Bỏng lạnh (Frostbite) là một thuật ngữ y học để chỉ tổn thương tại chỗ gây cho da và các mô do tiếp xúc với lạnh, thường xảy ra ở các bộ phận cơ thể xa trung tâm như các đầu chi, mũi, tai... Bỏng lạnh được chia thành 4 cấp độ. Cấp độ 1: chỉ bị tổn thương tới bề mặt da, biểu hiện với triệu chứng ngứa, đau, biến đổi màu sắc, da có thể trắng tiến tới đỏ và vàng, rối loạn hoặc mất cảm giác nóng lạnh. Cấp độ 2: da cứng lại, các mô sâu chưa bị ảnh hưởng vẫn còn mềm mại. Giai đoạn này có thể xuất hiện các bọng nước, da có thể trở thành màu đen và cứng, tổn thương này có thể khỏi sau 1 tháng hoặc mất cảm giác nóng lạnh vùng tổn thương. Cấp độ 3, 4: tổn thương các mô sâu bao gồm gân, cơ, mạch máu, thần kinh, các khu vực này chuyển sang màu đen và chứa đầy máu, tiến tới hoại tử do dinh dưỡng, nếu có bội nhiễm vi khuẩn là yếu tố tiên lượng nặng, đòi hỏi can thiệp ngay. Bỏng lạnh Frostbite rất nguy hiểm Nguyên nhân dẫn tới bỏng lạnh là do bệnh nhân tiếp xúc với yếu tố cực lạnh hoặc với tác nhân lạnh nhưng kéo dài, cơ thể tự điều chỉnh nhằm tránh hạ thân nhiệt là giảm lưu lượng máu tới một số vùng trên cơ thể để tránh thoát nhiệt. Vùng lựa chọn thường xa trung tâm như các đầu chi bằng cách co thắt mạch cục bộ tại chỗ, dẫn tới mô cơ thể không được sưởi ấm bằng dòng máu nên tiến tới hiện tượng “đóng băng”, dẫn tới chết mô vị trí tương ứng. Tùy tác nhân, thời gian phơi nhiễm và sức chịu đựng của mỗi cá thể mà dẫn đến các mức độ tổn thương khác nhau. Điều trị bỏng lạnh như thế nào? Để điều trị, đầu tiên phải đưa bệnh nhân tới nơi ấm áp, điều này rất quan trọng nhằm loại bỏ nguy cơ hạ thân nhiệt, từ đó kích thích cơ thể tự điều chỉnh. Tiếp đến, để bệnh nhân bất động hoặc băng kín nhằm ngăn chặn tổn thương thêm do các tinh thể nước đá di chuyển gây tổn hại mô. Ngâm tổn thương trong nước ấm 40 - 42oC. Cần lưu ý, không được cho bệnh nhân tiếp xúc với lửa hay lò sưởi, vì có thể dẫn tới tổn thương nặng nề hơn. Điều trị dự phòng huyết khối các mạch nhỏ bằng thuốc chống đông trong những giờ đầu và dự phòng hoặc điều trị nhiễm khuẩn bằng kháng sinh, giảm đau. Thở ôxy áp lực cao. Với bệnh nhân bị hoại tử hoặc nhiễm khuẩn phải phẫu thuật, tuy nhiên phẫu thuật thường bị trì hoãn do cần thời gian để đánh giá toàn diện tổn thương, thông thường là 1 - 3 tháng, có thể kéo dài tới 6 tháng. Bỏng lạnh có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, đôi lúc nó được coi như một tai nạn, chấn thương do lạnh. Vì vậy, mọi người đặc biệt là các bậc cha, mẹ nên chú ý giữ ấm cho trẻ vì trẻ em là đối tượng dễ tổn thương trước tác động của môi trường và hậu quả để lại thường rất nặng nề. Trong trường hợp bị tổn thương do lạnh, nên tìm cách đưa người bệnh vào phòng ấm và sơ cứu bất động vùng tổn thương, giữ ấm bằng nước ấm 38 - 42oC và chuyển tới cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc điều trị. Nguyễn Ngọc Anh Nguồn: http://suckhoetonghop.vn/
