Truyện thứ nhất: Lẽ công bằng Chuyện xảy ra ở một con hẻm cụt, đầy ổ gà, đã lâu không ai thèm sửa chữa. Cũng phải thôi, ai đi để ý đến cái hẻm nhỏ xíu này khi còn biết bao nhiêu việc quan trọng khác trong thành phố, như xây thêm các cầu vượt cho người đi bộ chẳng hạn. “Thôi thì góp tiền nhau mà làm vậy”, các hộ dân trong hẻm quyết định. Thế là cuộc họp toàn hẻm được tổ chức ngay lập tức. Ông hẻm trưởng tuyên bố như đinh đóng cột: cần phải công bằng trong việc đóng tiền. Nhưng thế nào là công bằng? Ý kiến ông hẻm trưởng là cứ chia đều kinh phí cho các hộ dân. Rất cơ bản! Có khi mọi người đã xuôi tai nếu như không có một ý kiến cho rằng như thế là không công bằng bởi mỗi nhà có số nhân khẩu khác nhau, tức mức độ làm… mòn đường hẻm cũng khác nhau, tại sao lại chia đều? Phải chia theo đầu người. Nghe cũng có lý. Nhưng như thế lại sinh ra vấn đề người thì cũng có người lớn kẻ nhỏ, người mập kẻ ốm. Trẻ con tất nhiên không thể làm mòn đường như người lớn được. Vậy sao không chia kinh phí theo tổng trọng lượng các thành viên trong gia đình? Tưởng như thế đã là hay, thế mà lại có ngay một ý kiến còn hay hơn rằng đâu phải chỉ có những người trong gia đình tham gia làm mòn hẻm mà còn có khách khứa của họ nữa chứ. Vậy cần phải xét thêm quan hệ xã hội nữa... Có nguy cơ vấn đề cũng đi vào ngõ cụt như cái ngõ của xóm thật. Nhưng rồi có một ý kiến mang tính đột phá là đề nghị cả hẻm làm đơn nhờ... nhà nước xác nhận rồi qua bên Nhật vay vốn. Làm đường xong ta đặt một trạm thu phí ngay đầu hẻm thu tiền trả nợ. Ý kiến này bị phản bác ngay vì nếu lập trạm thu phí thì có nguy cơ đám con gái trong hẻm sẽ ế chồng mất. “Tại sao lại không dựa vào cái đạo lý “lá lành đùm lá rách”?”. Một ý kiến cảm động đề nghị nộp tiền theo mức độ giàu nghèo. Nhưng cả hẻm chẳng ai cho mình là giàu cả. Tất nhiên cuối cùng cũng tìm ra được phương cách giải quyết hợp tình hợp lý: đóng tiền làm đường theo bình quân thu nhập mỗi gia đình. Một ban kiểm tra được lập ra để thẩm định các bản kê khai thu nhập và đã xác nhận rằng các gia đình đều khai báo trung thực. Ví dụ như chị Sáu bán bánh canh mỗi ngày lời ba chục ngàn vị chi một tháng gần triệu bạc, anh chồng chạy xe ôm cũng kiếm được khoảng chừng đó, hai đứa con đứa bán vé số, đứa đánh giày cộng lại mỗi tháng cũng cả triệu bạc. Gia đình anh Tư thì tệ hơn một tí, cả hai vợ chồng đều là nhân viên ngành bưu điện, lương tháng mỗi người chỉ gần bằng số tiền các cuốc xe ôm của anh Sáu, đã vậy còn phải lo cho hai đứa con học trường điểm. Hoặc như gia đình ông Hai tiếng là làm sếp một cơ quan gì đấy nhưng cũng khổ: lương tháng của ông (có giấy trắng mực đen hẳn hoi) cũng chỉ xấp xỉ tiền lời của nồi bánh canh nhà chị Sáu, bà Hai thì thất nghiệp ở nhà nội trợ vậy mà còn phải nuôi ba con chó “bẹc rê” cùng hai đứa con chưa làm ra tiền, đều đang đi học ở nước Úc xa xôi nào đó... Căn cứ vào đó, người ta liệt kê theo thứ tự thu nhập từ thấp đến cao và rồi cứ theo tỷ lệ ấy mà thu tiền làm đường. Thế là chẳng bao lâu sau con đường hoàn thành. Phải nói là nó đẹp và rộng hẳn ra. Anh tài xế đến đón sếp Hai đi làm cứ khen luôn miệng. Chiếc xe “A còng” của anh chị Tư không còn dính bụi như trước kia. Riêng chị Sáu cứ vừa múc bánh canh cho khách vừa khoe rằng gia đình chị góp tiền nhiều nhất cho con đường mới này. Ai cũng có vẻ hài lòng. Mà cũng đúng thôi, chẳng hài lòng sao được khi lẽ công bằng được thực hiện.
Ðề: Tuyển tập Những tiểu phẩm vui Truyện thứ 2: Làm thế nào để xóa nạn dạy thêm học thêm? Sau thành công rực rỡ trong việc xóa bỏ nạn đưa và nhận hối lộ, thành phố Hoa Biển thừa thắng xông lên quyết tâm tiến hành loại bỏ nạn dạy thêm học thêm. Biết đây là vấn đề khó khăn, lãnh đạo thành phố tổ chức một cuộc thi rộng rãi với đề tài: "Làm thế nào để chấm dứt nạn dạy thêm học thêm?" Cuộc thi đã làm dân tình khắp nơi xôn xao, không phải vì đề thi mà vì số tiền thưởng to như quả núi: ba bài thi hay nhất được trao thưởng với tổng số tiền đúng bằng 1 tỷ! Để bạn đọc đỡ sốt ruột, chúng tôi xin trích đăng luôn kết quả cuộc thi: Giải ba: "Tại sao chỉ có 12 năm?" Phàm cái gì không đủ người ta mới thêm. Có học thêm bởi thời gian học chưa đủ. Tất nhiên là không thể tăng thêm thời gian cho mỗi tiết học, mỗi buổi học, mỗi năm học... nhưng tại sao chúng ta lại không tăng... số năm học lên? Tại sao lại chỉ có 12 năm? Hãy thử cho thời gian học hết phổ thông là... 16 năm thử xem. Lúc đó thì tha hồ vừa học vừa chơi và ai thèm học thêm làm gì nữa. Ngoài ra, nếu kế sách này được áp dụng thì áp lực của các kỳ thi đại học sẽ giảm xuống trông thấy. Vì sao? Vì lúc đó người tốt nghiệp phổ thông trung học đã cỡ... 22 tuổi rồi. Mà vào tuổi này thì các cô các cậu đã lo lấy vợ lấy chồng, bụng dạ đâu mà thi đại học nữa. Giải nhì: "Đột phá từ môn toán" Ai cũng biết rằng môn học được dạy thêm hăng hái nhất là môn toán. Trong Câu lạc bộ 50 triệu (câu lạc bộ các giáo viên có thu nhập trên 50 triệu mỗi tháng) thì có tới 80% là giáo viên môn toán. Tại sao môn toán lại được học thêm nhiều đến thế? Chắc là vì nó không dễ học như môn địa lý. Nhưng theo điều tra của Viện Hậu học thì sau khi rời ghế nhà trường khoảng 1 năm, khả năng toán học của đa số chúng ta chỉ còn lại... bốn phép tính cộng trừ nhân chia. Vậy thì hà cớ gì phải dạy và học nhiều thứ thế trong chương trình toán học? Chỉ cần cải cách môn toán sao cho suốt quãng đời đi học ai cũng thông thạo 4 phép tính là đủ và thế là chẳng ai cần đi học thêm môn toán làm gì. Dĩ nhiên nếu áp dụng điều này thì sẽ có nhiều người đạt điểm tuyệt đối môn toán các kỳ thi. Nhưng không sao, chúng ta sẽ có câu hỏi phụ để xếp hạng: "Có bao nhiêu người giải đúng hết bài thi này?" Sau khi xử lý xong môn toán, chúng ta sẽ làm tiếp với các môn tương tự. Giải nhất: "Cắt nguồn viện trợ" Dựa vào kết quả nghiên cứu của một nhà khoa học tên tuổi về vấn đề "dạy học có trước hay học thêm có trước?", chúng ta xác định được rằng chính những kẻ học thêm mới là thủ phạm, các cô thầy chỉ là... tòng phạm. Nếu chúng ta cắt đứt đường học thêm thì vấn đề sẽ được giải quyết. Bằng cách nào? Dựa vào điểm yếu của những người đi học thêm là không thể tự mình... đóng tiền học được, phải cần phụ huynh viện trợ. Nhưng các bậc cha mẹ ấy đa số lại có thu nhập rất khiêm tốn. Tiền học thêm cho các đứa con thân yêu chỉ là một trong vô số hạng mục cần chi tiêu. Vậy thì chúng ta chỉ cần tăng giá điện, nước, cước điện thoại, Internet, xăng dầu, tăng giá thuốc tây... thì khoản tiền dành cho việc học thêm sẽ tự nhiên teo lại và thế là nạn học thêm sẽ tự lụi tàn.
Ðề: Tuyển tập Những tiểu phẩm vui Truyện thứ 3: Đội quân vô địch Giờ phút chờ đợi 18 năm đã đến! Đội Giám Đốc chỉ còn 5 phút nữa là đoạt chức vô địch. Đối thủ của họ, đội Thanh Tra đã tỏ ra xuống sức do mệt mỏi, mất tinh thần do sức ép của các CĐV trên sân, và quan trọng nhất là do... không còn mục tiêu nào để phấn đấu: họ đã đủ điểm để trụ hạng nhưng không thể với tới những vị trí cao. Trước khi trận đấu diễn ra, đội trưởng Thanh Tra hứa hẹn sẽ đá hết mình vì tinh thần thể thao và vì một số đội liên quan nhưng thực tế diễn ra trên sân không như vậy. Cầu thủ Thanh Tra hoặc chạy co ro như gà mắc mưa, hoặc ngã lịch bịch như mít rụng. Họ rất hay chuyền bóng vào chân đối phương và hơi một chút lại hỏi ý kiến trọng tài. Khán giả trên sân phản ứng vang trời. Kẻ đánh trống, người thổi kèn, kẻ thì khóc to như tiếng pháo. Khói bốc mù mịt, khẩu hiệu tung bay như bươm bướm. Bên này kêu: "Thanh tra cố lên!", bên kia thét: "Giám Đốc vô địch!" khiến cả sân như một chảo nước sôi. Không khí khẩn trương đến nỗi khi có một cầu thủ Giám Đốc bị chấn thương, bác sĩ bèn cưa phắt chân đi, lắp chân giả vào trong ba mươi giây và cầu thủ này lại chạy ra sân tiếp tục phục vụ nền thể thao chân chính. Phút quyết định đã tới. Đội trưởng đội Giám Đốc, danh thủ Ký Đi (vốn là em của danh thủ Totti bên Ý) cướp được bóng ở khu vực giữa sân. Anh đảo người, làm một loạt các động tác giả đẹp mắt mà ai cũng biết, trừ đối phương. Dẫn bóng sang cánh trái, Ký Đi chuyền thật căng vào trung lộ. Cầu thủ đội bom của đội Giám Đốc, trung phong Ba Mươi (tức 30%, em họ của tiền đạo Batistuta ở tận Achentina) bay người đánh đầu thật căng... V...à...o... o! Cả sân bóng như nổ tung. Hàng ngàn khán giả áo xuống mặt cỏ, đè bẹp dí nhân viên bảo vệ và khiến cho hàng rào sắt nhão ra như bùn. Họ lao xuống như dòng thác lũ, vớ lấy áo may ô, quần đùi của đội Giám Đốc và cố gắng giằng lấy để làm kỷ niệm. Trung phong Ba Mươi bị tới hai chục cổ động viên, toàn là nữ, túm lấy trang phục. Mặc dù phần lớn đàn ông trên trái đất đều mơ ước ở địa vị của anh, Ba Mươi vẫn thét to như tiếng sấm: - Không được, xin các cô đừng đụng tới may ô, quần đùi của tôi! Các thiếu nữ khóc ầm lên: - Phải được, anh ơi! Bọn em đã chờ đợi giây phút này 18 năm nay rồi. Anh tiếc gì tụi em một mảnh vải cơ chứ! Ba Mươi vốn là một cầu thủ chuyên nghiệp. Bao nhiêu năm qua, dù ở vị trí nào trên sân, dù khoác áo màu gì, anh cũng thực hiện đúng phương châm "30% trên giá trị hợp đồng" nên rất được báo chí và đồng nghiệp vì nể. Ngoài ra, anh còn là một cầu thủ nổi tiếng chơi đẹp, ngại va chạm, nên 18 năm qua chưa một lần lĩnh thẻ đỏ cũng như thẻ vàng. Nhưng lần này, anh tỏ ra cương quyết: - Không được lấy quần áo của tôi, chẳng phải vì tôi tiếc các bạn, mà chỉ vì bộ may ô, quần đùi này tôi đâu có đứng tên! Các thiếu nữ ngớ ra, sau đó họ đồng thanh gào khóc: - Thế cái gì anh đứng tên, đưa gấp cho bọn em làm kỷ niệm... Ba Mươi thổn thức: - Không còn gì hết! Căn nhà thì vợ tôi đứng tên, xe hơi thì con trai, xe máy thì con gái, tủ lạnh thì con sen, tivi là đứa cháu. Một cổ động viên trung thành la lớn: - Thế còn mười hécta đất, cái biệt thự ở ngoại thành và cái nhà nghỉ ở vùng biển thì ai đứng? Ba Mươi rút giấy tờ giắt dưới đế giày thi đấu ra: - Mười hécta là tên thằng em vợ, nó mua bằng tiền học bổng sinh viên. Biệt thự ở ngoại thành là tài sản của bà cô, bà ấy sắm bằng đồng tiền bán xôi đầu hẻm. Còn nhà nghỉ ở vùng biển là của ông chú họ xa, ông ấy chạy xe ôm, trúng năm, bảy chuyến liên tiếp. Các cổ động viên nằm lăn ra đất vì thất vọng. Trên sân lúc này là một cảnh tượng sẽ còn được lịch sử nhắc đến mấy chục năm sau. Các danh thủ vừa chạy vừa giữ áo quần, ai cũng nói là mình không tiếc gì nhưng ai cũng bảo là mình không đứng tên thì làm sao tịch thu được! Đội trưởng Ký Đi bị rượt chạy vòng vòng trên sân. Thủ thành (anh của Thủ kho) phải leo tuốt lên xà ngang và lấy lưới quấn vào người. Mấy ngàn cổ động viên đâu có chịu ra về tay không. Họ đã chờ đợi biết bao lâu, đã leo tường, đã mua vé chợ đen và đã hò hét khan cả cổ. Họ đồng thanh kêu: - Vậy chúng tôi phải lấy thân thể các anh, cái đấy thì các anh đứng tên chứ! Toàn đội Giám Đốc vừa chạy vừa đáp: - Cũng không nốt. Thân thể của tụi tôi là tùy thuộc quyết định của trọng tài!
