Hiểu được cách dùng thuốc cho trẻ em là điều rất quan trọng,với liều lượng tương đối cao hơn so với người lớn,vì đặc điểm giải phẫu ,sinh lý của trẻ em liên quan đến việc dùng thuốc điều trị. Chuyển hóa cơ bản của trẻ em mạnh hơn so với người lớn. Tỷ lệ nước trong cơ thể trẻ em nói chung và tỷ lệ nước ngoài tế bào nói riêng cao hơn so với người lớn. Diện tích da của trẻ em tương đối rộng hơn so với người lớn. Một số thuốc có độc tính cao đối với trẻ em phải dùng với liều lượng tương đối thấp ,vì: Chức năng khử độc gan chưa hoàn thiện đầy đủ.Thuốc dễ bị tích lũy do chức năng lọc của thận còn yếu.Khả năng liên kết protein với thuốc trong máu của trẻ em còn kém. Không được dùng hoặc phải rất thận trọng khi dùng cho trẻ em những loại thuốc gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của cơ thể,vì trẻ em là những cơ thể đang phát triển. Các nguyên tắc chung về cách dùng thuốc cho trẻ em tại nhà Ảnh internet 1/Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định Dùng kháng sinh khi có nhiễm trùng. Dùng Vitamin khi có nguy cơ hoặc biểu hiện thiếu Vitamin. Bổ sung nước và điện giải khi có nguy cơ hoặc có biểu hiện mất nước ,mất điện giải. Dùng thuốc hạ sốt ,khi thân nhiệt của trẻ >38 độ C. Dùng thuốc hạ huyết áp khi trẻ có tăng huyết áp. 2/Trước khi cho trẻ dùng thuốc phải hiểu rõ Tác dụng của thuốc Liều lượng của thuốc Tác dụng phụ của thuốc Đường đưa thuốc vào cơ thể. Thời điểm uống thuốc:lúc mấy giờ,trước,sau hay trong khi ăn Không được pha trộn các loại thuốc với nhau một cách tùy tiện. 3/ Theo dõi tác dụng của thuốc Trong và sau khi dùng thuốc,phải theo dõi tác dụng của thuốc,kể cả các tác dụng phụ.Một số trường hợp,có thể hướng dẫn để các bà mẹ cùng phối hợp với điều dưỡng viên theo dõi tác dụng của thuốc. 4/Cất giữ bảo quản thuốc Phải hướng dẫn cho bà mẹ cất thuốc cẩn thận,để xa tầm với của trẻ,không để cho trẻ tự ý lấy thuốc dùng,để phòng ngộ độc thuốc. Cách tính liều lượng thuốc cho trẻ em: Có rất nhiều cách tính liều lượng thuốc cho trẻ em: Tính liều lượng theo cân nặng thường được áp dụng rộng rãi nhất: *Liều lượng thuốc trẻ em= Liều người lớn x cân nặng của trẻ(kg)/ 70kg Cách tính liều lượng thuốc theo diện tích da tương đối chính xác hơn các phương pháp trên: *Liều lượng thuốc trẻ em = Liều người lớn x diện tích da của trẻ em (m2)/ 1,73m2 >>Diện tích da và cân nặng của trẻ em: 1 tháng tuổi: 0,23 m2 cân nặng 3,4 kg 2 tháng tuổi: 0,26 m2 cân nặng 4,2kg 3 tháng tuổi: 0,32m2 cân nặng 5,6kg 6 tháng tuổi: 0.40m2 cân nặng 7,7kg 1 tuổi : 0,47m2 cân nặng 10 kg 3 tuổi: 0,62m2 cân nặng 14kg 7 tuổi:0,88m2 cân nặng 23kg 12 tuổi:1,25m2 cân nặng 37kg Người lớn: 1,73m2 cân nặng 68kg. Ngoài ra người ta có thể tính liều lượng thuốc cho trẻ em theo chuyển hóa cơ bản hoặc theo chuyển hóa nước .Phương pháp này tuy chính xác nhưng rất phức tạp,nên chỉ áp dụng trong các phòng thí nghiệm hoặc các viện nghiên cứu về ứng dụng của thuốc. Đường đưa thuốc vào cơ thể Đường uống Uống là cách đưa thuốc vào cơ thể sinh lý nhất ,vì ruột là hàng rào lý-hóa ngăn cản được nhiều tác nhân có hại cho cơ thể,kể cả vi khuẩn.Mặt khác,khả năng hấp thu của ruột rất tốt ,uống thuốc không gây đau đớn cho trẻ,lại kinh tế và ít gây tai biến. Khi cho trẻ uống thuốc cần chú ý: Thời điểm uống thuốc :uống vào lúc đói,lúc no hay xa bữa ăn: Nhiều loại thuốc bị thức ăn gây cản trở quá trình hấp thu tại ruột.Do vậy,chúng phải được uống vào lúc đói:uống trước bữa ăn 1 giờ. Một số thuốc có tác dụng gây kích ứng dạ dày và sự hấp thu của chúng không bị ảnh hưởng bởi thức ăn thì phải cho uống vào lúc no:uống sau bữa ăn hoặc giữa bữa ăn. Có một số thuốc có thể cho uống lúc no hay đói điều được ,vì chúng không gây kích ứng dạ dày và không bị thức ăn làm cản trở hấp thu. Nghiền nát thuốc có ảnh hưởng gì không? Trước khi cho trẻ uống thuốc,chúng ta phải biết nên nghiền nát hoặc nhai nát thuốc hay phải nuốt chửng,bởi vì: Một số thuốc không được nhai,không được nghiền nát như men tuyến tụy,thuốc nhuận tràng dạng viên,Aspirin ph8 vì chúng được bảo vệ bằng một lớp màng mỏng để không bị phá hủy bởi môi trường acid của dạ dày.Khi xuống ruột ,với môi trường kiềm,lớp màng mỏng sẽ bị phân hủy ,thuốc sẽ bắt đầu phát huy tác dụng.Đối với trẻ nhỏ ,việc nuốt chửng cả viên thuốc là không thể thực hiện được .Do vậy ,các loại thuốc này không nên chỉ định dùng trẻ nhỏ. Ngược lại,một số khác lại phải nhai nát trước khi uống như aspirin ,vì nếu áp sát vào niêm mạc dạ dày,chúng sẽ gây kích ứng rất mạnhhù nề,giãn mạch,xung huyết và có thể gây chảy máu dạ dày. Thành phần thức ăn,nước uống có ảnh hưởng đến thuốc không? Một số thuốc bị giảm hấp thu nếu uống cùng với sữa,với nước chè hoặc mất tác dụng khi dùng chung với dung dịch kiềm.vv Nhược điểm cơ bản của thuốc uống là có thể làm cho trẻ nôn,vì thuốc thường có vị đắng hoặc vì trẻ sợ uống thuốc.Do vây,việc động viên hướng dẫn cẩn thận cách dùng thuốc cho trẻ trước khi cho uống thuốc là rất quan trọng.Những hành vi tỏ ra quan trọng hóa việc uống thuốc đôi khi lại gây ra tác dụng không tốt,làm cho trẻ sợ hoặc từ chối uống thuốc,uống vào dễ nôn.Do vây, trên thị trường đã xuất hiện những lọ thuốc uống có thêm vì ngọt và mùi thơm dễ chịu(kể cả kháng sinh) để dùng cho trẻ em. Tiêm bắp ,tiêm dưới da Chỉ nên sử dụng khi không có thuốc uống .Nhược điểm của tiêm bắp là gây đau,có thể gây xơ hóa tổ chức ,áp xe,đâm vào dây thần kinh,teo cơ.Ngoài ra khi tiêm cần phải có đầy đủ phương tiện như vô khuẩn,cấp cứu choáng…Một nhược điểm rất phổ biến là làm cho trẻ sợ hãi không những trong khi tiêm mà còn kéo dài nhiều năm sau,ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển về tinh thần của trẻ. Tiêm tĩnh mạch Đây là biện pháp đưa thuốc vào cơ thể một cách nhanh nhất ,đạt nồng độ cao tức thì,nhưng đòi hỏi phải có sự thận trọng về khâu bào chế thuốc và phải đảm bảo tuyệt đối vô khuẩn trong khi tiến hành tiêm.Ngoài ra, tiêm tĩnh mạch thường gây tốn kém cho gia đình bệnh nhi và đòi hỏi người điều dưỡng phải có tay nghề cao. Một điều cần chú ý là nhiều loại thuốc chỉ dùng để tiêm bắp ,tuyệt đối không dùng để tim tĩnh mạch và ngược lại. Hầu hết các loại thuốc tiêm sẽ bị phân hủy trong đường tiêu hóa hoặc không hấp thu được,nếu cho bệnh nhân uống. Các đường khác Ngoài ra,có thể đưa thuốc vào cơ thể bằng các đường khác như đặt hậu môn,ngậm,xịt họng,khí dung,bôi hoặc dán trên da vv.. 5/ Một số thuốc không nên dùng hoặc phải thận trọng khi dùng cho trẻ em Kháng sinh Streptomycin: dễ gây điếc vĩnh viễn có thể dẫn đến câm,nếu dùng cho trẻ nhỏ Tetracyclin: ảnh hưởng xấu đến các mô đang phát triển như răng,xương Enteroseptol:Gây nhược cơ ở trẻ em. Vitamin Các loại vitamin tan trong dầu: A,D,E,K dễ tích lũy và gây ngộ độc .Do vậy chỉ dùng khi có chỉ định và không dùng kéo dài. Không dùng quá liều đối với vitamin PP vì gây giãn mạch,đỏ da,tụt huyết áp. Corticoid Không dùng các loại corticoid thải trừ chậm như Kcort,Retacort.., vì chúng sẽ gây teo cơ tại chỗ tiêm,loãng xương,giảm sức đề kháng của cơ thể. Các loại khác nhưrednisolon,dexamethason phải dùng đúng liều,đúng lúc,đủ thời gian,không nên lạm dụng kéo dài gây nhiều tác dụng phụ có hại như giữ nước,loãng xương,suy tuyến thượng thận 6/Thuốc hạ sốt Paracetamol: Tác dụng: là thuốc hạ sốt,giảm đau,chống viêm trong nhóm Para-aminophenol.Tuy tác dụng hạ sốt và giảm đau không hơn gì các loại cùng nhóm,nhưng paracetamol có lợi thế hơn là rẻ tiền,ít gây methemoglobin.Với liều uống ,paracetamol hấp thu gần như hoàn toàn vào máu.Tuy vậy ,nếu uống cùng với thức ăn giàu glucid thì quá trình hấp thu có chậm hơn.Thời gian tác dụng: 6-8 tiếng. Dạng thuốc: Viên nén,gói bột: 0,1g, 0,15g ,0,2g, 0,5g Viên nang trụ : 0,4g; 0,5g Viên đạn: 0,1g;0,15g;0,3g Liều dùng :10 – 15mg/kg/lần,ngày dùng 1-4 lần. Cách dùng: cho trẻ uống một trong các loại trên nếu sốt trên 38 độ C 7/Thuốc chống dị ứng Trong nhóm này có loại gây ngủ và không gây ngủ: Loại gây ngủ(kháng Histamin thế hệ 1): clopheramin,peritol,ketotifen,cimetidin,promethazin.Trong các loại thuốc trên chỉ có Promethazin nên uống sau ăn,số còn lại thường uống trước khi ăn hoặc trước khi đi ngủ. Loại không gây ngủ(kháng Histamin thế hệ 2):loratadin,cetirizin,terfenadin… 8/Men tiêu hóa Men tiêu hóa thực sự: Đây là các loại men tiêu hóa lấy từ tuyến tụy hoặc niêm mạc dạ dày gia súc.Ví dụ Pancreatin lấy từ tụy bò,Pepsin lấy từ dạ dày lợn dùng để tiêu hóa đạm.Các loại men này được uống ngay trước bữa ăn 10-15 phút .Các loại thuốc này thường dùng cho người già và những người đã cắt dạ dày. Men tiêu hóa nguồn gốc từ vi sinh vật: Đây là các loại vi sinh vật có mặt ở ruột già.Nhờ chúng mà các chất dư thừa,không thể tiêu hóa ở dạ dày và ruột non sẽ được phân hủy ở ruột già ,tạo cho phân “chín” và có mùi thối do sinh ra khí sunfuahydro(H2S).Khi trẻ dùng kháng sinh kéo dài ,các loại vi sinh vật trong ruột già bị tiêu diệt hết,trẻ sẽ ỉa phân “sống”.Trong trường hợp này có chỉ định dùng men tiêu hóa có nguồn gốc từ vi sinh vật như: Enterogemina,Biolactyl,Subtyl….Mỗi ống hoặc gói có chứa 1 -2 tỷ vi sinh vật có lợi.Điều đáng chú ý là nên uống kháng sinh cách men tiêu hóa 2 giờ để không làm giảm tác dụng của kháng sinh. Một số cách dùng thuốc cho trẻ em tại nhà hy vọng có thể giúp các Mẹ hiểu rõ phần nào khi cho trẻ uống bất kì một loại thuốc nào.Mọi đóng góp ý kiến của các Mẹ là điều kiện cần để Khanhnganpharmacy.com khắc phục và hoàn thiện hơn nữa. Xem thêm các bài viết mới.
