Ung thư gan là một bệnh có tiên lượng xấu, chữa trị khó khăn, dù hiện nay có nhiều phương pháp mới được nghiên cứu áp dụng. Hàng năm có trên 600,000 bệnh nhân mới được chẩn đoán ung thư gan, đứng thứ 6 trong các loại ung thư mắc nhiều nhất trên toàn cầu, và đứng thứ 3 trong các nguyên nhân tử vong do ung thư (Parkin 2005). Phát hiện bệnh ung thư gan như thế nào? Bệnh nhân mắc ung thư gan giai đoạn đầu rất khó phát hiện vì không có triệu chứng. Về sau hay đau tức dưới sườn bên phải, ăn uống chậm tiêu, đôi khi có sốt. Khi sờ thấy gan to ở vùng dưới sườn phải, hoặc vàng da, báng bụng là đã ở giai đoạn muộn. Chẩn đoán thường dựa vào siêu âm bụng, CT, hoặc chụp MRI vùng bụng. Siêu âm là phương tiện dễ thực hiện, không nguy hại, giá thành rẻ, chẩn đoán chính xác ung thư gan khoảng 90%. CT cho thấy việc phân tích hình ảnh dễ dàng hơn và chẩn đoán ung thư gan nguyên phát chắc chắn hơn. Nhưng phương tiện này đắt tiền, khó thực hiện hơn siêu âm, người bệnh phải vào bệnh viện mới thực hiện được. Xét nghiệm máu chủ yếu đo nồng độ AFP trong huyết thanh là một loại alphafeto protein có trong thời kỳ bào thai khi lớn lên thì do gan tiết ra. AFP tăng cao trong ung thư gan nguyên phát, tăng > 500 ng/ml: gần như chắc chắn là ung thư gan nguyên phát. AFP được sử dụng trong một thời gian dài để chẩn đoán ung thư gan nguyên phát, là một trong các xét nghiệm tầm soát ung thư gan. AFP có dương tính giả trong một số trường hợp bệnh lý mô gan: viêm gan siêu vi cấp, bệnh gan mãn, xơ gan, di căn gan. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy AFP có độ nhạy và độ đặc hiệu thấp. AFP có thể tăng trong bệnh lý ung thư đường mật trong gan và ung thư đại tràng di căn gan. Định lượng DCP (des-y-carboxylprothrombin) còn được gọi là PIVKA-II, một loại protein prothrombin tăng bất thường trong máu ở bệnh nhân ung thư gan nguyên phát. Độ nhạy và độ chuyên đối với u < 5 cm thay đổi từ 0,14-0,54 và 0,95-0,99 ở giá trị ngưỡng 40 mAU/ml và 0,07-0,56; 0,72-1.0 ở ngưỡng giá trị 100 mAU/ml. Định lượng AFP với giá trị ngưỡng 200 ng/ml cùng với DCP có giá trị ngưỡng là 40 mAU/ml cho độ nhạy 48% và độ đặc hiệu 99%. DCP kết hợp với protein p53 để tiên đoán ung thư gan nguyên phát kích thước nhỏ. Sinh thiết gan cho giá trị chẩn đoán xác định nhưng chỉ sử dụng ở cơ sở y tế. Vậy để giảm nguy cơ mắc căn bệnh này, chúng ta cần phải thực hiện phòng bệnh ra sao? Dù cho y học có tiên tiến, hiện đại đến đâu thì các biện pháp phòng bệnh là điều vô cùng quan trọng. -> Nên đi khám siêu âm bụng định kỳ 3-6 tháng/ lần. Sau khi siêu âm có kết quả nghi ngờ ung thư gan thì nên nhập viện để chụp CT hoặc MRI theo chỉ định của bác sĩ. Khi mắc bệnh viêm gan B, C, phải đến bác sĩ chuyên khoa điều trị triệt đễ bệnh lý này. -> Tiêm vaccin phòng HBV, hiện nay là khuyến cáo của nhiều hội đồng vaccin quốc gia, đã được chứng minh ở Đài Loan là giảm rõ rệt tỷ lệ nhiễm HBV cùng với tỷ lệ mắc HCC như là một biến chứng của viêm gan B mạn tính (Lok 2004). -> Tránh dùng chung bơm kim tiêm với người nhiễm viêm gan B; tránh ăn uống cùng chung thìa, muỗng, chén, bát với những người viêm gan C. -> Ăn uống tránh các thức ăn nhiễm hóa chất, đậu mốc. Hạn chế bia, rượu, thức uống có nồng độ cồn cao. -> Tiêu thụ từ 2 ly cafe mỗi ngày trở lên dường như làm giảm nguy cơ ung thư gan từ 40 - 50% ở những bệnh nhân viêm gan virus mạn tính (Gelatti 2005, Bravi 2007, Larsson 2007; Wakai 2007).
