Toàn quốc: Bệnh Thường Gặp Trên Tôm Sú Và Cách Phòng Trị

BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN TÔM Sú Và CÁCH PHÒNG TRỊ

I) Bệnh gây ra do virus

Bệnh infection gây hoại tử dưới vỏ và cơ quan tạo máu (IHHNV) trên tôm


Bệnh IHHNV là bệnh thường gặp ở tấc cả các vùng nuôi và gây thiệt hại kinh tế cho người nuôi. Do vậy, bà con nuôi tôm cần chú ý các dấu hiệu bệnh lý và tác nhân gây bệnh để khắc phục bệnh IHHNV trên tôm, nhằm góp phần giảm thiệt hại và phòng ngừa dịch bệnh lây lan.


Tác nhân gây bệnh

Tác nhân gây bệnh hoại tử dưới vỏ và cơ quan tạo máu là giống Parvovirus. Infection ký sinh trong nhân tế bào tuyến anten, tế bào hệ bạch huyết, tế bào mang, tế bào dây thần kinh, không có thể ẩn mà có thể vùi, chúng làm hoại tử và sưng to nhân vật chủ.


Dấu hiệu bệnh lý

Tôm nhiễm bệnh IHHNV thường hôn mê, hoạt động yếu, chủy biến dạng.

Tôm bị bệnh lúc sắp chết thường chuyển màu xanh, cơ phần bụng màu đục.

Ấu trùng và hậu ấu trùng có thể đã nhiễm infection nhưng bệnh không xảy ra, đến giai đoạn postlarvae 35 thì dấu hiệu chính của bệnh mới thể hiện và kèm theo tỷ lệ chết dữ dội.

Tôm kém ăn, phân đàn cao.


Đặc điểm phân bố và lây truyền của bệnh


Bệnh IHHNV lan truyền cả chiều đứng và chiều ngang.

- Chiều đứng: Trong quần đàn tôm nhiễm IHHNV, những con bị bệnh mà sống sót sẽ mang infection theo suốt cuộc đời và sau khi tham gia sinh sản sẽ truyền infection cho thế hệ con


- Chiều ngang: Con khỏe ăn con bệnh làm bệnh này lây lan rất nhanh trong quần đàn tôm nuôi


Giải pháp phòng bệnh chung do infection:

IHHNV là bệnh do infection, nên hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu chữa trị. Phòng bệnh là biện pháp căn cơ. Để khắc phục bệnh cần quan tâm đến một số vấn đề sau:


- Chỉ nên dùng tôm mẹ không nhiễm infection để tham gia sinh sản nhân tạo trong các trại tôm giống.


- Nên chọn những đàn giống không nhiễm IHHNV bằng kỹ thuật PCR nuôi thịt.


- Có thể áp dụng kỹ thuật sốc post hatchlings bằng formol (150 – 200 ppm) thời gian 30 phút và sục khí mạnh để loại đi những con post hatchlings yếu và mang mầm bệnh trước khi thả tôm giống xuống ao nuôi thương phẩm.


- Làm tốt công tác tẩy dọn vệ sinh trước và sau một vụ nuôi để diệt infection tự do, quây lưới quanh bờ ao, căng dây, lắp hình nộm để ngăn chặn xâm nhập của những sinh vật mang infection (cua, còng, chim ...). Diệt vật chủ trung gian mang mầm bệnh (cá tạp, hến, vẹm,...) bằng Reo, Oscill Alga 08.


- Áp dụng hình thức nuôi tôm ít thay nước và không lấy nước trực tiếp từ biển để tránh sự xâm nhập của infection vào ao; duy trì thích hợp và ổn định các yếu tố môi trường.


- Trong ao chứa, dùng Guarsa/Gunmid-S để làm mất khả năng cảm nhiễm của infection tự do trong nước liều 0,7 - 1kg/1000 m3 nước.


- Tùy theo từng địa phương mà chọn vụ nuôi thích hợp, tránh mùa mà bệnh thường xuất hiện.


- Tăng cường hệ miễn dịch, sức đề kháng bằng: Vigan, San Anti Shock, Calciphorus, Bioticbest, Hepavirol Plus


- Ngoài ra, cần quản lý chất lượng nước và môi trường ao nuôi luôn thích hợp định kỳ dùng chế phẩm vi sinh Sanmeli, VS-Star


- Khi bệnh đã xảy ra, cần sát trùng mạnh bằng Guarsa liều cao để diệt infection và sinh vật mang infection trước khi thả ra môi trường bên ngoài nhằm giảm lây lan trên diện rộng.


Bệnh đầu vàng ở tôm


Bệnh đầu vàng ở tôm sú, tôm thẻ chân trắng và nhiều loại tôm khác tại Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ... Ở Việt Nam, tôm nhiễm bệnh đầu vàng nhiều lúc thời tiết thay đổi lúc giao mùa, ở những vùng nuôi ven biển độ mặn cao.


Triệu chứng bệnh đầu vàng ở tôm :

- Tôm ăn nhiều khác thường trong vài ngày, rồi bỏ ăn đột ngột. Sau đó 1-2 ngày tôm bơi lờ đờ không định hướng trên mặt nước hoặc ven bờ, bám vào bờ.

- Phần đầu ngực, gan, tụy chuyển màu vàng, gan có thể có màu trắng nhạt, vàng nhạt hoặc nâu

- Thân tôm có màu nhợt nhạt

- Tôm chết rải rác trong vó rồi chết với mức độ tăng dần

- Tôm chết rất nhanh trong vòng 3-5 ngày (có thể chết gần 100%) sau khi xuất hiện các triệu chứng.


Nguyên nhân gây ra bệnh đầu vàng ở tôm :


- Bệnh do infection YHV (yellow head infection) là infection có corrosive nhân RNA chuỗi đơn, hình que, kích thước 44 x 173 nm, thuộc loài Nidovirales, họ Ronaviridae, chi Okavirus.


Gải pháp Phòng bệnh: (xem giải pháp phòng bệnh chung do infection)


Bệnh đầu vàng chưa có thuốc chữa.


BỆNH DO VI KHUẨN GÂY RA


Tôm bị cụt râu, mòn đuôi, đốm đen, đốm nâu


Nguyên nhân: Bệnh do nấm hoặc các vi khuẩn như Vibrio, Aeromonas, Pseudomonas...gây ra.


Dấu hiệu bệnh:


Tôm bị bệnh thường xuất hiện các vùng mềm trên vỏ kitin, sau đó tạo nên các điểm nâu roughage đen, trắng, tại đó vỏ kitin bị ăn mòn, các phần phụ (chân bò, chân bơi, râu… ) và đuôi tôm có thể phồng lên rồi mòn cục dần.

Tôm bị cụt râu một phần roughage toàn bộ, đuôi và chân bò bị ăn mòn


Cách trị bệnh:


- Xử lý môi trường


+Giảm lượng cho ăn 30-half, thay nước (nếu có thể)

Xử lý môi trường nuôi bằng Oscill Alga Shrimp 1 lít/1000 m3 nước (hoặc Bioxide 150 liều 1 lít/1000-1500 m3 nước) , 1-2 lần, tùy vào mức độ bệnh.

+Trường hợp bội nhiễm kết hợp cả 2


+Kiểm tra môi trường nuôi, hấp thụ khí độc bằng Deosan, Odormen.

- Trộn ăn


+Trộn ăn Promic 10-15 g/kg thức ăn, 2 cử/ngày, 3-5 ngày. Bị nặng dùng kháng sinh Genta-Cepha 10 g (hoặc Secotex 10 ml) cho 1 kg thức ăn, 2 lần/ngày, 5-7 ngày


+Tăng sức đề kháng cho tôm: tạt và trộn ăn San Anti Sshock


Giải pháp Phòng bệnh chung do vi khuẩn:


+ Xử lý kỹ ao nuôi trước khi thả tôm.

Ngăn không cho nhiễm bệnh từ các ao nuôi lân cận (sử dụng riêng vợt, chài, vó... cho từng ao; sát trùng các dụng cụ dùng chung)


+ Định kỳ 7-10 ngày/lần sát khuẩn ao nuôi bằng Guarsa, Bioxide 150, Sandin 267


+ Giữ sạch môi trường ao nuôi, định kỳ 3-5 ngày/lần cấy vi sinh Bon One, Sanmeli, VS-Star


+Tăng cường miễn dịch, đề kháng cho tôm bằng San Anti Shock, Calciphorus, Vigan, Bacdoci, Hepavirol Plus

Bệnh phát sáng

a. Nguyên nhân:


- Do vi khuẩn V. harveyi: thường gặp trong ao có độ mặn cao, nhiệt độ nước tăng và hàm lượng chất hữu cơ lớn, oxy thấp


- Do tảo: đặc biệt là nhóm tảo return for money invested Dinoflagellate gồm Peridinium, Ceratium, Gymnodium, và một số tảo giáp


- Phospho thăng hoa: do thức ăn dư thừa, lượng Phospho trong thức ăn không được hấp thu hết, lâu ngày tích lũy thành một lượng lớn trong bùn đất dưới dạng các hợp chất. Sự khuấy đảo nước + hoạt động của tôm làm nước phát sáng


Triệu chứng trên tôm:


- Tôm yếu, bơi không định hướng, tấp mé, phản ứng chậm chạp

Mang và thân tôm có màu sẫm, bẩn, thịt đục màu. Gan viêm và teo nhỏ, mất chức năng tiêu hóa cho tôm.


- Ăn giảm, hoặc bỏ ăn.

Đầu, thân tôm phát sáng màu trắng - xanh lục trong bóng tối. Có đốm sáng rất nhỏ và nhiều trên phần cơ thịt của tôm


- Quan sát bằng kính hiển vi thấy vi khuẩn phát sáng di chuyển trong cơ, máu tôm.


- Tôm chậm lớn, có thể bị đóng rong ở mang và vỏ.


- Tôm chết đáy rải rác tuỳ vào mức độ nặng nhẹ của bệnh. Nếu nhiễm bệnh 100% đàn tôm trong giai đoạn 45 ngày nuôi đầu, có thể chết hàng loạt.


- Tôm ấu trùng nhiễm bệnh có màu trắng đục, nhiễm bệnh nạng thì lắng dưới đáy bể ương và chết hàng loạt.


Phòng ngừa: (xem giải pháp phòng bệnh chung do VK) và một số lưu ý dưới đây:


- Độ mặn: Không nuôi tôm ở độ mặn quá cao. Hạ độ mặn để ức chế vi khuẩn phát sáng.


- Cần giữ môi trường ổn định không để tảo tàn đồng loạt làm mất màu nước và bùn đáy. Phát triển nhóm tảo lục (chlorella) để khống chế sự phát triển của vi khuẩn Vibrio harveyi.


Biện pháp Xử lý:

+ Phát sáng do tảo: Thay 10-20% nước, vài ngày liên tục. Buổi sáng 8-10h dùng BKC++8000 liều 1 lít/1500-2000 m3 nước, buổi chiều 15-16h dùng Toxin Pond 4-5 lít 1000 m3 nước. Sau đó dùng Super Z lắng xác tảo và hấp thu khí độc. Cấy lại vi sinh Sanmeli 227g/1000 m3 sau 48 giờ.


+ Phát sáng do phospho thăng hoa: Thay nước 10-20%, nhiều ngày liên tục, giảm lượng cho ăn, xi phong đáy (nếu có thể). Xử lý đáy bằng vi sinh Sanmeli 227 g/1000 m3 nước và VS-Star 4-5 lít/1000 m3 nước, dùng nhiều lần đến khi ao được cải thiện.


+ Phát sáng do V. harveyi:


.Thay nước, hạ độ mặn


.Tăng c

Theo dõi CEO Đinh Quang Huy qua

Fanpage: https://www.facebook.com/hellohuytom

Youtube: https://www.youtube.com/c/Huytomofficial