Trong quá trình tố tụng hình sự, việc hỏi cung bị can đóng vai trò vô cùng quan trọng, là một hoạt động điều tra cơ bản nhằm thu thập lời khai, làm rõ các tình tiết, sự thật liên quan đến vụ án. Hoạt động này được Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (BLTTHS) quy định chặt chẽ, nhằm đảm bảo tính khách quan, minh bạch và hợp pháp trong quá trình điều tra. Thẩm quyền thực hiện hỏi cung thuộc về điều tra viên và phải được triển khai ngay sau khi quyết định khởi tố bị can có hiệu lực. Quá trình hỏi cung phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc về trình tự tiến hành, địa điểm thực hiện cũng như những người tham gia để vừa thu thập chứng cứ có giá trị, vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can. Toàn bộ quy trình hỏi cung được triển khai theo một trật tự chặt chẽ, thường được chia thành ba giai đoạn chính: chuẩn bị trước khi hỏi cung, tiến hành hỏi cung, và hoàn tất các thủ tục pháp lý sau khi hỏi cung. Giai đoạn chuẩn bị trước khi hỏi cung có vai trò nền tảng, giúp đảm bảo rằng mọi điều kiện pháp lý, thủ tục hành chính và vật chất đều sẵn sàng cho buổi hỏi cung diễn ra đúng quy định. Trong bước này, điều tra viên cần thực hiện một số công việc thiết yếu. Trước hết là thông báo cho các bên liên quan, bao gồm Kiểm sát viên và người bào chữa, về thời gian, địa điểm tiến hành hỏi cung. Việc này không chỉ đảm bảo quyền giám sát của Viện kiểm sát mà còn tạo điều kiện cho người bào chữa tham gia bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị can. Tiếp theo, điều tra viên phải giải thích quyền và nghĩa vụ của bị can theo quy định tại Điều 60 BLTTHS, và mọi nội dung giải thích cần được ghi chép cẩn thận trong biên bản. Bên cạnh đó, tình trạng sức khỏe của bị can cũng phải được kiểm tra để đảm bảo họ đủ khả năng tham gia vào quá trình hỏi cung, thể hiện tinh thần nhân đạo trong tố tụng hình sự. Trong quá trình hỏi cung, việc thực hiện phải tuân thủ một khuôn khổ pháp lý nghiêm ngặt nhằm bảo vệ quyền của bị can đồng thời đảm bảo giá trị pháp lý của lời khai. Trước hết, có giới hạn về thời gian hỏi cung: hoạt động này không được tiến hành từ 22 giờ đến 6 giờ sáng, trừ những trường hợp đặc biệt và lý do phải được ghi nhận rõ ràng trong biên bản. Ngoài ra, việc ghi âm, ghi hình có âm thanh là bắt buộc tại cơ sở tạm giữ, tạm giam hoặc trụ sở cơ quan điều tra; tại những địa điểm khác, việc ghi âm, ghi hình chỉ thực hiện khi có yêu cầu từ bị can hoặc cơ quan có thẩm quyền. Pháp luật nghiêm cấm điều tra viên, cán bộ điều tra hoặc kiểm sát viên thực hiện các hành vi bức cung, dùng nhục hình dưới mọi hình thức; bất kỳ vi phạm nào sẽ bị xử lý hình sự. Trong trường hợp vụ án có nhiều bị can, nguyên tắc phải hỏi riêng từng người và áp dụng các biện pháp cần thiết để họ không tiếp xúc hoặc trao đổi thông tin với nhau, tránh nguy cơ thông cung. Sau khi buổi hỏi cung kết thúc, các thủ tục pháp lý hậu hỏi cung cần được hoàn tất để đảm bảo biên bản và lời khai có giá trị pháp lý. Điều tra viên phải đọc lại hoặc để bị can tự đọc biên bản, đồng thời bị can có quyền yêu cầu sửa đổi, bổ sung những thông tin chưa chính xác so với lời khai của mình. Khi nội dung biên bản đã được thống nhất, tất cả những người tham gia, bao gồm điều tra viên, bị can, người bào chữa và phiên dịch, phải cùng ký xác nhận. Nếu biên bản có nhiều trang, bị can phải ký vào từng trang để đảm bảo tính toàn vẹn. Trong trường hợp bị can tự lập bản khai, cả điều tra viên và bị can phải ký xác nhận vào bản tự khai này trước khi đưa vào hồ sơ vụ án, nhằm bảo đảm tính hợp pháp và minh bạch của toàn bộ quá trình hỏi cung. Việc tuân thủ đầy đủ các bước trong thủ tục hỏi cung không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị can mà còn góp phần quan trọng vào việc thu thập chứng cứ khách quan, làm rõ sự thật vụ án, đáp ứng yêu cầu pháp lý theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
