Xong ĐH, trình độ ngoại ngữ SV không hơn phổ thông! Ngoại ngữ có vai trò ngày càng quan trọng trong giao tiếp hằng ngày. Trong khi đó, việc dạy ngoại ngữ ở các trường ĐH chưa đáp ứng được yêu cầu này nên nhiều bạn trẻ phải học thêm bên ngoài. Trong ảnh: Một lớp học tiếng Anh của Trung tâm Anh văn Hội Việt Mỹ Với thời lượng 150 tiết do Bộ GD-ĐT quy định, cộng với cách tổ chức giảng dạy hiện nay, sinh viên ĐH sau giai đoạn đại cương chỉ có thể đạt trình độ tiếng Anh tối đa là A (sơ cấp). Thêm 60 tiết tiếng Anh chuyên ngành ở giai đoạn chuyên ngành cũng không giúp cải thiện được tình hình Trong tình cảnh trình độ đầu vào của sinh viên (SV) rất khác biệt nhau, trong đó một bộ phận lớn SV có trình độ rất yếu, khi tổ chức giảng dạy môn tiếng Anh đại cương (trước khi dạy tiếng Anh chuyên ngành), các trường ĐH thường chọn giải pháp an toàn là thiết kế chương trình học bắt đầu từ mức “vỡ lòng giả” (false beginning) - cấp độ gần như là từ đầu dành cho người đã có học qua tiếng Anh, có chút ít vốn từ vựng nhưng thiếu hoặc không có căn bản về văn phạm và kỹ năng thực hành tiếng. Bốn nguyên nhân Việc SV bị mất căn bản tiếng Anh ở đầu vào, dù đã học rất nhiều ở phổ thông, và tiếp tục yếu kém ở đầu ra, có thể quy về một số nguyên nhân sau đây. Thứ nhất: Động cơ học tiếng Anh của học sinh phổ thông và SV ĐH không rõ ràng, mang đậm tính đối phó, hình thức, thường chỉ chú tâm vào việc làm thế nào vượt qua được các kỳ thi kiểm tra là xem như thoát nạn. Thứ hai: Chương trình học tiếng Anh hiện nay ở phổ thông và cả ĐH chưa đủ chuẩn để có thể giúp người học phát triển toàn diện các kỹ năng ngôn ngữ (nghe, nói, đọc, viết), đề cao vai trò của người thầy và lãng quên vai trò trung tâm của người học. Thứ ba: Chương trình như đã nói trên vô tình đã cổ động cho lối dạy theo phương pháp văn phạm và dịch (grammar - translation) xưa cũ và kém hiệu quả, ngăn cản việc tham gia vào bài học và sự phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp của người học. Thứ tư: Phương pháp kiểm tra đánh giá chỉ dựa vào kỳ thi giữa và cuối học kỳ hoàn toàn không khuyến khích sự nỗ lực phấn đấu của học sinh, SV trong suốt quá trình học. Xây dựng 4 quy trình khoa học Nhằm cải thiện những bất cập trong việc dạy và học tiếng Anh các bậc học hiện nay, cần xây dựng chương trình học toàn diện, mang tính khoa học và đặt người học làm trung tâm. Một chương trình học mang tính khoa học nên được xây dựng theo quy trình sau: 1. Xác định mục tiêu đào tạo và nhu cầu của người học. 2. Xác định các mảng kiến thức hoặc kỹ năng cần đưa vào chương trình nhằm đáp ứng các mục tiêu đào tạo và nhu cầu đã xác định ở trên. Với yêu cầu sử dụng ngoại ngữ ở thế kỷ 21, một chương trình học tiếng Anh toàn diện không thể không có sự kết hợp hài hòa của 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Bốn kỹ năng này có thể nằm trong 3 mảng kiến thức (content area) bao quát hơn: giao tiếp xã hội (social interaction - bao gồm kỹ năng nghe, nói, viết và kiến thức nền về ngôn ngữ và văn hóa), tiếp cận và diễn giải thông tin (access and interpretation of information - bao gồm kỹ năng đọc, viết và khả năng xử lý thông tin), diễn đạt và trình bày (presentation competence - bao gồm kỹ năng nói, viết và khả năng diễn đạt ý tưởng, trình bày và báo cáo). 3. Xây dựng bộ khung chương trình đào tạo (curriculum framework). Bộ khung chương trình này miêu tả chi tiết các yêu cầu cụ thể của các mảng kiến thức/kỹ năng ở từng cấp độ của chương trình. 4/ Biên soạn hoặc chọn bộ giáo trình đáp ứng được các yêu cầu của khung chương trình đào tạo. Bồi dưỡng phương pháp giảng dạy cho giáo viên Song song với chương trình này, các trường cần có chủ trương rõ ràng trong việc áp dụng phương pháp giao tiếp (communicative approach), lấy người học làm trung tâm (student-centered) trong việc dạy ngoại ngữ. Để thực hiện được việc này, công tác bồi dưỡng và phát triển chuyên môn (professional development) cho đội ngũ giảng dạy là hết sức quan trọng. Giáo viên cần phải được tập huấn và bồi dưỡng thường xuyên về cả phương pháp giảng dạy lẫn năng lực tiếng Anh. Cuối cùng là đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá. Thạc sĩ ĐÀO ĐỨC TUYÊN (Phó Trưởng Khoa Ngoại ngữ ĐH Nông Lâm TPHCM) - Theo Người Lao Động Thanh Niên Online
