Các trường hợp cần tố cáo Có hai trường hợp mà các cá nhân, tổ chức cần tố cáo. Đó là khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ của chủ thể nhà nước có thẩm quyền. Và khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước của cơ quan, cá nhân được nhà nước giao cho trách nhiệm. Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ được hiểu là tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ của một trong các đối tượng sau. Một là, cán bộ, công chức, viên chức hoặc người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ. Hai là cơ quan, tổ chức. Đó cũng có thể là người không còn là cán bộ, công chức, viên chức nhưng đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật trong thời gian là cán bộ, công chức, viên chức. Hoặc người không còn được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ nhưng đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật trong thời gian được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ. Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực là tố cáo trong một lĩnh vực của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào về việc chấp hành quy định của pháp luật. Tuy nhiên sẽ loại trừ các hành vi vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ nói trên. Xem thêm: thời gian tạm giữ tang vật vi phạm hành chính Các hành vi nghiêm cấm trong tố cáo và giải quyết tố cáo Pháp luật quy định rất chi tiết các hành vi bị coi là nghiêm cấm đối với người tố cáo và người giải quyết tố cáo. Cụ thể bạn đọc có thể tham khảo các hành vi bị cấm dưới đây: Người giải quyết tố cáo hay bất kỳ cá nhân, tổ chức nào cũng không được phép gây cản trở hay khó khăn, phiền hà cho người tố cáo. Có hành vi can thiệp trái pháp luật, cản trở việc giải quyết tố cáo. Đe doạ, trả thù, mua chuộc, xúc phạm người tố cáo.hay bao che người bị tố cáo. Người giải quyết tố cáo không được phân biệt đối xử trong việc giải quyết tố cáo. Hoặc thực hiện hành vi tiết lộ họ tên, địa chỉ, bút tích của người tố cáo và thông tin khác làm lộ danh tính của người tố cáo. Làm mất hay sai lệch hồ sơ tài liệu của vụ việc tố cáo trong quá trình giải quyết tố cáo. Cá nhân, cơ quan có thẩm quyền không được từ chối giải quyết hoặc cố ý giải quyết tố cáo trái pháp luật. Có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong việc giải quyết tố cáo để thực hiện hành vi trái pháp luật đều bị coi là hành vi cấm và sẽ bị xử phạt nếu vi phạm. Người tố cáo được pháp luật bảo vệ nên nếu không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm bảo vệ người tố cáo sẽ bị coi là vi phạm hành vi cấm của luật. Đối với người tố cáo cũng có các hành vi bị coi là trái quy định của pháp luật. Đó là cố ý tố cáo sai sự thật, đưa tin sai sự thật về việc tố cáo và giải quyết tố cáo. Nếu lợi dụng quyền tố cáo để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; gây rối an ninh, trật tự công cộng. Hay lợi dụng tố cáo để xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác đều có các chế tài tương xứng. Xem thêm: quyết định gia hạn tạm giữ tang vật phương tiện Như vậy có thể thấy nhà nước rất khuyến khích người dân tố cáo trong các trường hợp cần tố cáo. Mỗi cá nhân cũng cần phải tự ý thức trách nhiệm của mình và thực hiện việc tố cáo khi phát hiện ra hành vi vi phạm pháp luật theo đúng quy định của nhà nước.
